Yaklaşık 2 milyon 175 bin kilometrekarelik yüzölçümüyle dünyanın en büyük adası olan Grönland, Danimarka Krallığı’na bağlı özerk bir bölge.
50 bini aşkın nüfusun yaşadığı ada, Arktik ile Atlantik okyanusları arasında yer alıyor. Yüzeyinin neredeyse tamamı, yani yaklaşık 1.8 milyon kilometrekarelik bölümü, kalın bir buz tabakasıyla kaplı durumda.
Konumunu da etkiliyor
Ancak bilim insanlarına göre bu buz tabakasının erimesi, sadece deniz seviyelerini değil, Grönland’ın konumunu da etkiliyor.
Erime nedeniyle azalan yer altı basıncı, kaya kütleleri ve tektonik plakalar üzerinde hareket yaratıyor. Bu durum, adanın her yıl yaklaşık iki santimetre kadar kuzeybatıya kaymasına yol açıyor.
Uzmanlar, son yirmi yılda adanın bazı bölgelerinde genişleme, bazılarında ise sıkışma gözlemledi. Yani Grönland aynı anda hem ‘büyüyor’ hem de ‘daralıyor.’
Grönland Uydu Görüntülerine Dayanarak Hazırlanan Harita
© Fotoğraf : Journal of Geophysical
Araştırmayı yürüten jeodezi uzmanı Danjal Longfors Berg, “Son yıllarda buz erimesinin tetiklediği dinamikler nedeniyle Grönland’ın çoğunlukla genişlediğini düşünüyorduk. Ancak bizi şaşırtan bir şekilde, adanın bazı bölgelerinde ‘bir araya çekildiğini’ ya da ‘küçüldüğünü’ de gördük,” ifadelerini kullandı.
‘Hareketini anlamak önemli’
Bilim insanları, ülke genelinde 58 GPS istasyonundan toplanan verilerle Grönland’ın yüksekliğinde ve konumunda meydana gelen değişimleri ayrıntılı biçimde inceledi. Bu, adanın hareketlerinin bu denli kapsamlı biçimde ortaya konduğu ilk araştırma olarak kayda geçti.
Ekip ayrıca, Grönland’ın yaklaşık 26 bin yıl önceki konumundan günümüze kadar olan hareketlerini modelleyen bir çalışma da geliştirdi.
Model, hızlanan iklim değişikliğinin Arktik bölge üzerindeki etkilerini de açıkça gösteriyor.
Berg, araştırmanın önemine dikkat çekti:
Karasal kütlelerin hareketini anlamak çok önemli. Bu sadece yerbilimi açısından ilginç değil; aynı zamanda ölçüm ve navigasyon açısından da kritik, çünkü Grönland’daki sabit referans noktaları bile yavaş yavaş yer değiştiriyor.