Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 3-4 Temmuz'da Astana'da yapılacak ŞİÖ zirvesi kapsamında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüşme yapmayı planlıyor. Basında yer alan haberlere göre, görüşmelerin gündeminde özellikle Türkiye'de gaz merkezi kurulması konusu yer alacak. Daha önce, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Türkiye'nin Botaş ve Gazprom ortaklığıyla İstanbul'da faaliyet gösteren bir şirket kurmayı planladığını ifade etmişti.
Rusya Ulusal Enerji Enstitüsü Direktörü, ‘Gazprom’ dergisi Genel yayın Yönetmeni Sergey Pravosudov, Sputnik'e Türkiye'de bir gaz merkezi inşa edilmesinin koşullarını ve projenin uygulanmasının özelliklerini anlattı.
Pravosudov, özellikle ‘nötr’ gaz almak isteyen Avrupalı tüketiciler için gaz pompalama konusunda yeni bir işletme şirketi kurmaya karar verildiğini belirterek, şunları söyledi:
“Avrupalı tüketiciler için Rusya ve İran gazı istenmeyen bir durum. Bu nedenle gazın tamamının Türkiye'de karışması ve Avrupalı tüketicilerin ‘nötr’ olarak satın alabilmesi için bir gaz hub projesinin hayata geçirilmesine karar verildi. Şu anda Azerbaycan'dan da Türkiye'ye gaz geliyor ve oradan Avrupa'ya pompalanıyor. Rus gazı şu anda Macaristan ve Sırbistan gibi Rus gazına karşı olmayan ve bunu doğrudan söyleyen Avrupa ülkelerine de gidiyor. Bu gaz, Türk Akımı'ndan sorunsuz ve açık bir şekilde Avrupa'ya akıyor."
Uzman, Rus gazının Türkiye'de ne tür dönüşümler geçireceğini şu ifadelerle açıkladı:
“Bazı ülkeler için bazı nüanslar ve sorunlar var, dolayısıyla şimdilik Rus gazını aracılar ve tarafsız şirketler aracılığıyla alıyorlar. Türkiye’de gaz merkezinin kurulmasıyla, çeşitli gazların karışımı söz konusu, çünkü Rus gazının yanı sıra Azerbaycan ve Türk gazı da burada birikecek. Böylece gaz nötr hale gelecek ve herhangi bir ülke bunu, ‘menşei belirsiz gaz’ olarak satın alabilecek. Bu, gazın fiziksel olarak Rusya'dan gelebileceği, ancak yasal olarak merkezden satın alınacağı ve menşeinin alıcı için önemli olmayacağı anlamına geliyor. Böyle bir merkezin oluşturulması, Rusya'nın Türkiye ve Avrupa'ya daha fazla sıvılaştırılmış ve boru hattı gazı ihraç etmesine yardımcı olacak. Şu anda Moskova ve Ankara bir gaz merkezi oluşturma yönünde çalışmalar yürütüyor.”
Uzman, projenin olası zamanlaması ve özellikleri hakkında ise şunları kaydetti:
“Eğer üst düzey yetkililer yakın gelecekte bir uzlaşma formülü bulurlarsa, o zaman Rusya tarafında her şey her an yapılabilir. Zamanlama birçok yönden Avrupalı alıcılara bağlı, çünkü her şey artık kendilerine göre nedenlerle Rus gazını doğrudan satın almak istemeyenler için yapılıyor. Bu yıl ya bir ticaret platformunun kurulması ya da en azından bu konuda önemli adımlar atılması ihtimali var. Özellikle mevcut altyapının kullanılması mümkün olduğundan uygulamanın büyük maliyetler gerektirmeyeceğini düşünüyorum. Yetkililer yeni gaz boru hatları ve depolama tesisleri inşa etmeye karar verirlerse bu birkaç yıl sürebilir. Ekonomik boyutuna gelince, hem tedarikçiler hem de tüketiciler projeyi finanse edebilir.”
Daha önce Rusya parlamentosunun alt kanadı Duma’nın Enerji Komitesi Başkanı Pavel Zavalnıy, Türkiye'de bir ‘gaz dağıtım merkezi’ projesinin inşasına ilişkin kararların bu yıl alınabileceğini, projeye ilginin yüksek olduğunu, güvenilir, emniyetli olduğunu ve yaptırımlardan etkilenmeyeceğini ifade etmişti.