https://anlatilaninotesi.com.tr/20241002/1088714151.html

Stagflasyon nedir? Stagflasyonun nedenleri neler?

Stagflasyon nedir? Stagflasyonun nedenleri neler?

Sputnik Türkiye

Erdal Kaplanseren, son dönemde ekonomi gündeminde sıklıkla yer alan "stagflasyon" kavramını açıkladı. 02.10.2024, Sputnik Türkiye

2024-10-02T15:04+0300

2024-10-02T15:04+0300

2024-10-07T10:36+0300

ekonomi panorama

https://cdn.img.anlatilaninotesi.com.tr/img/07e8/0a/07/1088901947_0:0:1600:900_1920x0_80_0_0_292ac784467c8eec574cc0eacd3b4d44.jpg

Son dönemde ekonomi dünyasında sıklıkla gündeme gelen stagflasyon, kökeni 1970'lere dayanan ancak günümüz ekonomileri için hala geçerliliğini koruyan bir kavram olarak dikkat çekiyor. İlk kez 1965 yılında İngiltere'de kullanılan bu terim, 1970'lerde yaşanan küresel petrol krizi ile dünya ekonomisine damgasını vurdu. Stagflasyon, aynı anda ekonomik durgunluk, yüksek işsizlik ve hızlı fiyat artışlarının yaşandığı bir ekonomik durumu ifade ediyor.Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası'nın tanımına göre, stagflasyon, "bir ekonomide üretim artmazken, fiyatların yükselmesiyle ortaya çıkan durum" olarak açıklanıyor. Yani ekonomi durgunluk içerisindeyken, enflasyonun hızla yükseldiği bu süreç, üretim kapasitesinin azaldığı ve işsizliğin arttığı bir ortamda ortaya çıkıyor.Stagflasyon, adını İngilizce "stagnation" (durgunluk) ve "inflation" (enflasyon) kelimelerinin birleşiminden alıyor. Türkçeye "durgun enflasyon" olarak çevrilebilecek bu kavram, ekonomik büyümenin yavaşladığı, işsizliğin yükseldiği ancak fiyatların düşmek yerine artmaya devam ettiği zorlu bir ekonomik durumu ifade ediyor. Bu durum, özellikle 1970'lerde yaşanan petrol kriziyle dünya genelinde daha belirgin hale gelmişti.1970'lerde Stagflasyonun DoğuşuStagflasyon teriminin dünya sahnesine çıkışı, 1970'lerde yaşanan küresel petrol krizi ile gerçekleşti. Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC), petrol üretimini kısıp fiyatları artırınca, küresel bir enerji krizi ortaya çıktı. Bu durum, üretim maliyetlerini artırarak enflasyonu tetiklerken, aynı zamanda ekonomik durgunluk ve işsizlik oranlarının da yükselmesine yol açtı. Bu kriz, o dönemin baskın ekonomik teorilerini sorgulattı. Keynesyen ekonomi teorisine göre, enflasyon ve işsizliğin aynı anda yükselmesi mümkün değildi, ancak petrol krizinin etkileri bu teoriyi altüst etti.ABD’de 1973 yılında enflasyon oranı iki katına çıktı, 1974’te ise çift haneli rakamlara ulaştı. Aynı dönemde işsizlik oranı da %9’a çıktı. Bu veriler, stagflasyonun dünya ekonomisine ne denli etkili bir giriş yaptığını gözler önüne serdi.Stagflasyonun NedenleriStagflasyonun nedenlerini dört ana başlık altında ele almak mümkün:1. Arz Şokları: Enerji gibi üretim maliyetlerinde yaşanan ani artışlar, üreticileri maliyetlerini artırmaya zorlar. Bu durum, üretim düşüşlerine ve fiyat artışlarına yol açar.2. Dış Şoklar: Küresel ekonomide yaşanan durgunluklar, ithalat ve ihracat dengesizliği yaratarak yerel ekonomilerde fiyat artışlarına sebep olabilir. Özellikle ithalata bağımlı ülkelerde, stagflasyonun etkileri daha şiddetli hissedilir.3. Beklentiler: Enflasyon beklentilerinin yüksek olması, işçi ücretlerinde artış taleplerini tetikleyebilir. Bu talepler, işverenlerin fiyatları artırmasına neden olur ve sonuç olarak enflasyon döngüsü devam eder.4. Yanlış Ekonomik Politikalar: Sıkı para politikaları enflasyonu düşürmek için uygulansa da, ekonomik büyüme yavaşlayabilir ve işsizlik artabilir. Bu da stagflasyonun oluşumuna zemin hazırlayabilir.Stagflasyonun Üretici ve Tüketici Üzerindeki EtkileriStagflasyon, hem üreticiler hem de tüketiciler üzerinde ciddi olumsuz etkiler yaratır. Üretici tarafında maliyetler hızla artarken, talepte düşüş yaşanır ve bu durum, üretimin azalmasına neden olur.• Maliyetlerde Artış: Enerji, hammadde ve işçilik maliyetlerindeki artışlar, üreticilerin fiyatlarına yansır, ancak talep düşüşüyle birlikte üretim kapasitesi daralır.• Talepte Düşüş: Durgunluk yaşayan ekonomilerde tüketiciler harcamalarını kısıtlar. Bu durum, üreticilerin ellerinde kalan stoklarla mücadele etmesine neden olur.• İş Gücünde Azalma: Maliyetlerin yükselmesi, işten çıkarmalara ve işsizlik oranının artmasına yol açar.• Finansal Problemler: Artan maliyetler ve azalan talep, şirketlerin nakit akışını olumsuz etkiler ve borç ödeme zorluklarına neden olur.Tüketici tarafında ise:• Fiyat Artışları: Stagflasyon dönemlerinde ürün ve hizmet fiyatları hızla yükselir, bu da tüketicilerin satın alma gücünü düşürür.• İşsizlik ve Gelir Kaybı: Artan işsizlik ve gelirlerdeki azalma, tüketicilerin harcamalarını kısmasına yol açar.• Faiz Oranlarında Yükselme: Ekonomik durgunluğun yanı sıra faiz oranlarının artması, borçlanmayı zorlaştırır ve tüketicileri daha fazla mali baskı altına alır.• Geleceğe Dair Belirsizlik: Ekonomik belirsizlikler, tüketicilerde geleceğe dair korkular yaratır. Bu durum, tüketimi daha da azaltır ve ekonomik toparlanmayı zorlaştırır.Stagflasyon Hala Bir Tehdit mi?1970’lerde yaşanan stagflasyon dönemi, dünya ekonomilerine önemli dersler verdi. Bugün hala ekonomistler stagflasyon riskini göz ardı etmiyor. Geçmişten çıkarılan derslerle, ekonomiler stagflasyonla başa çıkma stratejileri geliştirmiş olsalar da, bu ekonomik süreç yönetilmesi en zor durumlardan biri olarak kabul ediliyor.

2024

SON HABERLER

tr_TR

stagflasyon nedir, stagflasyon nedenleri