Üniversitelerde 'cadı avı' tasarısı

Barış İçin Akademisyenler Girişimi'nin bildirisinin yayımlanmasından bu yana birçok üniversite imzacı akademisyenler hakkında soruşturma açmış, son olarak Boğaziçi Üniversitesi Öğretim Üyesi Esra Mungan, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi'nden Kıvanç Ersoy ve bildiriye imza attıktan sonra işten çıkarılan Nişantaşı Üniversitesi Öğretim Üyesi Muzaffer Kaya "terör örgütü propagandası yapmak" ve "Türkiye Cumhuriyeti devleti ve organlarını aşağılamak" suçlamasıyla tutuklanmıştı.

"Bu suça ortak olmayacağız" bildirisi ilk olarak yayımlandıktan sonra hükümetten gelen tepkilerin ardından Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK) akademisyenler hakkında "gereği yapılacak" açıklaması yapmıştı. Ancak hukukçular, Anayasa Mahkemesi'nin YÖK kanununun bir maddesi hakkında verdiği iptal kararı nedeniyle YÖK'ün disiplin soruşturması yapamayacağını, üniversitelerin açtıkları soruşturmaların da hukuki dayanağının bulunmadığını belirtmişlerdi.

DİSİPLİN SORUŞTURMALARI MADDESİNDE DEĞİŞİKLİK GEREKİYOR

Anayasa Mahkemesi, 7 Nisan 2015'te YÖK Kanunu'nun 53. maddesinin b fıkrasında yer alan "Hangi fiillere hangi disiplin cezasının uygulanacağı, bu bentte sayılan kişilerin disiplin işlemleri ve disiplin amirlerinin yetkileri, devlet memurlarına uygulanan usul ve esaslar da göz önüne alınmak suretiyle Yükseköğretim Kurulunca düzenlenir" ifadesini iptal etti. Mahkeme, "hükmün iptal edilmesi nedeniyle doğacak hukuksal boşluk kamu düzenini ihlal edici nitelikte görüldüğünden" iptal kararının Resmi Gazete'de yayımlanmasından dokuz ay sonra yürürlüğe girmesini hükme bağladı. Yani 7 Ocak 2016'ya kadar kanunda boşluk doğmaması için YÖK Kanunu'nun disiplin soruşturmalarını düzenleyen maddesinde yeni bir değişiklik yapılması gerekiyordu.

"Bu suça ortak olmayacağız" bildirisinin yayımlanmasının ardından açılabilecek disiplin soruşturmalarıyla ilgili hukukçular, Anayasa Mahkemesi'nin kararı uyarınca Yükseköğretim Kurumları Disiplin Yönetmeliği'nin yasal dayanağının kalmadığını, yeni bir yasal düzenleme yapılmadığı için 7 Ocak'tan bu yana üniversitelerde disiplin soruşturması yapılmasının kanunen mümkün olmadığını belirtmişlerdi.
Yasa tasarısıyla Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararıyla oluşmuş olan yasal boşluk da doldurulmuş olacak.

DEVLET ÜNİVERSİTESİNDEN ATILAN VAKIF ÜNİVERSİTESİNDE ÇALIŞAMAYACAK

"Tebligat Kanunu ile bazı kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde değişiklik yapılmasına dair kanun tasarısı" YÖK Kanunu'nun disiplin soruşturmalarını düzenleyen maddelerinde değişik öngörüyor. Tasarıda "kamu görevinden çıkarma," "Kamu kurum ve kuruluşları ile vakıf yükseköğretim kurumlarında öğretim elemanı ve memur olarak bir daha atanmamak üzere kamu görevinden çıkarma" olarak tanımlanıyor.

Böylelikle devlet üniversitesinde çalışırken kamu görevinden çıkarma cezası alan bir akademisyenin vakıf üniversitesinde çalışması da engellenmiş olacak.

'İŞ YAVAŞLATMA EYLEMİNE VE GREVE KATILMAK' ATILMA SEBEBİ

"Bölücü amaçlarla veya terör niteliğinde eylemlerde bulunmak veya bu eylemleri desteklemek," "İdeolojik veya siyasi amaçlarla eylemlerde bulunmak veya bu eylemleri açıkça desteklemek suretiyle kurumların huzur, sükûn ve çalışma düzenini bozmak, boykot, işgal, kamu hizmetlerinin yürütülmesini engelleme, işi yavaşlatma ve grev gibi eylemlere katılmak veya bu amaçlarla toplu olarak göreve gelmemek, bunları tahrik ve teşvik etmek veya yardımda bulunmak" eylemleri, "Kamu görevinden çıkarma cezasını gerektiren fiiller" arasında sayılıyor.

'YURTDIŞINDA DEVLETİN İTİBARINI DÜŞÜRMEK' DE ATILMA SEBEBİ

Tasarıda, "Yurtdışında devletin itibarını düşürecek veya görev haysiyetini zedeleyecek tutum ve davranışlarda bulunmak" da "kamu görevinden çıkarma cezasını gerektiren fiiller" arasında yer alıyor.

AKADEMİSYENLERİN SİYASİ PARTİ ÜYELİĞİYLE İLGİLİ ÇELİŞKİLİ MADDE

Tasarıda tartışma yaratacak başka bir hüküm de akademisyenlerin siyasi parti üyeliğiyle ilgili olarak yer alıyor. "Kanunların izin verdiği haller dışında siyasi partilere üye olmak" da tasarıdaki "kamu görevinden çıkarma cezasını gerektiren fiiller" arasında yer alıyor. Ancak mevcut YÖK Kanunu, akademisyenlerin siyasi parti üyesi olmalarına izin veriyor. YÖK Kanunu'nun 59. maddesinde "Yükseköğretim kurumlarının öğretim elemanları, siyasi partilere üye olabilirler; yükseköğretim kurumlarındaki görevlerini aksatmamak ve bir ay içinde kurumlarına bildirmek kaydıyla, siyasi partilerin merkez organları ile onlara bağlı araştırma ve danışma birimlerinde görev alabilirler" hükmü yer alıyor.

Tasarıya göre üniversite öğretim üyeliğinden çıkarılma ya da kamu görevinden çıkarma cezalarını öngören eylemlerle ilgili olarak akademisyenler hakkında YÖK Başkanı disiplin amiri sıfatıyla doğrudan soruşturma açabilecek. Bu cezalar Yüksek Disiplin Kurulu'nca verilebilecek.

Tasarının önümüzdeki günlerde öncelikle Meclis komisyonlarında görüşülmesi bekleniyor.