Astrofizikçiler neredeyse bir yüzyıldır evrenin ‘karanlık enerji’ denilen görünmez bir gücün etkisiyle evrenin sonsuza kadar genişleyeceğini varsayıyor. Ancak yeni veriler bunun düşünüldüğü gibi olmayabileceğini gösteriyor.
Hoang Nhan Luu, Yu-Cheng ve S.H. Henry Tye adlı fizikçiler evrenin genişlemesinin eninde sonunda duracağını ve ‘Büyük Çöküş’ olarak adlandırılan bir çöküşe maruz kalacağını söylüyor.
Bilim insanlarının çalışması Şili’de yürütülen Karanlık Enerji Araştırması (DES) ile Arizona merkezli Karanlık Enerji Spektroskopik Aracı (DESI) verilerine dayanıyor.
Fizikçi Henry Tye, bulgunun 20 yıllık bir kozmolojik varsayıma meydan okuduğunu söylüyor:
Son 20 yıldır herkes kozmolojik sabitin pozitif olduğunu ve evrenin sonsuza dek genişlemeye devam edeceğini varsayıyordu. Yeni gözlemler ise kozmolojik sabitin negatif olabileceğini ve evrenin sonunda ‘Büyük Çöküş’ ile kendi içine çökeceğini ortaya koyuyor.
Şu an 13.8 milyar yaşında
Ekip, evrenin yaklaşık 11 milyar yıl daha genişlemeye devam edeceğini, ardından büzülmeye başlayacağını tahmin ediyor.
Evrenin tüm yaşam süresi, başlangıçtan nihai çöküşe kadar yaklaşık 33.3 milyar yıl olacak. Şu anda 13.8 milyar yaşında olduğuna göre, evrenin kendi içine çökmeye başlamasına yaklaşık 20 milyar yıl var.
Bu süreçte galaksiler yavaş yavaş birbirine yaklaşacak, yıldızlar çarpışacak, kara delikler baskın hale gelecek ve uzay büzüldükçe arka plan radyasyonu ısınacak. Sonunda her şey sonsuz yoğunlukta ve sıcaklıkta bir tekilliğe sıkışacak yani ‘Büyük Patlama’nın tam tersi gibi.
'Bu garip biçimde rahatlatıcı'
Tye, “Eğer bu kanıtlar doğrulanırsa, evrenin bir sonu olduğunu bilmek garip biçimde rahatlatıcı. Bir yaşam için başlangıcı ve sonu bilmek ne kadar önemliyse, evren için de aynı şey geçerli” diyor.
Verilere nasıl ulaşıldı?
DES ve DESI projeleri, milyonlarca galaksiden gelen ışığı ölçüyor ve uzayın ne kadar ‘gerildiğini’ izliyor.
Bu gözlemler, Einstein’ın öngördüğü gibi karanlık enerjinin sabit bir değer olmadığını gösteriyor. Araştırmacılar, ‘hal denklemi’ adı verilen bir parametreyi ölçüyor ve bu değerin -1’den hafif sapmalar gösterdiğini buluyor.
Bu fark çok küçük gibi görünse de, istatistiksel olarak anlamlı: 4.2 sigma güven düzeyiyle, yani yalnızca 15 bin’de bir olasılıkla rastlantısal bir hata.
Bu sonuç, karanlık enerjinin zamanla değiştiğini öne süren ‘aksiyon karanlık enerjisi’ modelini destekliyor.
Araştırmacılar, evrenin ölçek faktörünün zaman içindeki evrimini taklit ettiklerinde, genişlemenin giderek yavaşlayıp tersine döneceğini buldular. Sonrasında yerçekimi tamamen baskın hale gelecek ve evren bir noktaya kadar çökecek.