Temmuz ayında keşfedilen 3I/ATLAS, Güneş Sistemi’ne dış uzaydan giren üçüncü yıldızlararası cisim olarak kayıtlara geçmişti. Bilim insanlarının 'muhtemelen bir kuyruklu yıldız' olarak değerlendirdiği bu ziyaretçi, saniyede yaklaşık 61 kilometre hızla ilerliyor.
Güneş’e yaklaşırken ‘aniden parladı’
Cisim 29 Ekim’de Güneş’e en yakın noktasına ulaştığında, NASA ve Avrupa Uzay Ajansı’na (ESA) ait gözlemevleri 3I/ATLAS’ın parlaklığının çok kısa sürede arttığını tespit etti.
Normalde Güneş'e yaklaşan kuyruklu yıldızlar, yüzeylerindeki buzun buharlaşmasıyla gaz ve tozdan oluşan bir kuyruk oluşturur. Bu süreç yavaş gerçekleşir. Ancak 3I/ATLAS’ta parlaklık artışı beklenenden çok daha hızlı yaşandı.
Tekrar görülmesi Aralık ayını bulacak
Gözlemler, NASA'nın STEREO ve ESA'nın SOHO uydularının yanı sıra ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi’ne (NOAA) ait GOES-19 uydusundan elde edildi.
Cisim şu anda Güneş’in arkasında kaldığı için Dünya'dan teleskoplarla yeniden gözlemlenmesi Aralık ayı başını bulacak.
‘Neden bu kadar parladığını bilmiyoruz’
ABD Deniz Araştırmaları Laboratuvarı’ndan astrofizikçi Karl Battams ve Lowell Gözlemevi’nden Qicheng Zhang, henüz hakem onayından geçmemiş ön çalışmada “3I’nin hızlı parlaklaşma nedeninin, benzer uzaklıktaki Oort Bulutu kuyruklu yıldızlarının parlaklık artış hızını katbekat geçtiğini” belirtti.
Araştırmacılar, bu sıra dışı davranışın birkaç olası nedeni olabileceğini söylüyor:
Cisim, önceki yıldızlararası nesnelere kıyasla çok daha yüksek hızla hareket ediyor, bu da yüzeyinde farklı tepkimelere yol açabilir.
Ya da cismin bileşimi, şekli ya da yapısal özellikleri bu davranışı açıklayabilir. Bu özellikler, cisim henüz kendi yıldız sistemindeyken ya da uzun yıldızlararası yolculuğu sırasında kazanılmış olabilir.
Ayrıca 3I/ATLAS’ın Güneş’ten ‘belirgin biçimde daha mavi’ göründüğü tespit edildi. Bu, parlaklığın önemli bir kısmının gaz salınımından kaynaklandığına işaret ediyor.
Bilim insanları Aralık’ı bekliyor
Araştırmacılar, cismin bundan sonra nasıl davranacağını kestirmenin zor olduğunu söylüyor. "3I’nin parlaklığı sabit kalabilir, biraz daha artabilir ya da hızla sönümlenebilir" diyor.
Cisim Aralık ayının ortasında Güneş’in arkasından çıkacak ve yeniden gözlemlenebilir hale gelecek. Bilim insanları o zaman, bu gizemli yıldızlararası ziyaretçinin “benzeri görülmemiş parlamasının” ardındaki sırrı çözmeyi umuyor.