Avrupa, Rusya-Türkiye yakınlaşmasından rahatsız

Avrupa Parlamentosu, 2014 yılı Türkiye İlerleme Raporu'nu kabul etti.

İki hafta önce, değişiklik önergeleri ve Türkiye'deki seçimler nedeniyle ertelenen oylama sonunda rapor, 653 üyeden 432'sinin oyuyla kabul edildi. Oylamada 127 parlamenter de "çekimser" oy kullandı.

Kararda, Türkiye ile yürütülen müzakerelerde yargı ve temel haklarla ilgili 23 ve adalet, özgürlük ve güvenlikle ilgili 24'üncü fasılların açılması için net bir çağrı yapılmadı. Bunun yerine bu başlıkların açılış kriterlerinin yerine getirilmesinin önemine vurguda bulunuldu. 

Hürriyet Gazetesi'nin Brüksel temsilcisi Güven Özalp, AP raporunun kritik başlıklarını derledi.

Buna göre raporda ek değişiklik önergeleriyle, 7 Haziran seçimlerine ilişkin de değerlendirmelere de yer verildi. "Ülkenin çeşitliliğini yansıtır şekilde Türk modern tarihinin en kapsayıcı ve temsil düzeyi en yüksek parlamentosunun seçilmesinden" duyulan memnuniyetin dile getirildiği metinde Türk demokrasisinin dayanıklılığı ve vatandaşların demokratik ruhu övüldü.

AP, seçim günü sivil toplum gönüllülerinin katılımını "etkileyici" olarak tanımlarken tüm siyasi partilere "Türkiye'nin demokratikleşme sürecini ve Avrupa Birliği'yle reform diyaloğunu yeniden canlandırma amacıyla istikrarlı ve kapsayıcı bir hükümet oluşturma yönünde çalışma" çağrısı yaptı.

'ANKARA VE MOSKOVA'NIN ENERJİ İŞBİRLİĞİ ENDİŞE VERİCİ'

Raporun dikkat çeken bölümlerinden biri, Rusya ve Türkiye arasındaki yakın enerji işbirliğinden duyulan endişenin açıkca belirtilmesi oldu.

AP bu kapsamda, Akkuyu Nükleer Santrali'ne yönelik çalışmaların 'sismik bölgede olması nedeniyle' durdurulması için çağrı yaptı.

Bu konudaki en ilginç vurguyu ise bundan sonra atılacak adımlara Yunanistan ve Kıbrıs Rum Kesimi'nin dahil edilmesi bu yapılamıyorsa en azından danışmada bulunulması oluşturuyor.

Kararda, AB'nin enerji alanında Türkiye ile müzakerelere hız vermesi gerektiği belirtildi.

YENİDEN TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLER ELEŞTİRİSİ

Rapor, temel hak ve özgürlükler açısından eleştiriler içermesi nedeniyle de dikkat çekiyor. Türkiye'nin yoğun olarak eleştirildiği raporda, AB'nin benimsediği ilke ve değerlerle uyuşmadığının net şekilde hissettirildiği ana alanlardan birini basın özgürlüğü oluştururken yargı alanındaki gelişmeler de AP'nin üzerinde ısrarla durduğu ve olumsuz vurguların yoğunlaştığı başlıklar arasında yer alıyor.

Son dönemde devreye sokulan Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) Yasası, MİT Yasası, iç güvenlik paketi yapıları ve 'yaratacağı olası sonuçlar' nedeniyle AP'nin endişe belirttiği unsurlar arasında yer alıyor. "Makul şüpheli" konsepti üzerinde özellikle duran AP, bu yaklaşımın muhaliflere karşı keyfi saldırılara kapıları açtığının altını çiziyor. 'Yolsuzluk suçlamalarına' yönelik olarak hükümetin takındığı tavır da eleştiriliyor.

Dikkat çeken yeniliklerden birini uzun süredir bahsi geçmeyen laiklik konusunun tekrar AP'nin gündemine girmesi oluşturuyor. İnanç temelliler gibi seküler olanın da dahil olduğu farklı yaşam tarzlarına saygı gösterilmesine ve din ile devletin birbirinden ayrı tutulmasına ihtiyacın altı çiziliyor.

1915 TARTIŞMASINDA 'SOYKIRIM' VURGUSU

Rapora verilen değişiklik önergesiyle 24 Nisan öncesi kabul edilen ve 1915 olaylarını "soykırım" olarak tanımlayıp Türkiye'den de tanıma talep eden AP kararına atıf yapan bir vurgu eklenmesi Türkiye'nin tepkisini çekecek bir gelişme olarak görülüyor

'IŞİD'LE YETERİ KADAR MÜCADELE EDİLMİYOR'

Daha önceki belgelerde yer alan bazı eleştiriler dozu yükseltilerek bu metne de yansıtılırken, AB'nin ortağı ve NATO üyesi olduğu hatırlatılarak Türkiye'nin Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) ve benzer örgütlerle yeterli düzeyde mücadele etmediği imasıyla kaleme alınan paragraf özellikle dikkat çekiyor.

BOZKIR: RAPORU KABUL ETMİYORUZ

Avrupa Birliği (AB) Bakanı ve Başmüzakereci Volkan Bozkır, Türkiye'nin üç unsurun yer alması halinde Avrupa Parlamentosu'nun 2014 yılı raporunu kabul edemeyeceğini önceden parlamentoya bildirdiğini belirtti.

Bunların, 1915 olaylarının 'soykırım' olarak nitelenmesi, PKK'nın terör örgütü listesinden çıkarılması ve Türkiye'nin müzakere sürecini kesmeye yönelik ifadeler olduğunu anlatan Bozkır, 1915 olaylarıyla ilgili maddenin girmesinin raporu kendileri için kabul edilemez bir hale getirdiğini vurguladı.

AB Bakanı Bozkır, "Bu nedenle bu rapor AP tarihinde ilk defa Türkiye ile ilişkiler bağlamında Türkiye tarafından reddedilen, kabul edilemez addedilen bir ilerleme raporu olarak kayıtlara geçecektir" diye konuştu.

Bakan Bozkır, raporun Türkiye'nin daimi temsilcisine iletildiğinde iade edileceğini kaydetti.