Ulusal Uzay Ajansı Başkanı Serdar Hüseyin Yıldırım, Türkiye’nin uzay yolculuğu ile ilgili merak edilen soruları yanıtladı.
Hürriyet gazetesinden Erdinç Çelikkan, Aysel Alp ve Meltem Özgenç'in haberine göre asıl hedefin 2028'de Ay'a yumuşak iniş yapmak olduğunu belirten Yıldırım, "Yani uzay aracımızı Ay’da yürütüp bilimsel veri toplamak. Ama ara bir adım koyduk. 2023’te bayrağımızı yerli motor ve yerli uzay aracımızla Ay’a ulaştıracağız" diye konuştu. Yıldırım, şunları söyledi:
- "Aracımız 2023’te sert iniş yapacak, yani tekerlekleri açılmayan uçak nasıl hasar alıyorsa oradan bir daha kalkmayacak. Ama motorumuzun ateşlemesi, uzay aracının kontrolü, veri haberleşmesinin sağlanması tüm bunları devrim niteliğinde denemiş olacağız. 2028 yılında da aracımız uzaya insansız olarak gidecek."
Yıldırım, "Para nasıl bulunacak?" şeklindeki soruyu "Herkes ‘Parayı bulacak mısınız?’ diyor. Devletimizin bütçesi yeterli olmasa bile uluslararası işbirlikleriyle para bulunabilir çünkü uzay herkesin gündeminde" diye yanıtladı. "Programımız açıklandı, ‘Biz de girmek isteriz’ diyen diyene" ifadesini kullanan Yıldırım, "100 milyon dolar atın desem atacak ülke çok. Para sorun değil ama insan kaynağında sıkıntı var. Nasıl Türkler NASA’da, ESA’da çalışıyorsa biz de insan eksiğimizi öncelikli Türk olmak üzere başka ülkelerden tamamlayabiliriz" dedi.
Sohbetin devamında Yıldırım'a yöneltilen sorular ve bunlara verdiği yanıtlar şöyle:
- Altyapı ve kapasite var mı?
Birtakım hazırlıklarımız olmasaydı 2023’te Ay’a ulaşmayı hedefleyemezdik. Bunun için uzay aracı imalatı gerekiyor. Uydu yapımında tecrübe kazanmış TÜBİTAK Uzay gibi kurumlarımız bunu yapabilecek durumda. Bu tecrübeyi de uydu yaparak kazandılar RASAT, GÖKTÜRK 2, İMECE ve TÜRKSAT 6A yerli katkıyla yapılıyor. Elbette ki bazı komponentleri almak durumunda kalabiliriz ama mühendislik bizde olacak.
- Motor ne zaman hazır olur?
Roket motoru konusunda Türkiye’de 3 kurum çalışma yaptı, ROKETSAN, TÜBİTAK SAGE ve DeltaV’nin geliştirdiği hibrit motorumuz. Hem katı hem sıvı yakıt kullanan bu teknolojide dünyada çok iyi noktadayız. Bu motor bir sene içinde uzaydaki göreve hazır hale gelecek. Eğer bu motor elimizde olmasaydı Ay’a gitmek hayal olmaya devam ederdi. Motorun yerli olması maliyeti çok düşürecek.
- Ay’da bulunmadık ne kaldı?
Evet belki Ay’ın çok şeyi biliniyor. Ama bizim oraya gitmemiz teknolojik gelişmemiz anlamına gelir. Bu çalışma bize teknolojik sıçrama yaptıracak, haberleşme, nano teknoloji, robotik işler gibi alanlarda dünya seviyesini yakalamamızı sağlayacak. Benim bir sloganım var, ‘Uzayda izi olmayanın dünyada sözü olmaz.’ Sanayi devrimini kaçırdık ama uzay devrimini kaçırmamalıyız.
'Türk astronotu uzaya göndermek için ABD ve Rusya ile görüşüyoruz'
- Türk insanı uzaya ne zaman gidecek?
İnsanlı uzay uçuşları 10 yıllık programda yok. Ama Türk astronotu uzaya göndermek için ABD ve Rusya ile görüşüyoruz. Aday seçimini 4-5 ay içinde tamamlamak zorundayız. Rus araçları çok dar o yüzden adayların 1.70 ila 1.80 boy arasında olması gerekiyor.
Bu işin en kritik kısmı aracın kontrolü, haberleşmesi, yer sistemleriyle ulaşılması. Operasyon merkezinin İTÜ kampüsünde olması planlanıyor.
Prof. Mecitoğlu: Uzaya gidecek kişi 100 metreyi 13 saniyede koşabilmeli
Öte yandan Milli Uzay Programı’nın son maddesinde ‘10 yıl içerisinde bir Türk vatandaşını uzaya göndermek’ ifadesi yer alıyor. Peki uzaya gönderilecek kişi gönüllüler arasından nasıl seçilecek, hangi özelliklere sahip olacak? İTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Zahit Mecitoğlu, bu sorunun yanıtını şöyle sıraladı:
- Mühendislik ya da temel bilimler üzerine en az lisans diploması olması bekleniyor.
- Fiziksel şartları çok iyi olmalı. Örneğin 1 kilometreyi 3.5 dakikada, 100 metreyi 13 saniyede koşmak gibi özelliklere bakılır.
- Sağlık probleminin olmaması gerekiyor. Uzayda yerçekimi olmaması, radyasyon gibi çevresel şartlar insan sağlığını zorluyor.
- Astronotlar ABD’de 2, Rusya’da 6 yıllık bir eğitim alıyor. Psikolojik çalışmalar uygulanıyor. Yerçekimsiz uzay ortamlarının simülasyonu yapılıyor.
