Çin Halk Cumhuriyeti'nin 5. devlet başkanının ölümünü duyuran devlet medyası, çoklu organ yetmezliğiyle karmaşık hale gelen lösemiden mustarip Ciang Zımin'in tüm çabalara rağmen kurtarılamadığını belirtti.
1989 Tiananmen Meydanı olaylarının ardından göreve gelen Ciang Zımin, Çin'in küresel itibarı, dünyaya daha açılması ve ekonomik yükselişinde önemli rol oynamış bir isim olarak kabul ediliyor.
Ciang, 1989 kargaşasından sonra bölünmüş Çin Komünist Partisi'ne (ÇKP) liderlik için Deng Şiaoping'in desteğiyle sürpriz bir seçim olmuştu. Tiananmen protestocularına duyduğu sempati nedeniyle 1989'da Deng tarafından görevden alınan ve 2005 yılındaki ölümüne kadar ev hapsinde tutulan Zhao Ziyang'ın yerine ÇKP Genel Sekreterliğine geldi.
Çin'i Dünya Ticaret Örgütü'ne soktu
1989-2002 arası ÇKP Genel Sekreteri, 1989-2004 arası Merkezi Askeri Komisyon Başkanı, 1993-2003 arası Devlet Başkanı olarak görev yapan Ciang, Deng'in piyasa odaklı reformlarının yeniden canlandırılması, Hong Kong'un 1997'de Britanya yönetiminden Çin'e geri dönüşü ve 2001'de Pekin'in Dünya Ticaret Örgütü'ne girmesi, akabinde Çin'in çok büyük yabancı yatırım çekmesi dahil tarih yazan değişikliklere imza attı.
Falun Gong'la mücadelesi ve tarikatı yasaklaması da dönemine damga vuran bir icraat oldu.
Çin'i dünyanın ikinci büyük ekonomisi yaptı
Çin'in Almanya'yı ve ardından Japonya'yı geçerek ABD'den sonra en büyük ikinci ekonomi olmasının uluslararası prestij açısından mükafatını 2008 Yaz Olimpiyatı'nın Pekin'e verilmesiyle aldı.
Ancak Çin'in ekonomik yeniden doğuşunun yarattığı yeni sorunları -yaygın yolsuzluk ve eşitsizlik, çevresel bozulma ve devlet sektörü reformlarının neden olduğu toplu işten çıkarmalar- çözememekle de eleştirildi:
Rusya ile ilişkileri geliştirdi
Rusya ile Çin arasındaki ilişkilerin gelişmesinde önemli rol oynayan ve Temmuz 2001'de Moskova'yı ziyaretinde Çin Halk Cumhuriyeti ile Rusya Federasyonu Arasında İyi Komşuluk ve Dostane İşbirliği Anlaşması'nı imzalayan Ciang, 2001'de Şanghay İşbirliği Örgütü'nün (ŞİÖ) kurulmasını da sağladı.
Şi'nin yükselişini sağladı
2004'te son resmi unvanını da bırakan Ciang, kurucu Mao'dan beri ilk kez görev süresi 3 döneme uzatılan mevcut Devlet Başkanı Şi Cinping'in 2012'de iktidara gelmesine yol açan perde arkasındaki güç çekişmesinin aktörlerinden biri oldu ve tercihini Şi'den yana kullandı.
ÇKP: Olağanüstü bir liderdi
ÇKP'nin Ciang'ın ardından yayımladığı mektupta şu övgülere yer verildi:
"Yoldaş Ciang Zımin olağanüstü bir liderdi... büyük bir Marksist, büyük bir proleter devrimci, devlet adamı, askeri stratejist ve diplomat, uzun süre sınanmış bir komünist savaşçı ve Çin özelliklerine sahip büyük sosyalizm davasının olağanüstü bir lideriydi."
Ciang'ın ölümü tam da Çin'de Şi'nin sıfır Kovid politikasına karşı ülke çapında protestoların düzenlendiği ve bunun Tiananmen'i çağrıştırdığı bir dönemde geldi.
Devlet televizyonu CCTV'de "1989 ilkbahar ve yazında Çin'de yaşanan ciddi siyasi kargaşa sırasında, Yoldaş Ciang Zımin, Parti Merkez Komitesi'nin ayaklanmaya karşı koyma, sosyalist devlet iktidarını savunma ve halkın temel çıkarlarını koruma yönündeki doğru kararını destekledi ve uyguladı" ifadesi yer aldı.