Bakan Şimşek, kira artış oranının yüzde 25’lik sınırının kalkmasının ardından özellikle yenilenen kira sözleşmelerinde ciddi artışlar yaşandığını belirtti. Canlı yayında yaptığı açıklamada, son yıllardaki enflasyon farkının kira fiyatlarına yansıdığını ve kira artışlarının yüzde 120'ye yaklaştığını ifade etti.
Bu gelişmeler, özellikle büyükşehirlerde kiraların daha da yükselmesine yol açtı. Peki, eski ve yeni kiralar arasındaki fark ne kadar?
Büyükşehirlerde Kiralar Ne Kadar Arttı?
Milliyet'e konuşan Gayrimenkul uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı, yaptığı değerlendirmede, son 1 yılda kira fiyatlarının satılık daire fiyatlarına göre yaklaşık iki kat arttığını belirtti. Özellikle İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyükşehirlerde bu artışlar daha belirgin hale geldi. Özelmacıklı'ya göre, kentsel dönüşüm, evlilikler, üniversite öğrencilerinin barınma ihtiyaçları ve depremin etkisiyle kiralık konutlara olan talep fazlasıyla artmış durumda.
İstanbul’da yıllık kira artışı yüzde 46 seviyesine ulaştı. Şu anda İstanbul'da kiralık konut metrekare fiyatı 240 TL.
Ankara’da kira artış oranı yüzde 56 olarak hesaplanırken, kiralık konut metrekare fiyatı 180 TL.
İzmir’de ise artış yüzde 65 oranında gerçekleşti ve metrekare fiyatı 210 TL seviyelerine çıktı.
Eski ve Yeni Kiralar Arasındaki Fark
Uzmanların değerlendirmelerine göre, yüzde 25 kira sınırı nedeniyle eski kira kontratları ile yenilenen sözleşmeler arasında büyük farklar oluştu. Yenilenen kira sözleşmelerinde mal sahipleri, eski kiracılardan ortalama 4-5 kat daha fazla ücret talep edebiliyor. Enflasyonun da etkisiyle, birçok yenilenen kira kontratında enflasyonun üzerinde artışlar yapılmaya başlandı.
Özelmacıklı, yeni kiracıların piyasa fiyatlarına daha yakın oranlarla ev bulduklarını ancak eski kiracılar için yenilenen kontratlarda ciddi artışlar görüldüğünü belirtti. Kiracılar için ev bulmanın zorlaştığı, yapılan araştırmalarda mevcut kiracıların yüzde 80’inin bütçelerine uygun yeni bir ev bulamayacağı endişesini taşıdığı ortaya çıktı.
Yüzde 25 zam sınırının kalkmasının ardından ne bekleniyor?
Piyasa verilerine göre, Türkiye genelinde kiralık konut ilanlarında son 1 yılda yüzde 47 artış yaşandı. Ancak Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın açıkladığı rakamlar, yenilenen kira kontratlarında bu artışın yüzde 120'lere kadar çıktığını gösteriyor. Uzmanlar, ilan fiyatlarının gerçekte piyasanın bir bölümünü yansıttığını, esas artışın yenilenen sözleşmelerde hissedildiğini belirtiyor.
Ev sahipleri yasal sınırın üzerinde zam yapabilir mi?
Kira artışlarında ev sahipleri enflasyon ortalamasının üzerinde zam talep etse de, kiracılar için yasal sınır üzerinden anlaşmak hala mümkün. Kira sözleşmelerinde yazan artış maddesi, kiracı lehine olduğunda hukuken geçerli. Mal sahipleri, TÜFE'nin 12 aylık ortalamasının üzerinde bir zam talep edemezler. Taraflar daha düşük bir artış oranında mutabık kalabilirler, ancak bu oran TÜFE'nin belirlediği üst sınırdır. Ayrıca, kira tespit davaları yasal süreler dolduktan sonra açılabilir.
Türkiye genelinde ortalama kira fiyatları
Son verilere göre, Türkiye genelinde kiralık konutların metrekare fiyatı ağustos ayında 185 TL seviyelerinde. Bu da 100 metrekarelik bir dairenin ortalama kira fiyatının 18 bin 500 TL olduğu anlamına geliyor. Ancak büyükşehirlerde bu oranlar daha da yüksek.
Yüzde 25 sınırının kalkmasıyla birlikte kira artışlarının devam edeceği, ancak özellikle büyükşehirlerde bu artışların piyasanın üstünde seyredeceği tahmin ediliyor.