Kedilerin insan hayatındaki varlığı binlerce yıl öncesine uzansa da, bilim insanları evcil kedilerin kökenine ilişkin kritik bir bulguyu ortaya çıkardı. Science ve Cell Genomics dergilerinde yayımlanan yeni çalışmaya göre, kedilerin insanlarla kurduğu yakın ilişki, daha önce düşünüldüğü gibi 10 bin yıl önce değil, yaklaşık 3.5–4 bin yıl önce başlamış olabilir.
Oxford Üniversitesi’nden Prof. Greger Larson, kedilerin evcilleşme zamanının uzun süredir tartışma konusu olduğunu belirterek şunları söyledi:
Bugün kediler internette, evlerde ve kültürümüzde her yerde. Ancak onlarla kurduğumuz ilişki, düşündüğümüzden çok daha geç başlıyor.
Evcilleşme Levant’ta değil, Kuzey Afrika’da başlamış olabilir
Araştırmacılar, Avrupa, Kuzey Afrika ve Anadolu’daki arkeolojik alanlardan çıkarılan kedi kemiklerinin DNA’sını inceledi. Sonuçlar, evcilleşmenin tarımın doğduğu Levant’ta değil, Kuzey Afrika’da, özellikle de antik Mısır coğrafyasında başlamış olabileceğine işaret etti.
Bu durum, Mısır’ın kedilere verdiği kültürel önemin, sanat, mezar resimleri ve mumyalamalar gibi, tarihsel olarak daha büyük bir role işaret ettiğini doğruluyor.
Kediler Avrupa’ya sandığımızdan çok daha geç ulaştı
Araştırma, kedilerin insanlar tarafından dünyaya taşınma sürecini de yeniden çerçeveliyor:
Avrupa’ya gelişi: yaklaşık 2 bin yıl önce, önceki tahminlerden çok daha geç
İngiltere’ye ulaşmaları: Romalılar aracılığıyla
Asya’ya yayılış: İpek Yolu üzerinden Çin’e doğru
Bugün kediler, Antarktika hariç tüm kıtalarda bulunuyor.
Çin’deki ‘rakip kediler’: Leopar kedileri insanlarla birlikte yaşamış
Çalışmanın ortaya koyduğu ilginç bulgulardan biri de, Çin’de farklı bir kedigiller türüyle kurulan “erken temas”. Araştırmacılar, leopar kedilerinin (Prionailurus bengalensis) yaklaşık 3 bin 500 yıl önce Çin’de insan yerleşimlerinde yaşadığını belirtiyor. Bu ilişki tam anlamıyla evcilleşme olmasa da, iki türün birbirine yakın bir yaşam biçimi geliştirdiği düşünülüyor.
Pekin Üniversitesi’nden Prof. Shu-Jin Luo, “Leopar kedileri insanların yakınında yaşayarak fayda sağlıyordu. İnsanlar da onları doğal birer kemirgen kontrolcüsü olarak görmüş olabilir” ifadeleriyle durumu açıkladı.
Uzmanlar leopar kedilerin hiçbir zaman evcilleşmediğini ancak günümüzde Bengal kedisi ırkı, bu tür ile evcil kedilerin melezlenmesiyle ortaya çıktığını aktardı.