Tıp dergisi Lancet'te, AstraZeneca'nın Oxford Üniversitesi ile ortaklaşa geliştirdiği Kovid-19 aşı adayına ilişkin yayımlanan makalede, yaklaşık 560 sağlıklı yetişkin gönüllüye, iki doz aşı veya bir plasebo verilen ikinci faz denemelerinin sonuçları paylaşıldı.
Aşının birinci ve ikinci aşama denemelerinde, Kovid-19 nedeniyle ölüm veya ciddi hastalık riski bulunan gruplar üzerinde güçlü bağışıklık geliştirdiği belirtildi.
İkinci aşama denemelerinde, 18-55, 56-69, 70 yaş ve üstü olmak üzere 3 ayrı yaş grubundaki gönüllülerin tamamında aşının benzer antikor ve T hücresi tepkileri gösterdiği, gönüllülerin herhangi bir yan etki bildirmediği kaydedildi.
Oxford Aşı Grubu araştırmacısı Dr. Maheshi Ramasamy, aşının sadece yaşlılarda değil gençlerde de benzer bağışıklık tepkileri verdiğini görmekten memnuniyet duyduklarını belirtti.
AstraZeneca firmasının Oxford Üniversitesi ile virüse karşı yürüttüğü 2. faz aşı denemelerine eylül ayı başında, deneklerden birinde ortaya çıkan nörolojik sorun nedeniyle ABD’de ara verilmiş ancak sorunun Kovid-19 aşısından kaynaklanmadığına karar verilmesinin ardından AstraZeneca'nın çalışmalarına devam edeceği duyurulmuştu.
Moderna ve Pfizer-BioNTech aşı adayları
Amerikan ilaç şirketi Pfizer ile Türk bilim insanı Prof. Dr. Uğur Şahin ile Prof. Dr. Özlem Türeci'nin kurucu ortağı olduğu Alman biyoteknoloji firması BioNTech'in Kovid-19'a karşı geliştirmekte olduğu potansiyel aşının virüse karşı yüzde 90'dan fazla etkili olduğu bildirilmişti.
Amerikan biyoteknoloji şirketi Moderna'da, hala süren çalışmalardan elde edilen ilk verilerin, aşısının yüzde 95,4 etkili olduğunu ortaya koyduğunu açıklamıştı.
Bir aşının yaygın olarak kullanılabilmesi için 3 aşamada insanlar üzerinde test edilmesi gerekiyor.
Klinik denemelerin ilk aşamasında, az sayıdaki gönüllü sağlıklı denek üzerinde aşının güvenli olup olmadığı ve insanlar üzerindeki muhtemel yan etkileri araştırılıyor. İkinci aşamada, aşının bağışık tepkilerini uyandırmadaki etkinliği 100’den fazla denek üzerinde test ediliyor. Üçüncü ve son aşamada ise aynı işlem binlerce denekle tekrarlanıyor. Tüm bu süreç aylar ve hatta yıllar alabiliyor.
