‘Yeni İpekyolu’: Çin Suriye’ye niçin milyarlarca dolarlık yatırım yapıyor?

Uzmanlar, Suriye’deki savaşın yakınlarda sona ereceğine inanan Pekin’in Suriye’nin kalkındırılmasında ile ilgili kontratlarda yer almak istediğini belirtiyor.

Çin’in Suriye’ye duyduğu ilgi, bu ülkenin Akdeniz üzerinden Anadolu’ya ve Avrupa’ya, ayrıca Arap Yarımadası’na giden yolların kesiştiği yerde bulunmasından kaynaklanıyor.

Pekin 2014’ten bu yana Çin’den Avrupa’ya kadar malzeme ve yolcu sevkiyatının yapılmasına imkân tanıyacak ve ‘Yeni İpekyolu’ olarak tanımlanan küresel nakil ağının projesinin üzerinde çalışıyor.

Pekin, bu ağın koridorlarından birini Suriye üzerinden geçirmek istiyordu ve bu amaçla 2011’e kadar Suriye’nin ekonomisine aktif yatırımlar yapmıştı. Ancak Arap Baharı sürecinde yaşanan olaylar, Çin’in ekonomik çıkarlarını önemi ölçüde baltaladı. Pekin, Washington’la açık bir zıtlaşmadan çekinerek, (Suriye Devlet Başkanı Beşar) Esad’a diplomatik destek vermeye başladı.

Çin’deki Çağdaş Uluslararası İlişkiler Enstitüsü’nün çalışanlarından Chen Fengjin, Sputnik’everdiği röportajda “Suriye ‘İpekyolu’ güzergâhında yer alıyor. Ancak Suriye için şu anda en önemli şey, savaşın sona ermesi. Ancak savaştan sonra ekonomik kalkınma başlar” diye konuştu.

Asia Times’ın haberine göre Çinli yatırımcılar, ABD’nin Suriye’deki El Şayrat Hava Üssü’nü bombalamasından korktu. Ancak bu yılın yaz döneminde Çin, şimdiki durumun yatırımları konuşmak için olumlu olduğunu düşünüyor. 9 Temmuz’da Pekin’de düzenlenen Suriye Expo 2017 fuarı çerçevesinde bir araya gelen Şam heyeti ve Çinli işadamları, yatırımlar konusunu ele aldı.

Brezilyalı analist Pepe Escobar, Çin’in Suriye’ye yatırım yapmaya hazır olmasının Pekin’in Suriye’deki savaşın yakın gelecekte sona ermesine inandığını gösterdiğini belirtti. Escobar, “Çin ileriye dönük stratejisini kuruyor ve şimdiden barışın geleceği Suriye’deki yerini açmak istiyor” diye konuştu.

ÇİN NİÇİN SURİYE’NİN KIYILARINA İHTİYAÇ DUYUYOR?

Rusya Stratejik Komünikasyon Merkezi Başkanı Dmitriy Abzalov, Sputnik’e verdiği mülakatta Çin’in yıkıntılar içindeki Suriye’nin kalkınması ile ilgili kar getirecek kontratlar beklediğini söyledi. Abzalov, “Suriye’de para olmayabilir, ancak istikrarlı bir barış sağlanırsa uluslararası konferans yapılır, altyapıyı kalkındırmak için kaynak ta tahsis edilir… Çin sadece demiryolu veya elektrik iletim hatları döşemekle kalmayıp, bunu kendi teknolojisine göre yapıyor ve bu, söz konusu altyapı ağına hizmet vermek için ileride Çinli uzmanların gerekeceği anlamına geliyor. Buna Çin’in uzun vadeli stratejisi diyebiliriz” diye konuştu.

2011’e kadar genel olarak Suriye’nin petrol ve gaz sektörüne yatırım yapan Pekin’in ilgi alanlarından bir tanesini de Deyr ez-Zor kentinin civarındaki hidrokarbon kaynakları oluşturabilir.

Çin’in Suriye’deki jeopolitik varlığı da Pekin için çok önemli olabilir. ABD, Çin’in etrafındaki ülkelere ilgi duyarken, Pekin’in de buna simetrik yanıt vermesi doğal. Coğrafi bakımdan Suriye, Washington’un Türkiye ve Suudi Arabistan gibi önemli ortaklarının yakınında yer alıyor. Çin, bu ülkelerin sınırlarına yakın projeleri hayata geçirerek, jeopolitik bakımdan Washington’un kendisine dikte etmek istediği Uzakdoğu bağımlılığından kurtulduğunu göstermek istiyor.

RUSYA’NIN ‘EJDERHADAN’ ENDİŞE DUYMASI GEREKİR Mİ?

Dmitriy Abzalov, Çin’in Suriye’ye gelişinin yakın gelecekte Rusya’nın jeopolitik çıkarlarına zarar vermeyeceğini belirtti. Abzalov, “Çin’in Beşar Esad’dan askeri üs alması düşük bir olasılık. İki ülke arasındaki işbirliğinin ağırlıklı olarak ekonomik düzlemde gerçekleşme ihtimali daha gerçekçi. Bu, Moskova ile Pekin’in rolleri aralarında paylaştığı anlamına geliyor, askeri alan Rusya’ya, ekonomik alansa Çin’e düşüyor” diye konuştu.

Suriye yönetimi, Moskova’nın da ülkenin kalkınma sürecinde yer alabileceğine yönelik sinyaller veriyor. Suriye'nin Pekin Büyükelçisi İmad Mustafa, ülkedeki her türlü ekonomik projenin hayata geçirilmesinde önceliğin Rusya, Çin ve İran’da olacağını açıklamıştı.