Türkiye’de kısa süre önce yürürlüğe giren Sığınak Yönetmeliği değişikliği, kapsamı ve uygulama alanları nedeniyle kamuoyunda merak ediliyor. Yeni düzenleme; konutlar, stadyumlar, kamu binaları, metro tünelleri ve millet bahçeleri dahil olmak üzere birçok yapı türünde sığınak şartlarını yeniden tanımlıyor. Bu nedenle en çok, “Türkiye’de kaç yeni bina var?”, “Bu düzenleme hangi yapıları kapsayacak?” ve “Metro tünelleri olası bir acil durumda kaç kişiyi barındırabilir?” sorularının yanıtları merak ediliyor.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yayımladığı 2023–2025 Yapı Kullanma İzin Belgesi istatistikleri, son üç yılda tamamlanan bina ve daire sayılarını ortaya koyarak tabloyu netleştiriyor.
Yeni yönetmelik hangi yapılara sığınak zorunluluğu getiriyor?
Resmi Gazete’de yayımlanan değişikliğe göre artık birçok yeni yapıda sığınak inşa edilmesi zorunlu olacak. Yönetmelik kapsamında şu yapılar için sığınak şartı getirildi:
Yeni inşa edilecek yapıların kapasitelerine göre sığınak yapma zorunluluğu bulunuyor. Buna göre bağımsız bölüm sayısı 10’dan fazla olan konut projelerinde sığınak bulunması şart olacak.
Yatak sayısı 50’den fazla olan yurt, koğuş, otel ve tüm konaklama tesisleri
Yatak sayısı 25’ten fazla olan yaşlı, engelli, çocuk bakımevleri ve yataklı sağlık tesisleri
Emsal hesabına konu alanı 2 bin metrekareyi aşan tüm imalat ve sanayi tesisleri
Emsal hesabına dahil alanı 1000 metrekare ve üzeri olan tüm kamu binaları
5 bin kişi ve üzeri kapasitedeki stadyumlar ve spor alanları (seyirci kapasitesinin en az yüzde 3’ü kadar sığınak)
Eğitim yapıları için sığınakların tavanının en az 20 cm, duvarlarının en az 30 cm betonarme olması zorunlu hale getirildi.
Kamu binaları ve sağlık tesislerinde ek güvenlik şartları
Yeni yönetmelik, özellikle kamu binaları ve kritik hizmet yapıları için ek yükümlülükler getiriyor:
En az 24 saat enerji sağlayacak jeneratör zorunluluğu
Uydu telefonu altyapısı ve/veya acil durum Wi-Fi noktası kurulması
100 m² üzeri sığınaklarda 2,30 m² mutfak nişi, lavabo ve elektrikli pişirme alanı
İlkyardım dolabı, yangın söndürme cihazları, bataryalı LED aydınlatma, sabit telefon ve radyo bulundurma zorunluluğu
Metro tünelleri artık 'genel sığınak' vasfında olacak
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, mevcut metro tünellerinin, olağanüstü durumlarda yaklaşık 1 milyon 374 bin kişiye acil barınma imkanı sağlayabilecek kapasitede olduğunu açıkladı.
Türkiye genelinde:
687 kilometre metro tüneli bulunuyor.
Bu tüneller, olağanüstü durumlarda yaklaşık 1 milyon 374 bin kişiye sığınma kapasitesi sunabiliyor.
Sadece İstanbul’da 500 kilometreyi aşkın metro tüneli mevcut.
Millet bahçelerinde ve alışveriş merkezlerinde yer altı sığınakları
Yüzölçümü 15 bin m²’den büyük millet bahçelerinde, alanın yüzde 3’ü kadar yer altı genel sığınak zorunlu olacak.
Alışveriş merkezleri ve ticari otoparkların bodrum katlarındaki otoparklar, sığınak vasfında yapılacak.
Mevcut AVM ve otoparklar 31 Aralık 2028’e kadar uygun hale getirilecek.
Türkiye’de kaç yeni bina var? TÜİK’in 2023–2025 verileri
Yönetmeliğin uygulanacağı yapı sayısını anlamak için TÜİK’in Yapı Kullanma İzin Belgesi verileri önem taşıyor. Bu belge, kullanıma hazır hale gelmiş yeni binaları ifade ediyor.
2023 yılı
Bina sayısı: 92 bin 917
Daire sayısı: 544 bin 952
2024 yılı
Bina sayısı: 105 bin 741
Daire sayısı: 640 bin 779
2025 yılının ilk iki çeyreği
I. çeyrek bina sayısı: 23 bin 201
II. çeyrek bina sayısı: 20 bin 135
Toplam: 43 bin 336 bina
I. çeyrek daire sayısı: 149 bin 346
II. çeyrek daire sayısı: 130 bin 152
Toplam: 279 bin 498 daire
Bu veriler, son 3 yılda Türkiye’de 240 binden fazla yeni binanın tamamlandığını ve milyonlarca kişinin yaşadığı konut stoğunun önemli bir kısmının yeni yönetmeliğin kapsamına girebileceğini gösteriyor.
Sığınakların kayıt ve denetim süreci değişti
Yeni düzenlemeye göre:
Tüm sığınaklara ait ruhsatlar Valilikler ve AFAD’a bildirilecek.
Mevcut sığınakların 1 yıl içinde denetlenmesi zorunlu.
Sığınakların bakımından ve acil kullanıma hazır tutulmasından bina yöneticileri sorumlu olacak.