Enflasyon rakamlarının ardından uzmanlar anlattı: Türk ekonomisinin reçetesi ne olur?
TÜİK, Ağustos ayına ayına ilişkin enflasyon oranlarını açıkladı. Oranların açıklanmasıyla enflasyon nasıl düşer sorusu bir kez daha gündeme geldi. Peki enflasyonun düşmesi başlı başına ekonomiye ilaç olur mu? Olası politikalar, vatandaşın cebine nasıl yansır? Konuya ilişkin uzman görüşleri Sputnik'in derlemesinde.
Sitede okuTÜİK'in ağustos ayına ilişkin 2.47'lik
enflasyon açıklaması, açıklanan rakamın sokağa nasıl yansıyacağı sorusunu gündeme getirdi. Zira, ekonomistler hız kesenin yalnızca '
endeks' olduğuna işaret ediyor.
Türkiye Emekliler Derneği ise mevcut ekonomik koşullardan en çok zarar görenin emekliler olduğunu söylüyor. Dünyaca ünlü bankalar ise
"Türkiye ekonomisinde beklenmedik bir yavaşlama erken gevşeme riskini artırabilir" diyor. Peki, resmi açıklamalar ve rakamlar ne ifade ediyor? Türk ekonomisi nasıl iyiye gider?
Sputnik'in derlemesinde.
Ağustos’ta aylık enflasyon yüzde 2.47, ENAG'a göre 3.47
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Ağustos’ta aylık enflasyon yüzde 2.47 oldu Ağustos’ta yıllık enflasyon yüzde 51.97 olarak kaydedilirken yıllık çekirdek enflasyon da yüzde 60.23 seviyesinden yüzde 51.56’ya geriledi. TÜİK, 2024 yılı ikinci çeyrek büyüme oranını yüzde 2.5 olarak belirledi. Ekonomi, 2024 yılı ilk çeyreğinde ise yüzde 5.7 büyümüştü.
Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) verilerine göre ise; enflasyon Ağustos ayında yüzde 3.47 arttı. Enflasyondaki 12 aylık artışı ise yüzde 90.35 olarak gerçekleşti.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ekonomiye dair soruları yanıtladı
Peki Ankara ekonomiyi nasıl değerlendiriyor? Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz'a göre üçüncü çeyrekteki göstergelerin enflasyon üzerindeki etkisinin sürmesi bekleniyor:
"Önümüzdeki dönem için makroekonomik istikrarı güçlendirmeye yönelik adımlarımıza kararlılıkla devam ediyoruz. Bu kapsamda üçüncü çeyreğe yönelik öncü göstergeler, talepteki dengelenmenin devamıyla beraber talebin enflasyon üzerindeki daraltıcı etkisinin süreceğine işaret etmektedir. "
Mehmet Şimşek'in enflasyon mesajı ne oldu?
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de TÜİK verilerinin açıklanmasının ardından X hesabından yaptığı paylaşımda yıl sonu tahminlerinin tutacağını belirtmişti. Paylaşımda şu sözlere yer verilmişti:
"Dezenflasyon belirginleşiyor. Yıllık enflasyon son 3 ayda 23.5 puan gerileyerek yüzde 52 gerçekleşti. Geçici unsurların da etkisiyle aylık enflasyon ağustosta yüzde 2.5, yönetilen-yönlendirilen fiyatlar hariç ise yüzde 1.4 gerçekleşti. Aylık gıda enflasyonu 4 yıl sonra negatif oldu. Güçlenen finansal istikrar, ekonomideki dengelenme ve beklentilerdeki iyileşmenin etkisiyle son çeyrekte aylık enflasyonun ana eğiliminde düşüş bekliyoruz. Böylece yıl sonunda enflasyonun tahmin aralığında gerçekleşmesini öngörüyoruz"
Ekonomistler enflasyon oranları hakkında neler söylüyorlar?
Ekonomi uzmanı Şeref Oğuz TÜİK' in açıkladığı enflasyon oranlarını Sputnik'e değerlendirdi. Oğuz'a göre hız kesen şey aslında 'endekstir' diyor:
"Hız kesen enflasyon değil endeks. Çünkü geçen sene o aylarda işlediğimiz çift haneli günahlar endeksi terk etti yerine bu yıl işlediğimiz yüzde 2'lik 3'lük günahlar girdi. Aradaki farkla da enflasyon gerilemiş oldu. Buna baz etkisi diyoruz yani enflasyon düşmedi endeks yapısı gereği geriledi. Ancak baz etkisi ile düşen enflasyon güz etkisiyle tekrar çıkacak. Çünkü hükümet zam yapmaya devam ediyor. Elektrik- doğalgaz faturaları zamları gibi. Okulların açılması, elektrik faturalarının gelmesiyle birlikte baz ile gelen indirim güz ile gidecektir."
'Sıkı para politikası ekonomiye iyi gelmiyor'
Uzman Oğuz, sıkı para politikasının ekonomiye olumsuz etkisini "Sıkı para politikasının iyi gelmediği kesin. Faizi zamanında çıkartmayıp daha sonra yüzde 50'lere tırmandırarak ekonominin başına bir de faiz belası açtık. Bize sıkı para politikasının yanı sıra üretim politikası da gerekiyor. Ekonomiyi daraltarak enflasyonu çözmek tek basına mümkün değildir. Mutlaka arzı artıracak tedbirler almak şarttır. Tarım gibi, sanayi gibi" sözleriyle anlatıyor.
Enflasyon, vatandaşın cebine nasıl yansıyor?
Peki, enflasyon vatandaşın cebine nasıl yansıyor?' Oğuz'un bu soruya yanıtı şöyle:
"Enflasyonu sıfıra da indirseniz elli liralık marulun fiyatı kırk dokuza inmez sadece elli lirada kalır. Zira enflasyon fiyat artış hızıdır ama hayat pahalılığı fiyatların gelip park ettiği yerdir."
Ekonominin ne yapılarak iyileştirilebileceği sorusuna ise Oğuz "İki şey ile mümkündür. Önce kayıt dışını kayda almak gerekir ki muhtaç olduğumuz kaynak kayıt dışında mevcuttur. Bu da kapsayıcı bir vergi reformu ile olur. İkincisi üretimi teşvik, başta tarım ve sanayi olmak üzere yeni stratejiler geliştirmek gerekir. Enflasyon 'armut' değildir olgunlaşınca kendiliğinden düşmez" yanıtını veriyor.
İktisatçı Mahfi Eğilmez de resmi rakamlarla ilgili benzer bir tespit yapmıştı. Eğilmez de "“Gelen sorulardan gördüğüm kadarıyla hala enflasyon düşüşüyle fiyat düşüşü birbirine karıştırılıyor. Enflasyon düşüyor dendiğinde fiyatların artış hızı düşüyor yani fiyatlar artmaya devam ediyor ama eski hızına göre daha yavaş artıyor demektir" diye konuşmuştu.
Emeklilerden TÜİK' e çağrı
Türkiye Emekliler Derneği (TÜED) Genel Başkanı Kazım Ergün, Türkiye İstatistik Kurumu'nun açıkladığı enflasyon rakamlarını gerçekçi bulmadıklarını belirtti. Yazılı yaptığı açıklamada şu sözlere yer verdi;
TÜED Genel Başkanı Kazım Ergün, verilere ilişkin yazılı açıklama yaptı. Ergün, şunları kaydetti:
“Gerçek enflasyonu yansıtmayan bir hesaplama sistemi ile emekli aylıklarına yapılan zamların küçültülmesi, emeklilerin alım gücünü de düşürmektedir. Şeffaf bir enflasyon hesaplaması için sepette yer alan madde fiyatlarının açıklanması ve kamuoyu ile paylaşılması gerekir. TBMM açıldığında seyyanen bir iyileştirme yapılması, zor şartlar altında yaşam mücadelesi veren emeklilerimiz için bir can suyu olacaktır. ''
Dünyaca ünlü bankalardan Türk ekonomisi değerlendirmeleri ne yönde oldu?
ABD merkezli bankacılık devi Citi, Türkiye ekonomisinin ikinci çeyreğine ilişkin gayrisafi yurt içi hasıla sonuçlarına yönelik değerlendirmede bulundu. Citi, Türkiye ekonomisinin üçüncü çeyrekte daralacağını, dördüncü çeyrekte ise zayıf olacağını öngördüğünü şu sözlerle açıkladı:
"Türkiye ekonomisinde beklenmedik bir yavaşlama erken gevşeme riskini artırabilir"
ABD'li yatırım bankası Goldman Sachs ise Türkiye ekonomisine ilişkin tahminlerini güncelledi. ABD'li bankanın yayınladığı araştırmadan öne çıkanlar şunlar oldu:
Merkez Bankası, enflasyonun beklendiği gibi
düşmemesi durumunda temkinli davranacak ve gevşemeyi erteleyecek. Gelişen piyasalarda risk duyarlılığı durgun kalırsa, Türk Lirası'nın vadeli işlemlere göre üstün performansı muhtemelen eskisinden daha sınırlı olacaktır.