'Şii milisler IŞİD'den daha tehlikeli'

ABD Başkanı Barack Obama, Körfez Arap ülkeleri liderleriyle görüşmede, Suriye, Yemen, Irak ve Lübnan'daki İran yanlısı Şii oluşumları örnek göstererek İran'ın genişlemesini durdurmak için benzerlerini oluşturmalarını tavsiye etti.

İran'ı engellemek için iki yöntemden bahseden Obama, bir taraftan nükleer program konusunda İran ile sıkı şekilde kontrol edilecek uygulamadan kaçmasına izin vermeyecek bir anlaşmanın yapılması gerektiğini savunurken diğer taraftan da İran'ın bölgesel genişlemesini durdurmaya yarayacak fırsatlarının oluşturulması için ABD ve Körfez Arap ülkelerinin ortak çabalarına ihtiyaç olduğunu söyledi.

Sonuncusu, bölge ülkelerinde siyasi, etnik ve mezhepsel grupların bulunmasını ve her somut ülkede Şii milislere, Hizbullah'a ve diğer İran yanlısı oluşumlara karşı koyma yeteneğine getirilmesini öngörüyor. Bu tür oluşumlara örnek olarak, ABD'nin güvenilir müttefik olarak gördüğü Kürt peşmergesi gösteriliyor. Benzer güçlerin Yemen, Lübnan ve Suriye'de de oluşturulması gerekiyor.

'BAŞARININ TEMEL NEDENİ'

Şii oluşumların başarısının nedeni ne? Sputnik Radyosu, bu soruyu Rusya'nın önde gelen Ortadoğu uzmanı, Ortadoğu ve Orta Asya Ülkeleri Araştırma Merkezi Müdürü Semyon Bagdasarov'a sordu. Uzman, konuyla ilgili şu değerlendirmede bulundu:

"Humeyni geldiğinde İslam Devrimi Muhafızları ordusu kuruldu. Bu ordu nezdinde, üst düzey profesyonel yapı olan Al-Kuds kuruldu. Görevi, özellikle Şiilerin bulunduğu ülkelerin ayrıntılı şekilde incelenmesi. Üstelik Şiiler adı altında geniş bir kitleyi görüyorlar, buna Aleviler de, Nusayriler de, İsmailliler ve diğerleri de dahil. Oysa normal hayatta aralarında ciddi sorunlar var. Bu üst düzey profesyonel kurum, Saddam Hüseyin'in devrildiği 2003'te Irak'ta faaliyete geçmeden önce Lübnan'da 1982'de Hizbullah'ı kurdu. Başarısının temel nedeni, öncelikle Al-Kuds'un, sonra kurduğu yan yapıların üst düzey profesyonelliğidir. Bu tür savaşlara önceden hazırlık yaptılar ve Hizbullah veya Irak'taki Şii milisleri gibi bölgesel güçleri oluşturdular. Şimdi de Suriye'de ulusal milis güçlerini eğitiyorlar. Bunun sonucunda, 1982'de rahat şekilde Beyrut'a girebilen İsrail, 2006'da Hizbullah tarafından püskürtüldü. Ancak tüm bunlar için onlarca yıla ihtiyaç var, bununla uğraşmak, çeşitli kurumları geliştirmek lazım. Zira bunlar sıradan askeri kurumlar değil. Bunlar ekonomik, propaganda, din kurumlarıdır. Barışçıl, yarı barışçıl, yarı askeri ve diğer yollarla iktidara gelmeyi öngören kurumlardır. Yani İran, hibrit savaşına henüz bu terim yokken başladı ve bunun için onlarca yıl harcadı. Elbette her bir ülke benzer kurumlara sahip ancak profesyonellik düzeyi çok önemli. En önemlisi de sadece askeri bileşenine sahip olmak değil, tüm bu yönleri, yani siyasi, ideolojik, askeri yönleri birleştirmektir. Bunu yapmak çok zor. Bunu başarmak için onlarca yıla ihtiyaç var."

'KÜRTLER BÜYÜK SAVAŞ DENEYİMİNE SAHİP'

"ABD ve müttefiklerine en büyük yararı 30-40 yıldır savaşan ve bu yüzden büyük savaş deneyimine sahip Kürt birlikler getirebilir. Iraklı peşmerge, Mustafa Barzani önceliğinde Saddam Hüseyin'e karşı savaştı. 1984 yıldan beri Türkiye'de başarılı bir şekilde silahlı mücadele yürüten PKK birlikleri ise bu yıl kendilerini Kobani'de gösterdi ve şimdi Suriye'de ilerliyorlar. Peşmerge ile ilişki kurma çabaları, PYD ile anlaşmanın yapılması beklenmeli. Ancak zengin askeri ve siyasi deneyime sahip ve bölgedeki konumları üzerinde yoğunlaşan Kürtlerin, ulusal kurtuluş ve devletlerinin kurulması dışında başka görevleri kabul etmesi ve hayata geçirmesi beklenmemeli. Elbette ABD ve Arap müttefikleri, Suriye'de sayısız silahlı gruplar arasından, İran'ı engelleme amaçlarına uyacak grupları arıyorlar. Ancak bunu yapmak çok zor olacak. Çünkü Hizbullah tipi milis oluşumların faaliyetlerinin temelinde, tüm dış desteğin yanında, çözüm bekleyen sosyal ve ekonomik sorunlar veya etnikler arası ilişkilerdeki zorluklar yatıyor. Ve insanlar, bu sorunları kendi çıkarları doğrultusunda kullananların değil bu sorunları çözmeye çalışanların peşinden gidiyorlar."