GÖRÜŞ

Meta'dan skandal hamle geldi, canlı konumunuzu herkes görebiliyor: Milyonlarca kişi Instagram'ı dava edebilir

Meta platformlarında yaşanan son skandal, kullanıcıların canlı konum bilgilerinin otomatik olarak paylaşılmasıyla gündeme oturdu. “Kim nerede, ne yapıyor?” bilgisi anlık görülebilir hale geldi. Bu durum kişisel gizlilik ve veri güvenliği açısından ciddi endişelere yol açtı. Peki bu özellik nasıl kapatılır? Dava açılabilir mi? Sputnik'in haberinde.
Sitede oku
Meta, Facebook ve Instagram kullanıcılarını ilgilendiren yeni bir gizlilik skandalıyla karşı karşıya. Son güncellemeyle birlikte, kullanıcıların canlı konumları uygulama üzerinde otomatik olarak paylaşıma açıldı. Üstelik kullanıcıların büyük bölümü bu özelliğin aktif hale geldiğinden habersiz. Uzmanlar "en büyük mahremiyet ihlali" uyarısı yapıyor.

Gizlilik krizi büyüyor: Bilmemesi gereken herkes istediği kişinin nerede olduğunu görüyor

Yeni özellikle birlikte, Facebook ve Instagram üzerinden bağlantıda olunan kişilerin anlık konum bilgileri harita üzerinde görülebiliyor. Bu da kullanıcıların, nerede olduklarının, kimlerle birlikte bulunduklarının ve hangi mekânlarda ne kadar süre geçirdiklerinin izlenebilir hale gelmesi anlamına geliyor.
Güvenlik endişeleri şunları içeriyor:
'Stalk' ve takip riskinin artması
Ev güvenliği tehditlerinin ortaya çıkması
İş yerlerinde güvenlik açıkları
Çocukların konum bilgilerinin açık olması
Suç örgütlerinin hedef belirleme kolaylığı

Özellikle kadınlar için çok tehlikeli: Aile içi şiddet mağdurları hayati grupta

Uzmanlar, bu uygulamanın kişisel hakların ihlali anlamına geldiğini ve ciddi güvenlik riskleri barındırdığını vurguluyor. Örneğin, bir çalışanın iş saatleri dışında nerede olduğu, bir kadının gece saatlerinde hangi güzergahtan geçtiği açıkça takip edilebilir hale geliyor. Bu durum, özellikle aile içi şiddet mağdurları, sığınmacılar, gazeteciler ve hak savunucuları gibi hassas gruplar için hayati bir tehdit oluşturuyor.

‘Rızamız dışında gerçekleşen bir eylem olduğu için elbette ki dava konusu yapılabilir’

Bilişim Hukuku Derneği Başkanı Av. Kürşat Ergün, bu özelliğin özel hayatın ihlaline yol açtığını belirterek şunları aktardı:
“Instagram özelinde artık yoğun bir şekilde insanların konumundan takip edebilmek gibi kendilerine göre bir yenileme, yenilik getirmiş oldular. Buradaki temel sıkıntı insanların konum bilgileri, baştaki serverler olmak üzere diğer taraftan da özel hayatlarının gizliliği ihlali niteliği taşımakta. Böyle olduğu için de bu türlü uygulamalarla alakalı paylaştığımız verileri tekrar kontrol etmekte, bakmakta fayda var. Neden? Çünkü sadece konum bilgilerimiz olmasına dışında ortamdaki konuşmalarımız dahil olmak üzere aslında bizim onayımızla uygulamalar tarafından çok rahatlıkla takip edebiliyor ve bu elde edilen datalardan önümüze çok ciddi miktarlarda ticari bir takım reklamlar dahi çıkartılabiliyor.Dolayısıyla bu uygulamalar özellikle Meta ve diğer uygulamalar üzerinde uygulama ayarlarına girip uygulamanın bizim tarafımızdan hangi konularla ilgili yetkilendirilmesine yapılmış bunun tekrar kontrol edilmesi lazım. Bütün bu onay vermeme yani eğer biz konumumuzla alakalı konum bilgilerimizle alakalı onay vermediysek buna rağmen uygulama tarafından bizim konum verilerimiz kullanılmakta ise de bu tamamen bizim bilgimiz ve rızamız dışında gerçekleşen bir eylem olduğu için elbette ki dava konusu yapılabilir."

Kullanıcılardan sert tepki: Bizi gözetliyorlar

Sosyal medyada binlerce kullanıcı, Meta’ya karşı tepki gösterdi. Twitter ve Reddit’te başlatılan “#KonumumuKapat” etiketi kısa sürede trend oldu. Kullanıcılar, bu uygulamanın açık rızaya dayanmamasını ve “habersiz gözetleme”ye dönüşmesini gizlilik ihlali olarak nitelendiriyor.

'Kişisel Verileri Koruma Kurulu’na online olarak ihbarda bulunabilirsiniz'

Avukat Ergün de konuyla ilgili hukuki haklara dair açıklamalarda bulundu:
“Türkiye açısından da ki bu firmalar biliyorsunuz 5651 sayılı yasa kapsamında Türkiye'de temsilcilik açmayı kabul ettiler ve Türkiye'ye temsilcilik bildirdiler dolayısıyla. Açılan davada muhatabı doğrudan doğruya Türkiye temsilcisi olabilir. Ve yargılama nihayetinde eğer gerçekten bir takım verilerimiz bizim bilgimizle rızamız dışında kullanılmakta ise bununla ilgili cezalar verilebilmekte. Aynı şekilde ister Verileri Koruma Kurulu bu hususla alakalı kurulmuş olan bir kuruldur. Kişisel Verileri Koruma Kurulu’na her türlü online bir şeklinde de olmak üzere değişik şekillerde de posta yoluyla da olabiliyor başvuruda bulunabilmek ve ihbarda bulunabilmek mümkün. İşte bu uygulamanın da bu türlü bir kişisel veriyi kullandığı ortaya çıkmış ise ve bu tamamen bizim rızamız dışında gerçekleşiyorsa yine uygulamayı kişisel verileri koruma kuruluna şikayet etmek suretiyle bir inceleme, soruşturma başlaması sağlanabilir. Bu soruşturma neticesinde gerçekten Türk kullanıcılarıyla alakalı konum bilgileri, bilgi ve rıza dışı kullanıldığı anlaşılır ve ortaya çıkarsa ciddi miktarlarda para cezalarına daha evvel olduğu gibi bazı bir takım konularda aynı şekilde para cezalarına başvurulabilir. “

'Bu tür değişikliklerde erişim izni tekrardan alınmalı'

Bilişim Hukuku Derneği Başkanı Av. Kürşat Ergün, bu tür ihlallerde yeniden yetki erişim izni alınması gerektiğini vurguladı:
"Bu türlü ihlaller, bu türlü yetki erişim izinleri açık bir şekilde alınmak zorunda. Yani bu anlamda kullanıcı bilgilendirilmek zorunda yani uygulama madem yeni bir yenilik getiriyor bununla alakalı kendine göre tüm kullanıcıları hangi şekil ve şart altında bu konumlarının kullanacağını ne şekilde kullanılacağını, hangi usullerle bu konumun kullanılmasının engellenebileceğini ,hangi usullerle serbest bırakılabileceğini açık bir şekilde bilgilendirilmesinin yapılması lazımdı. Bu konumların kullanıldığına teknik anlamda biz bilemiyoruz neden çünkü firma bize bu yönde bir açıklama yapmadı. Dolayısıyla bir emrivaki durum söz konusu bu da bizim kişisel verilerimiz hatta dediğim gibi kişisel verilerin çok ötesinde konum bilgisi özel hayatın gizliğini ihlal anlamına taşır bu şekilde dolayısıyla bu çok ciddi anlamda hukuki sorun teşkil etmekte."

‘Bu güncellemeyle kötü niyetli kişilere açık davetiye çıkarıyor’

Adli Bilişim Uzmanı Prof. Dr. Ali Murat Kırık, Instagram’ın son güncellemesiyle birlikte canlı konum (harita) özelliği devreye girdi ve kullanıcıların anlık olarak nerede olduğu harita üzerinde görünür hale geldiğinin altını çizerek şunları söyledi:
“İlk bakışta eğlenceli ya da pratik gibi görünse de, bu özellik aslında kullanıcıların farkında olmadan kendi güvenliklerini tehlikeye atmalarına yol açıyor. Özellikle gençler, çocuklar ve sosyal medyada aktif kişiler için bu, hem dijital hem fiziksel dünyada izlenebilir hale gelmek anlamına geliyor. Türkiye’de sosyal medyada paylaşılan konum bilgileri ne yazık ki zaman zaman taciz, takip, hırsızlık ve gasp gibi suçların öncesinde ipucu olarak kullanılıyor. Daha da vahimi, kadın cinayetleri gibi korkunç olayların bazıları da, failin sosyal medya üzerinden kadının konumunu öğrenmesiyle kolaylaştırılmış oluyor. Özellikle kadınlar için bu tip konum paylaşım özellikleri, kötü niyetli kişilere adeta açık davetiye çıkarıyor. Maalesef birçok olayda saldırganların kurbanı takip etmek için sosyal medya izlerini kullandığını görüyoruz.”

‘Kişisel verilerin korunması açısından ciddi bir açık’

Prof. Dr. Ali Murat Kırık, bu özelliğin kişisel güvenlik açısından ciddi bir açık oluşturduğunu belirterek kişiyi potansiyel tehlikelere karşı savunmasız kıldığını söylüyor:
“Bu konum özelliği sadece bireysel güvenliği değil, aynı zamanda kişisel verilerin korunması açısından da ciddi bir açık oluşturuyor. Anlık konum bilgisi paylaşmak, sadece takipçilerle değil, potansiyel tehditlerle de nerede olduğunuzu paylaşmak demektir. Bir kullanıcının sık gittiği yerler, alışkanlıkları ve günlük rutini rahatlıkla tespit edilebilir hale geliyor. Bu da veri güvenliği ihlallerine ve dijital gözetim risklerine kapı aralıyor.”

Meta'nın gizlilik ihlalleri kronolojisi:

2012: FTC ile gizlilik anlaşması
2018: Cambridge Analytica skandalı
2019: 5 milyar dolar FTC cezası
2025: Canlı konum paylaşımı krizi

Ne yapılmalı, nasıl korunmalısınız? Adım adım çözüm

📌Kullanıcılar Instagram ayarlarından “konum hizmetleri”ni kapatmalı
📌Hikayelere veya gönderilere konum eklememeli
📌Paylaşımlarını yalnızca güvendiği kişilerle sınırlamalı
“Instagram’da canlı konum özelliğini kapatmak için, uygulama içinde profilinizdeki üç tırnağa tıklayıp “Ayarlar” > “Hikaye Canlı Yayın ve Konum” > “Konum Paylaşımı” menüsüne giderek bu seçeneği devre dışı bırakabilirsiniz.”

Android cihazlarda ek koruma:

Reklam kimliğini devre dışı bırakın
VPN kullanın (Meta VPN'i bile aşabilir)
Meta uygulamalarının konum erişimini tamamen kapatın

Rusya'da 'aşırıcı' kuruluş sayılan Meta, Türkiye'de de ceza üstüne ceza yemişti

Rusya Devlet Mali İzleme Servisi (Rosfinmonitoring), Facebook, Instagram ve WhatsApp gibi sosyal medya uygulamalarını bünyesinde bulunan Meta Platforms Inc. şirketini terörist ve aşırıcı kuruluşlar listesine dahil etmişti.
Türkiye'de ise yakın geçmişte KVKK, çocukların kullandığı hesaplarla ilgili, 6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu hükümlerine aykırı davranışta bulunan Instagram'ın sahibi Meta'ya 11 milyon 500 bin lira idari para cezası uygulanmasını kararlaştırmıştı.
YAŞAM
Otel odanızda i̇zleniyor olabilirsiniz: Gizli kamera nasıl tespit edilir? Telefon feneriyle 5 dakikada öğrenin
Yorum yaz