Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Irak Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin ile Türkiye-Irak Yüksek Düzeyli Güvenlik Mekanizması 4'üncü Toplantısı'nın ardından Bakanlıkta düzenlenen ortak basın toplantısında konuştu.
Fidan, Türkiye ve Irak arasında askeri ve güvenlik işbirliği ile terörle mücadeleye dair mutabakat zaptı imzalandığını, bunun tarihi önemde olduğunu bildirdi.
Türkiye ve Irak'ın, iki ülke liderlerinin ortaya koyduğu iradenin gereğini ortaya koymak için yoğun bir mesafe yürüttüğünü vurgulayan Fidan, terör örgütü PKK konusunda Irak'taki farkındalığın arttığının görüldüğünü söyledi.
Fidan, Türkiye ile Irak'ın bir süredir müzakeresini yaptığı askeri, güvenlik işbirliği ve terörle mücadeleye dair mutabakat zaptının, iki ülkenin savunma bakanları tarafından imzalandığını ve bunun tarihi önemde olduğunu kaydetti.
Anlaşmada öngörülen ortak koordinasyon ve eğitim merkezleri marifetiyle işbirliğinin bir üst seviyeye taşınacağına inanıldığını dile getiren Fidan, terörle mücadele konusunda Irak ile geliştirilmekte olan anlayış birliğini sahada somut adımlarla ilerletmenin arzu edildiğini belirtti.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Irak heyetiyle yaptıkları görüşmede terörle mücadeleyi ele aldıklarını belirterek, "Irak tarafının yasaklı örgüt kararı uyarınca PKK iltisaklı üç siyasi parti hakkında kapatma kararı almasından duyduğumuz memnuniyeti dile getirdik" dedi.
'İlişkilerimize güç kazandırdık'
Bakan Fidan, Irak ile tarihi ilişkileri daha da kurumsallaştırmak için stratejik seviyede alınan kararları hayata geçirmeye devam ettiklerini dile getirerek, Irak konusunda önemli çalışmalar yapıldığını ve hayata geçirildiğini söyledi.
Son dönemde siyasi ve teknik düzeydeki karşılıklı temasları yoğunlaştırdıklarına, ilişkileri güçlendirdiklerine dikkati çeken Fidan, bu olumlu seyrin, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın nisanda Irak'a gerçekleştirdiği 'tarihi ziyaretle' taçlandırıldığını vurguladı.
Fidan, Erdoğan'ın ziyaretinde 27 anlaşma ve mutabakat zaptının imzalanmasının, "ortak iradenin en önemli tezahürü" olduğunu belirterek, iki ülke arasında imzalanan Stratejik Çerçeve Anlaşması'nın, gerekli görülen işbirliği alanlarında Ortak Daimi Komiteler kurulmasını öngördüğünü anımsattı.
Komitelerin ticaret, enerji, su meselesi, ulaştırma, sağlık ve eğitim gibi alanlarda ilişkileri tüm veçheleriyle güçlendirdiğinin altını çizen Fidan, temasların kurumsallaşmasının komiteler marifetiyle gerçekleştiğini belirtti.
Fidan, Stratejik Çerçeve Anlaşması'yla oluşturulan Ortak Planlama Grubu'nun komiteleri denetlemek ve çalışmalara yön vermekle görevli olduğuna işaret ederek, iki ülkenin bakan yardımcılarının eş başkanlığında dün yapılan Ortak Planlama Grubu'nun hazırlık toplantısında, imzalanan anlaşmaların uygulanması ve daimi komitelerin faaliyete geçirilmesi bağlamında gelinen aşamaların ele alındığını aktardı.
Türkiye-Irak Yüksek Düzeyli Güvenlik Mekanizması 4'üncü Toplantısı'na Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı İbrahim Kalın ile İçişleri Bakan Yardımcısı Münir Karaloğlu'nun yanı sıra Iraklı üst düzey yetkililer ve mevkidaşlarının katıldığını belirten Fidan, Aralık 2023'te ve Mart 2024'te da aynı formatta bir araya geldiklerini hatırlattı.
Terörle mücadelede ortak karar
Fidan, Irak'ın, terör örgütü PKK'yı önce 'ortak tehdit', ardından da 'yasaklı örgüt' ilan etmesinin kıymetli olduğunu vurgulayarak şu cümleleri kaydetti:
Bugünkü toplantımızda da başta PKK ile mücadele olmak üzere ilişkilerimizin güvenlik, askeri ve istihbarat boyutunu da etraflıca ele aldık. İlave işbirliği fırsatlarını değerlendirdik. Irak tarafının yasaklı örgüt kararı uyarınca PKK iltisaklı üç siyasi parti hakkında kapatma kararı almasından duyduğumuz memnuniyeti dile getirdik.
Terörle mücadele konusunda temasları kesintisiz şekilde sürdüreceklerini söyleyen Fidan, Türkiye ile Irak'ın bir süredir müzakeresini yaptığı askeri, güvenlik işbirliği ve terörle mücadeleye dair mutabakat zaptının her iki ülke için de hayırlı olmasını diledi, emeği geçenlere teşekkür etti.
'Vize serbestisi 1 Eylül itibarıyla başlayacak'
Fidan, "Sayın Cumhurbaşkanımızın Bağdat'ı ziyareti sırasında mutabık kalınan 15 yaş altı ve 50 yaş üstü Iraklı kardeşlerimiz için vize serbestisi uygulamasını da 1 Eylül itibarıyla başlatma konusunda bugün karar aldık" dedi.
Bölgenin çok sancılı bir süreçten geçtiğini ve İsrail'in neredeyse bir yıldır Gazze'deki sivilleri acımasızca hedef aldığına dikkati çeken Fidan, "Biz Irak'la Filistin meselesinde tek ses, tek yüreğiz." diye konuştu.
Fidan, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ın TBMM'de yaptığı konuşmaya işaret ederek, Abbas'ın Meclis çatısı altından bütün dünyaya seslendiğini kaydetti.
Ortak Güvenlik Koordinasyon Merkezi ile Ortak Eğitim ve İşbirliği Merkezi kurulacak
Türkiye ile Irak arasında, terörle mücadele için Bağdat'ta Ortak Güvenlik Koordinasyon Merkezi ve Başika'da da Ortak Eğitim ve İşbirliği Merkezi kurulacak.
Diplomatik kaynaklar, Türkiye ile Irak'ın, Bağdat'ta Ortak Güvenlik Koordinasyon Merkezi ve Başika'da Ortak Eğitim ve İşbirliği Merkezi kuracağını bildirdi.
Kaynaklar, bu merkezlerin, iki ülkenin başta terör örgütü PKK olmak üzere, terörle mücadelesinde ortak çalışmasına imkan sağlayacağını belirtti.
'Bu iki ülkenin tarihindeki ilk mutabakat zaptıdır'
Irak Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin, Türkiye ve Irak arasında askeri ve güvenlik işbirliği ile terörle mücadeleye dair mutabakat zaptının iki ülke arasında imzalanan ilk mutabakat zaptı olduğunu söyledi.
Türkiye ve Irak arasında askeri ve güvenlik işbirliği ile terörle mücadeleye dair mutabakat zaptının imzalanması hakkında Hüseyin, "Sayın Irak Savunma Bakanı ve Sayın Türkiye Savunma Bakanı tarafından paraflar atılmıştır. Zannediyorum bu iki ülkenin tarihindeki ilk mutabakat zaptıdır" dedi.
Hüseyin, daha önce iki ülke arasında ortak işbirliğini ve askeri güvenlik işbirliğini kapsayan toplantı tutanakları olsa da bugün imzalanan zaptın ilk mutabakat zaptı olması bakımından önemine işaret etti.
Irak Anayasasına bağlı olduklarını dile getiren Hüseyin, "Irak topraklarından kaynaklı komşu ülkelere yönelik herhangi bir tehdit bizim anayasamıza aykırıdır ve ilkelerine aykırıdır" ifadesini kullandı.
Hüseyin, bu anlayışla hareket ettiklerini, bunun Irak'ın egemenliğini de korumak anlamına geldiğini, çünkü komşu ülkelere yönelik tehditlerin aynı zamanda Irak'a yönelik tehdit olduğunu söyledi.
'Irak ve Türkiye arasındaki işbirliği artık üst seviyeye çıktı'
Irak Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin, Irak ve Türkiye arasındaki işbirliğinin artık üst seviyeye çıktığını belirterek "Bundan mutluluk duyuyorum zira şu anda komiteler, komisyonlar hazırlanmış ve artık birbirinden ayrılmıştır. Bu, Irak ve Türkiye arasında artık tarihi bir gelişmedir" dedi.
Hüseyin, Fidan'a kendisine ve heyetine gösterilen misafirperverlikten dolayı teşekkür etti.
Irak ve Türk grubu arasında iki gün boyunca toplantıların yapıldığını kaydeden Hüseyin, "Bu tarihi ve önemli ziyaret, Sayın Cumhurbaşkanı'nın tarihi ve önemli ziyareti kapsamında taçlanmıştır. Başbakanımız Muhammed Şiya es-Sudani liderliğinde ve Iraklı yetkililerin hazır bulunmasıyla Irak sektöründeki diğer önemli taraflar ve Türk tarafından da katılımlarla bunların formülasyonu konusunda büyük gayretler gösterilmiştir" diye konuştu.
Hüseyin, mutabakat zabıtlarının yürürlüğe girilmesinin önem arz ettiğini belirterek mutabakat zabıtlarının takip edilmesi konusunda daimi komisyonun olacağını söyledi.
Irak ve Türkiye arasındaki işbirliğinin artık üst seviyeye çıktığını dile getiren Hüseyin, şöyle devam etti:
Bundan mutluluk duyuyorum zira şu anda komiteler, komisyonlar hazırlanmış ve artık birbirinden ayrılmıştır. Bu, Irak ve Türkiye arasında artık tarihi bir gelişmedir. Su konusu, ticaret, ekonomik, elektrik konusu ve enerji konuları bütün çeşitleriyle petrol, gaz, turizm, kültür, sağlık, tarım, ulaştırma gençlik ve spor, eğitim, çalışma ve çalışma hizmetleri ve sosyal hizmetler bütün bunları kapsayacak şekildedir.
Hüseyin, iki ülke arasında güvenlik ve askeri ilişkilerin iki taraf arasında artık ileriye doğru adım attıklarını ve bu komisyonlar aracılığıyla amaçlarının ikili ilişkileri daha ileriye götürme olduğunu dile getirdi.
Komisyonların, mutabakat zabıtlarını eyleme dönüştürmek için çalışacaklarını kaydeden Hüseyin, "Bu komisyonların yanı sıra organize suç örgütleriyle özellikle de sınır aşan suç örgütleriyle nasıl mücadele edebiliriz konularını ele aldık. Bildiğiniz üzere iki ülke de birtakım saldırılara maruz kalmaktadır sadece terör saldırıları değil aynı zamanda organize suç örgütleri tarafından da tehdide maruz kalmaktadır özellikle kaçakçılık, yasadışı göç ve insan kaçakçılığı da söz konusudur" değerlendirmesinde bulundu.
Hüseyin, Irak'ın bir başka karşı koyması gereken sorunun narkotik sorunu olduğuna değinerek bu konuyla mücadele için mutlaka bir işbirliği olması gerektiğine işaret etti.
Bakan Hüseyin, Türk ve Irak tarafı olarak işbirliği çerçevesinde narkotik konusunun da ele alındığını belirtti.
Türkiye ve Irak arasında 15 yaş altı-50 yaş üstü grup için anlaşmaya varılan vize serbestisine ilişkin mutluluk duyduğunu söyleyen Hüseyin, söz konusu vize serbestisinin iki ülke arasındaki ilişkilerin gelişmesine ve Iraklıların Türkiye'deki yatırım ve turizm faaliyetlerinin artmasına katkı sağlayacağına işaret ederek bu girişim için teşekkür etti.
Hüseyin, 'bazı örgütlerin' Irak toplumunu hedef aldığını belirterek "Bunlar Irak'ın siyasi gerçeğini ve şu anda genç olan siyasi demokratik sürecini de etkilemektedir, tehdit etmektedir" dedi.
Türkiye'de yaptığı 'uzun soluklu açık görüşmelerden' mutlu olduğunu dile getiren Hüseyin, Başika Kampı ile ilgili hususların da ele alınarak net bir anlaşmaya varıldığına işaret etti.
Hüseyin, "Başika Kampı konusunda açık bir uzlaşıya vardık. Buna göre Başika Kampı, Irak eğitim karargahına dönüştürülecek. Sorumluluk da Irak Silahlı Kuvvetleri'ne ait olacak" diye konuştu.
Bakan Hüseyin ayrıca şunları kaydetti:
Diğer bir konu ise PKK unsurlarının gerek Kandil'de gerek Mahmur'da, gerek Sincar'daki mevcudiyetiyle alakalıydı. Keza diğer şehirlerde de tabii bu unsurların mevcudiyetinin tehlike arz etmeleri gerek Kürdistan bölgesi (Irak Kürt Bölgesel Yönetimi) için gerek Irak'taki diğer şehirlere yönelik tehlike oluşturuyor. Bu uzantı tehlikelidir. Belirttiğimiz üzere bizim demokratik sürecimize ve Irak toplumuna tehdit oluşturuyor tehlike oluşturuyor zira bu mevcudiyet aslında yasa dışıdır.
Hüseyin PKK'nın, Ulusal Meclis tarafından, Ulusal Güvenlik Konseyi'nde "yasaklılar listesine alındığını" belirterek "Federal mahkemeye de birtakım şikayetler de yönlendirerek, davalar açılarak bunun uzantısı paravanları olanlarla ilgili davalar açılmıştır ve federal mahkeme bu paravan tarafların da faaliyetlerini yasaklamıştır. Federal mahkemenin aldığı kararla bu örgütün, Irak sahasında faaliyet göstermesi ve Irak topraklarında faaliyet göstermesinin kabul edilir olmadığını sadece Irak toplumu değil, aynı zamanda partiler açısından ve bütün toplum açısından da kabul edilir olmadığını gösteriyor" değerlendirmesini yaptı.
'Bölge, şu anda neredeyse namlunun ucunda'
Toplantıda bölgede gerilimin artması ve Gazze'ye yönelik saldırıları da ele aldıklarını aktaran Hüseyin, Türkiye ve Irak'ın, ateşkesin sağlanması için çaba gösterdiklerini ve Gazze'de ateşkesin sağlanmasını arzuladıklarını aktardı.
Hüseyin, Türkiye ve Irak'ın bakış açılarının mutabık olduğunu belirterek "İsmail Haniye'nin Tahran'da suikasta maruz kalması nedeniyle bölge, şu anda neredeyse namlunun ucunda bulunuyor" ifadesini kullandı.
Irak'ın savaşlardan çok acı çektiğini hatırlatan Hüseyin, savaşlar neticesinde ülkenin altyapısının ve toplumunun tahrip edildiğini, halen bunun bedelini ödediklerini ve ilkesel olarak savaşlara karşı olduklarını kaydetti.