ABD, 1992’den bu yana hiçbir nükleer test gerçekleştirmedi. Donald Trump bu kararı hayata geçirirse, Amerikan basınına göre ‘büyük güçler arasında yeni bir silahlanma yarışının fitilini ateşleyebilir.’
Görüşmeden 1 saat önce
Trump, bu açıklamayı Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’le yapacağı görüşmeden yalnızca bir saat önce yaptı.
Truth Social hesabından şunları yazdı:
ABD, diğer tüm ülkelerden daha fazla nükleer silaha sahip. Bu, görevdeki ilk dönemimde mevcut silahların tamamen yenilenmesi ve modernizasyonu dahil gerçekleştirildi.
Muazzam yıkıcı güçleri nedeniyle bunu yapmaktan nefret ettim ama başka seçeneğim yoktu. Rusya ikinci sırada, Çin ise oldukça geriden geliyor ama beş yıl içinde eşit seviyeye ulaşacak.
Diğer ülkelerin test programları nedeniyle, Savaş Bakanlığı’na nükleer silahlarımızı eşit koşullarda test etmeleri talimatını verdim. Bu süreç hemen başlayacak.
‘Pentagon endişe ediyor’
Virgina merkezli Axios, “Pentagon, Çin’in nükleer kapasitesini artırma çabalarından ciddi biçimde endişe ediyor, ancak Çin hala Rusya ve ABD’nin oldukça gerisinde” yorumunu yaparken ekledi:
“Test moratoryumunun sona ermesi, Çin’e geliştirdiği yeni silahları test etme fırsatı vereceği için Pekin’in avantajına olabilir. Rusya ve ABD’nin ise onlarca yıldır devasa nükleer stokları bulunuyor.”
‘Rusya uygun şekilde hareket edecek’
Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Sözcüsü Dmitriy Peskov, ABD Başkanı Donald Trump’ın açıklamaları ve Pentagon’a Amerikan nükleer silahlarını test etme talimatına ilişkin açıklamasında, Rusya’nın nükleer denemelere ilişkin uluslararası moratoryumun olası ihlallerini izlediğini ve böyle bir şey vuku bulması halinde buna uygun şekilde hareket edeceğini dile getirdi.
Peskov açıklamasında, “ABD egemen bir devlettir ve egemen kararlar alma hakkına sahiptir. Ancak Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in de defalarca dile getirdiği bir açıklamayı hatırlatmak isterim: Elbette biri moratoryumdan vazgeçerse, Rusya da duruma uygun şekilde hareket edecektir” cümlelerinin altını çizdi.
'Yeni bir silahlanma yarışına girilmedi'
Trump'ın ABD'nin nükleer silah denemelerinin yeniden başlatılmasını emretmesini de yorumlayan Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, 'Moskova ve Washington'un yeni bir silahlanma yarışına girmediği' mesajını verdi.
Nükleer silahlara yönelik anlaşmalar
Nükleer silahların yayılmasını önlemek amacıyla nükleer testleri yasaklamayı hedefleyen küresel girişim, 1996 tarihli Nükleer Denemelerin Kapsamlı Yasaklanması Antlaşması'na (CTBT) yol açtı. Ancak ABD dahil dokuz ülke bu antlaşmayı imzalamakla birlikte onaylamadı.
O tarihten bu yana yalnızca birkaç ülke, Hindistan, Pakistan ve Kuzey Kore, tam kapsamlı nükleer testler gerçekleştirdi.
ABD’nin bu hamlesi anlaşmayı ‘paramparça’ edebilir’
Öte yandan Arms Control Association (Silah Kontrolü Derneği) İcra Direktörü ve üst düzey silah kontrol uzmanı Darly Kimball Sputnik’e yaptığı açıklamada, ABD’nin nükleer silah testlerini tekrar başlatmasının Kapsamlı Nükleer Deneme Yasağı Antlaşması’nı ‘paramparça edebileceğini’ söyledi. Uzmana göre ABD’nin eski Nevada test alanında tekrar ‘nükleer testlere başlayabilmesi için en az üç yıla’ ihtiyacı var.