Zeybekci: Rusya ile ekonomik ilişkilerde engelleri kaldıracağız

Rusya ve Türkiye arasında ekonomik ve ticari ilişkilerin önündeki sorunların ortan kaldırılmasına yönelik hazırlanan yol haritasıyla ilgili çalışmaların devam ettiğini anlatan Ekonomi Bakanı Zeybekci,  imzalanması planlanan yatırımlar ve hizmetler alanındaki serbest ticaret anlaşmasına çok önem verdiklerini söyledi. Zeybekci, "En kısa sürede, iki ülke teknik heyetleri bir araya gelecek ve anlaşmayı olgunlaştırıp nihayetlendireceklerdir" dedi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın gündeme getirdiği, Kazakistan, Rusya ve Belarus ile yeni oluşama destek veren Bakan Zeybekci,  "Bugün geldiğimiz noktada ticaretini hedef pazar ve ürün olarak çeşitlendirmiş bir Türkiye'nin, kendisini tek taraflı olarak bağlayan anlaşmalara değil, daha geniş çerçevede hareket alanı sağlayan ortaklıklara ihtiyacı var" diye konuştu. 

Ekonomi Bakanı Zeybekci'nin Sputnik'in sorularına verdiği yanıtlar şöyle:

Rusya Devlet Başkanı Putin'in 1 Aralık 2014'te gerçekleşen Ankara ziyareti sırasında ekonomik alanda bazı anlaşmalar imzalanmıştı. Milli parayla alışveriş yapmak, bankalar arasında işbirliği artırarak ortak fonlar oluşturmak, karşılıklı ticaretin önündeki engelleri tamamen kaldırmak şeklinde ki bu anlaşmalarda gelinen nokta nedir?  Bugüne kadar teknik heyetlerin çalışmalarında hangi sonuçlar elde edildi?

SÜREÇ PUTİN ZİYARETİ ÖNCESİNDE BAŞLADI

Aslında sizin söylediğiniz hususlar Sayın Putin ziyaretinden daha önce başlatılmış olan bir süreçtir. Biz, Rusya ile ekonomik ve ticari ilişkilerimiz önündeki engelleri ortadan kaldırmak için yoğun emek vermekteyiz. Bu amaçla ilk olarak, Temmuz ayında Rusya Federasyonu Ekonomik Kalkınma Bakanı Sayın Aleksey Ulyukayev ile G-20 toplantısı vesilesiyle Sydney'de bir görüşme gerçekleştirdik. Akabinde geçen yıl Eylül ayında Sayın Ulyukayev'i İstanbul'a davet ettim ve iki ülke arasında ekonomik ve ticari ilişkilerin önündeki var olan sorunları ortadan kaldırmak amacıyla bir yol haritasının belirlenmesini kararlaştırdık.

ORTAK BİLDİRİ 1 ARALIK 2014'TE İMZALADIK

Kasım ayında ise bu kez ben Moskova'yı ziyaret ettim ve Sayın Ulyukayev ile sorunların çözümüne ilişkin belirlenmiş olan yol haritası ve iki ülke arasında milli paralarla yapılan ticaretin artırılması, gerek iki ülkede gerekse üçüncü ülkelerde Türk-Rus firmalarının yapacakları yatırımları desteklemek üzere ortak fon oluşturulması dahil işbirliğinin geliştirilmesi ve yatırımlar ve hizmetler alanında bir serbest ticaret anlaşması yapılmasını da kapsayan bir "Ortak Bildiri" metni üzerinde anlaştık. Söz konusu "Ortak Bildiri"yi 1 Aralık 2014 tarihinde Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Sayın Vladimir Putin'in Üst Düzey İşbirliği Konseyi (ÜDİK) 5. Dönem toplantısı vesilesiyle ülkemize gerçekleştirdiği ziyarette Sayın Ulyukayev ile imzaladık.

İSTANBUL'DA TEK PENCERE SİSTEMİ KURDUK

Aralık ayında ise her iki taraf heyetleri Bakan Yardımcım Sayın Adnan Yıldırım ve RF Ekonomik Kalkınma Bakan Yardımcısı Aleksey Lihaçov başkanlıklarında Ortak Bildiri ve ekinde yer alan hususları görüşmek üzere İstanbul'da bir araya geldiler. Bu toplantıda da, her iki ülkede iş yapan firmaların sorunlarının çözülmesi amacıyla her iki ülkede sorumlu birimlerin görevlendirileceği bir "tek pencere sistemi"nin kurularak firmaların sorunlarının düzenli olarak 3 ayda bir dinlenmesi hususunda mutabık kaldılar.

Bu amaçla Rusya'da faaliyet gösteren Türk firmalarının sorunlarına çözüm aranması çerçevesinde ilk toplantı da Şubat ayında yine Bakan Yardımcım ve RF Ekonomik Kalkınma Bakan Yardımcısı başkanlıklarında Moskova'da gerçekleştirildi. Söz konusu toplantıda Rusya'da yerleşik Türk işadamları yaşadıkları sorunları ve taleplerini Bakan Yardımcım Adnan Yıldırım ve RF Ekonomik Kalkınma Bakan Yardımcısı Aleksey Lihaçov'a ifade ettiler. Bakan Yardımcım oradaki Rus-Türk İşadamları Birliği'ni  (RTİB) ziyaret ederek aynı şekilde kendilerini dinledi. Toplantılar gayet olumlu bir havada geçti. Bu toplantıların düzenli olarak yapılmasına çok önem veriyoruz.

SERBEST TİCARET ANLAŞMASI OLGUNLAŞTIRILIP NİHAYETLENDİRİECEK

Ülkemiz ile Rusya Federasyonu arasında imzalanması planlanan yatırımlar ve hizmetler alanında serbest ticaret anlaşmasına ilişkin olarak ise ilk olarak 14 Kasım 2014 tarihinde Bakanlığımdan bir heyet Moskova'ya giderek görüşmelerde bulundu ve Rus tarafına "Anlaşma Çerçeve Metni"ni takdim etti. Şu anda her iki taraf konuya ilişkin değerlendirmeleri yapıyor. En kısa sürede, iki ülke teknik heyetleri bir araya gelecek ve Anlaşmayı olgunlaştırıp nihayetlendireceklerdir.

ANTALYA'DA ORTAK BİLDİRİ ÜZERİNDE DURULDU

22 Nisan 2015 tarihinde ise RF Ekonomik Kalkınma Bakanı Sayın Ulyukayev'i Antalya'da konuk ettik ve çok verimli görüşmeler gerçekleştirdik. Burada da yine Aralık ayında imzaladığımız ortak bildiri üzerinde durduk.

KARA ULAŞTIRMA KARMA KOMİSYONU TOPLANACAK

Ulaştırma alanında yaşadığımız sorunları ilgili Bakanlıklar takip ediyor. Yakın zamanda bir Kara Ulaştırması Karma Komisyonu toplantısı yapılacak ve bu sorunlar orada enine boyuna tartışılıp bir sonuca bağlanacak diye düşünüyorum.

TIR KARNESİNE İLVAE TEMİNAT EKSTRA MALİYET YÜKLÜYOR

Gümrük alanında Rusya ile yaşadığımız sorunlara gelirsek, özellikle Rusya'nın TIR karnesine ilave teminat istemesi hususu nakliyecilerimize ekstra maliyet yüklemektedir. Sayın Ulyukayev, Rusya'nın iç probleminden kaynaklı bu sorunu çözeceklerini ifade etti.

EN FAZLA ÜZERİNDE DURDUĞUMUZ

Bu görüşmede üzerinde en fazla durduğumuz konulardan bir tanesi de iki ülke arasında imzalanması planlanan yatırımlar ve hizmetler alanında bir serbest ticaret anlaşması imzalanmasının bir an önce tamamlanması oldu. Biz bu anlaşmaya çok önem veriyoruz. Aynı şekilde Sayın Ulyukayev'in de buna çok önem verdiğini görmek bizi memnun etti. Buna yönelik çalışmalarımızı hızlandıracağız.

İŞ FORUMLARI ÇOK YARARLI OLDU

22 Nisan'da gerçekleşen Sayın Ulyukayev'in ziyareti vesilesiyle ayrıca bir Türk-Rus İş Forumu da gerçekleştirdik. İşadamlarımızın her iki ülkenin gerek ticaret ve gerekse yatırım alanındaki potansiyelini keşfetmek için İş Forumları çok yararlı olmaktadırlar. Bu toplantılarda her iki taraf işadamları yaptıkları ikili görüşmelerde birbirini daha iyi tanıyor ve bu süreç birlikte iş yapmaya kadar varıyor.

AVRASYA EKONOMİK BİRLİĞİ İLE TİCARETİ ÖNEMSİYORUZ

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Kazakistan ziyareti sırasında; Kazakistan, Rusya ve Belarus ile ortak hareket edip işbirliklerinin yapılacağı yeni bir oluşumun sinyalini verdi. Böyle bir oluşum mümkün mü, oluşum gerçekleşebilirse Türkiye'ye ve bölgeye neler getirir?

Bilindiği üzere, üzere, özellikle 2000'li yıllardan itibaren Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Sayın Vladimir Putin'in liderliğinde ekonomik ve siyasi açıdan tekrar istikrara kavuşan Rusya Federasyonu'nun önderliğinde, 1 Ocak 2010 tarihinde hayata geçen Rusya-Belarus-Kazakistan arasında gümrük birliğinin teşkil edilmesi ve akabinde 2015 yılı başından itibaren Avrasya Ekonomik Birliği'nin (AEB) kurulması ile, bölgede ilk defa ciddi anlamda kurumsallaşmış bir uluslararası örgütün hayata geçirildiği görülmektedir. Bu çerçevede, Rusya, Kazakistan ve Belarus Devlet Başkanları 29 Mayıs 2014 tarihinde, 170 milyon nüfusa, 2.2 trilyon ABD Doları GDP'ye ve 1 trilyon ABD Doları ticaret hacmine sahip olan ve kendi aralarında mal, hizmet, sermaye ve iş gücünün serbest dolaşımını amaçlayan Avrasya Ekonomik Birliği kurucu anlaşmasını imzalamışlardır. Biz, 2014 yılında 18,2 milyar dolar ile toplam ihracatımızın Yüzde 4,5'ini gerçekleştirdiğimiz Avrasya Ekonomik Birliği ülkeleri ile ticaretimizi çok önemsiyoruz. Ülkemizin toplam ticaret hacminin yüzde 8,7'sini bu ülkelerle ticaretimizin oluşturduğunu hesaba kattığımızda, aramızdaki engelleri ortadan kaldırmanın gerekliliği ortaya çıkmaktadır.

ENTEGRASYON ÜLKEMİZ İÇİN BİR FIRSAT YARATABİLİR

Gümrük Birliği (GB) ülkeleri arasındaki ticaret incelendiğinde ülkemizin geleneksel ihraç ürünleri olan motorlu taşıtlar, elektrikli ve elektriksiz makinalar, giyim eşyası ve demir-çelik gibi ürünlerin, GB üyesi ülkelerin birbirleriyle en çok ticaret yaptıkları ürünler arasında olduğu görülmektedir. Söz konusu durum, GB ülkeleri arasında artan entegrasyonun ülkemiz için artan bir rekabet, aynı zamanda bir fırsat yaratabileceğini göstermektedir.

ORTAK TARİH VE KÜLTÜREL BAĞLARI DA KUVVETLENDİRİR

Bu durumda, bu coğrafyada pazara girişte karşılaşılan sorunların ortadan kalkması, ayrıca, yakın zamanda Kırgızistan'ın da üye olmasıyla, Türk Dünyasının önemli iki ülkesiyle aynı platformda gümrük birliğinin parçası olarak yer almak, yalnızca ticari ve ekonomik ilişkilerimizi değil, bu ülkelerle olan ortak tarihi ve kültürel bağlarımızın kuvvetlenmesi bakımından da çok önemlidir. Biz, bu ülkelerle gerçekleştirdiğimiz üst düzey görüşmelerde, bu yöndeki irademizi dostlarımızla da paylaşıyor ve olumlu yaklaşımlarını görmekten memnuniyet duyuyoruz.

TÜRKİYE'NİN GENİŞ HAREKET ALANI SAĞLAYAN ORTAKLIKLARA İHTYACI VAR

Böyle bir ekonomik oluşuma Batı'nın, AB'nin bakışı sizce nasıl olur? Tepki gelirse Türkiye'nin tutumu ne olur?

Biz, 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı çerçevesinde AB ile Gümrük Birliği ilişkisine başladığımız günden bu yana çok yol kat ettik. Ancak AB ile yapılan Gümrük Birliği anlaşmasının halen güncellenmesi gereği sürüyor. Bu kapsamda sürekli çalışmalara devam ediyoruz. Bu konudaki ihtiyacı AB'deki dostlarımız da artık farkediyor ve düzeltilmesi konusundaki görüşlerimize katılıyor. Türkiye olarak, çok yönlü bir dış politika ve çok yönlü bir ekonomi politikası yürütüyoruz. Bugün geldiğimiz noktada ticaretini hedef pazar ve ürün olarak çeşitlendirmiş bir Türkiye'nin, kendisini tek taraflı olarak bağlayan anlaşmalara değil, daha geniş çerçevede hareket alanı sağlayan ortaklıklara ihtiyacı var.

RUSYA İLE MÜZAKERELER ÇELİŞMEYECEK ALANLARA YÖNELİK

Bildiğiniz gibi ülkemiz ihracatının halen neredeyse yarısını AB ülkelerine gerçekleştiriyor. Bu nedenle AB ile aramızdaki gümrük birliğine çok önem veriyoruz. Gümrük birliği yükümlülüklerimize halel getirmeyecek şekilde her türlü liberalizasyon ülkemize, bölgemize ve küresel ticarete katkı sağlayacağına, tüm çevrelerden olumlu karşılanacağına inanıyorum. Avrupa Birliğinin de konuya böyle yaklaşacağını biliyoruz. Bu nedenle, buna ilişkin bir olumsuz tepki geleceğini düşünmüyorum. Kaldı ki Rusya ile yürüttüğümüz müzakereler AB ile mevcut gümrük birliği kapsamı ile çelişmeyecek alanlara yöneliktir.