Rusya Devlet Başkanı Basın Sekreteri Dmitriy Peskov, önümüzdeki Rusya-Türkiye görüşmelerinin formatını ‘iki Cumhurbaşkanının düzenli çalışma teması’ olarak değerlendirdi.
Rusya Devlet Başkanı Yardımcısı Yuriy Uşakov’un açıklamalarına göre, iki ülkenin liderlerinin diyalogunun ana temasının Suriye sorununun çözümüne ilişkin meselelerinin, bununla birlikte Suriye ve Irak’taki terör örgütleriyle mücadele ve ikili işbirliği konularının gündemde yer alacağı beklenmekte.
Resmi açıklamalara göre, ticari ve ekonomi alanında Rusya-Türkiye işbirliği, kriz öncesi düzeyi neredeyse yakalamış durumda. İki ülke arasındaki ticari ve iktisadi ilişkilerde neredeyse bütün yasaklar kalkmış ve ticari bağlantılar hızla gelişmekte. İkili toplantıda ‘Türk Akımı’ ve ‘Akkuyu Nükleer Santrali’ dahil enerji alanındaki ortak projelerin de ele alınması bekleniyor.
Uzmanların tahminlerine göre, ikili görüşmelerde özellikle Soçi’de yapılması planlanan Suriye ulusal diyalog kongresine Demokratik Birlik Partisi (PYD) temsilcilerinin katılımı da değerlendirilecektir. Hatırlanacağı üzere, bu kongrenin yapılması ile ilgili inisiyatif Rusya Devlet Başkanı Putin’e ait. Daha önce Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un belirttiği gibi, şu anda Rusya, başta İran ve Türkiye olmak üzere Astana süreci ortaklarıyla bu kongrenin gündemini, zamanlamasını ve örganizasyonel parametrelerini görüşmektedir. Forum, bilindiği gibi Suriye çözüm sürecinin katılımcı sayısını Suriye’de yaşayan etnik ve dini unsurlar sayesinde genişletmeyi amaçlıyor. Potansiyel katılımcılar arasında PYD temsilcileri de gösteriliyor ki, Ankara’nın buna karşı olduğu biliniyor.
Basında ayrıca Türkiye’nin, Suriye’nin İdlib eyaletinde oluşturulan gerilimi azaltma bölgesinde Rusya ile ortak hareketlerini ve PYD-YPG’nin kontrolündeki Afrin kantonuna Türkiye’nin muhtemel operasyonunu de değerlendirmek istediği yönünde bilgiler yer almakta. Daha önce Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, bu konuyla ilgili olarak ‘Türkiye kendi güvenliği için gerekli gördüğü yer ve zamanda müdahaleyi yapar’ demişti.
Putin-Erdoğan görüşmesinde ayrıca S-400 füze savunma sistemleri ile ilgili konular da konuşulacağı bekleniyor. Hatırlanacağı üzere, Eylül ayında Erdoğan, Ankara’nın S-400 sistemlerinin satın alınmasıyla ilgili Moskova ile bir anlaşma imzaladığını ve kaporayı da ödediğini açıklamıştı. Ardından Türkiye’nin Savunma Sanayii Müsteşarı İsmail Demir, sistemlerin teslimatı iki yıl içinde başlayacağını belirtmişti. Rusya’nın silah ve teknoloji şirketi Rostek Genel Müdürü Sergey Çemezov’un sözlerine göre, S-400’lerin teslimatı için Türkiye ile olan sözleşme tutarının 2 milyar doları aşmıştır.
Bununla birlikte Brüksel’de yapılan son NATO Savunma Bakanları toplantısında Türkiye’nin Milli Savunma Bakanı Nurettin Canikli, Fransız ve İtalyan mevkidaşlarıyla hava ve füze savunma sistemlerini de içeren savunma sanayi işbirliğinin geliştirilmesine yönelik niyet beyanını imzaladı. Söz konusu niyet beyanına göre, Fransız-İtalyan konsorsiyumu Eurosam’ın hava savunma sistemleri olan SAMP-T’nin Türkiye ile ortak üretimini öngörülüyor. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, böyle bir belgenin imzalanmasından dolayı memnun olduğunu dile getirerek şunları kaydetti: “NATO müttefikleri arasında artan işbirliğini her zaman memnuniyetle karşılıyoruz. Böylelikle hem müttefikler ihtiyaçları olan kabiliyetlere erişiyor hem de bunların NATO’ya entegrasyonu mümkün olduğu için müttefiklerin birlikte hareket edebilmesi kolaylaşıyor”.
Her ne kadar bu adımın Türkiye’nin S-400’lerden vazgeçeceği anlamına değil, ABD’nin olmadığı bir alt ittifak dolayısıyla NATO’da oluşan çatlaklara işaret ettiği belirtilse de geçen hafta ABD ziyaretinde bulunan Türkiye’nin Başbakanı Binali Yıldırım’ın, ‘S-400’lerin Türkiye için bir tercih değil mecburiyet’ olduğu açıklamalarının, birtakım çevreler tarafından bu konuda farklı bir tabloya işaret ettiği gibi yorumlanmaktadır.
Bütün yukarıda yazılanları toparlayacak olursak, Putin ile Erdoğan arasında gerçekleşen bütün önceki görüşmelerin gibi, önümüzdeki toplantının da gündeminin pekala yoğun olacağı beklenmektedir.
