2017’de “Salt Bae” lakabıyla ünlenen şef Nusret Gökçe, ete tuz serpme videosuyla milyonlara ulaştı. Bu ilgi, aslında insanlığın tuza olan düşkünlüğünün de bir yansıması. Ancak uzmanlara göre bu alışkanlık, sağlık açısından ciddi sorunlara yol açıyor.
WHO ve resmi kurumların önerileri
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) günde 2 gramdan az sodyum (yaklaşık 5 gram tuz) tüketilmesini tavsiye ediyor. ABD’de bu sınır 2.3 gram, İngiltere’de ise 6 gram olarak belirlendi. Ancak gerçek tüketim bu sınırların çok üzerinde:
Uzmanlara göre tüketilen tuzun yalnızca dörtte biri yemeklere sonradan ekleniyor; geri kalanı ise hazır gıdalar, ekmek, sos ve işlenmiş yiyeceklerden geliyor.
Azaltmak sağlık için faydalı
Araştırmalar, tuz tüketimini azaltmanın doğrudan kan basıncını düşürdüğünü, bunun da felç ve kalp hastalıklarına bağlı ölümleri azalttığını gösteriyor. Örneğin Japonya ve Finlandiya’da yürütülen kampanyalarla günlük tuz tüketimi düşürüldü, buna paralel olarak inme ve kalp krizi ölümleri yüzde 80’e kadar geriledi.
Fazla kısıtlama da riskli olabilir
Bazı bilim insanları, çok düşük tuz tüketiminin de yüksek tansiyon ve kalp-damar hastalıkları için risk oluşturabileceğini savunuyor. Araştırmalara göre:
5.6 gramın altında ya da 12.5 gramın üzerinde tuz tüketmek, olumsuz sağlık sonuçlarıyla bağlantılı.
170 bini aşkın kişiyle yapılan bir çalışmada, günde 7.5 gramın altındaki tüketim kalp-damar olayları riskini artırdı.
Orta seviye (3–6 gram sodyum, yani yaklaşık 7.5–12 gram tuz) en sağlıklı aralık olarak öne çıkıyor.
Bireysel farklılıklar belirleyici
Uzmanlara göre tuzun etkisi kişiden kişiye değişiyor. Yaş, kilo, genetik yatkınlık ve etnik köken tuz duyarlılığını etkileyebiliyor. Yüksek risk grubunda olanlar için tuzu azaltmak hayati önem taşırken, sağlıklı bireylerde orta seviye tüketim en uygun seçenek olarak değerlendiriliyor.
Beslenme uzmanları, tamamen tuzsuz bir hayatın gerçekçi olmadığını ve sağlıklı da olmayabileceğini söylüyor. Ancak işlenmiş gıdaların azaltılması, doğal beslenme ve potasyum açısından zengin yiyeceklerin (meyve, sebze, süt ürünleri, kuruyemiş) tüketimi, tuzun olumsuz etkilerini dengeleyebilir.