Poroşenko iktidarı: Çok vaat, sıfır icraat

25 Mayıs 2014'te Ukrayna'da yapılan devlet başkanlığı seçimlerini yüzde 54 oy oranıyla kazanan Pyotr Poroşenko, iktidarda birinci yılını doldurdu. Tartışmalı bir şekilde devlet başkanlığı görevinden alınan Viktor Yanukoviç'in koltuğuna oturan Poroşenko, görevindeki ilk yılında ülkenin doğusundaki savaş ve ekonomik kriz gibi çok süreçlerle karşı karşıya geldi.

Poroşenko, seçim kampanyası sırasında ve göreve geldikten sonraki ilk aylarda, Kırım'ı geri almayı ve Donbass'taki çatışmaları hızlı şekilde sonlandırıp Ukrayna'nın toprak bütünlüğünü sağlamayı vaat etti. Ukrayna lideri, vatandaşların yaşam koşullarını iyileştirme, ülkenin hukuk sistemini daha adil hale getirme, AB'ye tam üyelik perspektiflerine ulaşma ve AB ile bir yıl içinde vizesiz rejime geçme sözlerini de verdi.

Ancak Ukrayna lideri, görevindeki ilk yılında vaatlerinin neredeyse hiçbirini hayata geçiremedi.

DOĞU UKRAYNA'DA BİTMEYEN KRİZ

Aynı zamanda Ukrayna ordusunun başkomutanı da olan Poroşenko, ilk etapta Donbass'ı askeri güç ile geri almaya çalıştı. Ancak Ukrayna askerlerinin yaz aylarında köşeye sıkışması üzerine, müzakere masasına oturmayı kabul etti. Eylül 2014'te Minsk'te toplanan AGİT, Ukrayna ve Rusya krizin siyasi yoldan çözümünü öngören bir anlaşma imzaladı. 12 Şubat'ta Minsk'te imzalanan ateşkes anlaşmasına rağmen her iki taraftan da insanlar hayatlarını kaybetmeye devam ediyor.

Ukrayna yönetimi, Minsk Anlaşması'nda imza attığı ‘Donetsk ve Lugansk'a genişletilmiş özerklik verme' maddesini de hala yerine getirmedi. Kiev'in isteksiz tavrı nedeniyle yeni bir anayasa hazırlanması ve iktidarın adem-i merkeziyetçi hale getirilmesi süreçlerinin de uzun zaman alacağı tahmin ediliyor.

DONDURULAN MAAŞLAR, YÜZDE 280'LİK GAZ ZAMMI

Ukrayna'da sosyo-ekonomik kalkınma alanında da, son bir yıl içerisinde ciddi başarılara ulaşılmadı. Hala durgunluk sürecindeki Ukrayna ekonomisi temerrüde düşme eşiğinde. Ülke, finans ve bütçe konusunda zorluklar yaşıyor.

Ukrayna grivnasındaki devalüasyon oranı yüzde 30'u buldu. İşsizlik oranı artıyor. İflastan kurtulmak amacıyla IMF'den borç alan Kiev yönetimi, vatandaşlarını zora sokacak koşulların altına imza attı.

Öte yandan Ukrayna vatandaşlarının yaşam koşullarını iyileştirme sözleri de gerçeğe dönüşmedi. Hükümet, emekli aylıkları ve maaşların artış oranını dondurdu. Kamu çalışanlarının sayısı azaltıldı, yıl içinde yaklaşık 50 bin kamu çalışanının işine son verilmesi planlanıyor.

2015 sonuna kadar doğalgaz fiyatlarının yüzde 280, ısıtma fiyatlarının yüzde 66 oranında zamlanması hedefleniyor. Uzmanlara göre, devasa zam oranları yüzünden Ukrayna halkı maaşlarının neredeyse yarısını faturalara verecek.

Ukrayna'nın sosyo-ekonomik kalkınması, büyük oranda hükümetin yetki alanına girse de, devlet başkanı da bu konuda sorumluluğa sahip. Ayrıca, hükümette Poroşenko'nun partisinden çok sayıda bakan bulunuyor.

HER ŞEY ORDU İÇİN

Ukrayna lideri Poroşenko'nun belki de gerçekleştirdiği tek vaat, ordunun güçlendirilmesi oldu. Poroşenko, 2020 yılına kadar savunma harcamalarının GSMH içindeki oranının yüzde 1'den yüzde 5'e çıkarılacağını açıkladı. Ukrayna ordusunda görev yapan askerlerin sayısı da 130 binden 232 bine çıkarıldı.

Asker sayısındaki bu artış, seferberlik ilanları sayesinde hızla gerçekleştirildi. Yıl içinde 3 seferberlik dalgasının daha olması ve ordudaki asker sayısının 250 bine çıkarılması planlanıyor. Bu arada Kiev'in ordu için yaptığı harcamalar 27,6 milyar grivna yani yaklaşık 1.3 milyar dolara yükseldi. Kiev yönetimi ve uzmanlar, bunun sadece bir başlangıç olduğunda hemfikir.

AB İLE ‘SERİNLEYEN' İLİŞKİLER

Ukrayna'da siyasi kriz, Kasım 2013'te dönemin Devlet Başkanı Viktor Yanuoviç'in AB ile kapsamlı ortaklık anlaşmasını imzalamaktan vazgeçmesi üzerine ortaya çıkmıştı. Bu nedenle iktidara AB yanlısı muhalefet geldiğinde, AB yeni hükümeti siyasi ve ekonomik anlamda destekleme kararı aldı. Eylül 2014'te Ukrayna ve AB arasında kapsamlı ortaklık anlaşması imzalandı. Ancak anlaşmanın serbest ticareti düzenleyen ana bölümü, 2016 yılına ertelendi. Kiev yönetiminin AB'ye ilişkin başarıları da böylece bu anlaşmayla sınırlı kaldı.

Bir yılın ardından, Batı ve Kiev arasında bazı konularda ‘soğukluk' yaşandığı gözlemleniyor. Ukrayna'ya yüklü miktarda avans veren Washington ve Brüksel, Kiev'in vaat ettiği dönüşümleri zamanında hayata gerçekleştirmemesi nedeniyle memnun değil. Basında çıkan haberlere göre, Kiev yönetiminin Donbass'taki krizin çözümü için imzalanan Minsk Anlaşması'ndaki maddeleri geciktirmesi de Batı'yı rahatsız ediyor.

Bu durum, 22 Mayıs'ta Riga'da yapılan Doğu Ortaklığı zirvesinde gözler önüne serildi. Zirvede, AB ile vizesiz rejim anlaşması imzalamayı hedefleyen Ukrayna'nın planları hayata geçmedi. AB, vizesiz rejim için Ukrayna'dan çok sayıda talepte bulundu.