ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'in, Kiev'in Rusya topraklarını ABD yapımı silahlarla vurmasına izin verilmesi konusunda lobi faaliyetleri yürüttüğü iddialarıyla birlikte başlayan tartışmalar, Bulgaristan'ın başkenti Sofya’da düzenlenen NATO Parlamenter Asamblesi İlkbahar Toplantısı'nda konuşan Genel Sekreter Jens Stoltenberg’in Ukrayna'ya silah sağlayan müttefik ülkelerden, NATO silahlarının Rusya'daki askeri hedefleri vurmak üzere kullanılmaması konusundaki kararlarını geri çekmesini istemesiyle giderek şiddetleniyor.
AB Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Stoltenberg’in bu çağrısını değerlendirerek bahsedilen kısıtlamaların kaldırılması olasılığını üye ülkelerin savunma bakanlarıyla görüşeceklerini belirtirken, “NATO Genel Sekreteri Stoltenberg'in bugün gündeme getireceği, Rusya toprakları içindeki hedeflere yönelik saldırılara ilişkin kısıtlamaların kaldırılması meselesi var. Bazı ülkeler bu tür kararlar alıyor. Bu önemli konuyu görüşeceğiz” dedi.
AB Savunma Bakanları Toplantısı öncesi basın mensuplarına yaptığı açıklamada, Ukrayna'ya askeri yardımları engelleyen Macaristan'ı da eleştiren Borrell, Ukrayna'da savaş alanındaki durumun kritik aşamaya ulaştığını ifade ederek, bu durumun askeri yardımları daha önemli, kritik ve fark yaratabilir hale getirdiğini belirtti.
AB'nin Ukrayna'ya silah yardımı sağlamak için kaynağı olmasına rağmen üye ülkeler arasında oybirliğine varılamaması nedeniyle yardım için beklenildiğini aktaran Borrell, Macaristan'ın "savunmayla ilgili olmayan endişeleri nedeniyle" kararı engellediğini dile getirdi.
Sözde Rus tehdidine karşı Rusya sınırına yakın yerlerde askeri kapasitesini artıran Batılı ülkelerin liderleri, Rus ordusunun başarılı ilerleyişi sonrası daha radikal kararları desteklemeye başlarken, Sofya’da konuşan NATO Genel Sekreteri, Ukrayna'ya yardım konusunda daha büyük bir rol üzerinde anlaşmayı önererek, "Müttefikler, bu öneri üzerinde çalışıyorlar. NATO için daha güçlü bir rol üzerinde anlaşalım. Daha iyi bir organizasyona ihtiyaç var" ifadelerini kullanmıştı.
NATO’nun değiştiğine ve değişen dünyaya uyum sağladığına işaret eden Stoltenberg, “Şu anda daha tehlikeli bir dünyada yaşıyoruz. NATO da zor olan bu güvenlik ortamına kendi tepkisini koymak zorundadır” dedi.
İtalya’dan Stoltenberg için 'tehlikeli beyefendi' tanımlaması
NATO Genel Sekreterinin çağrısına, “Çocuklarıma Üçüncü Dünya Savaşı'nı bırakmak istemiyorum” diyerek sert tepki veren İtalya Başbakan Yardımcısı ve Ulaştırma-Altyapı Bakanı Matteo Salvini, Stoltenberg’i, durdurulması gereken ‘tehlikeli bir beyefendi’ olarak nitelendirdi.
Salvini, önceki gün yaptığı açıklamada, Kiev'in Rus topraklarındaki hedeflere Batı silahlarıyla saldırmasına yönelik kısıtlamaların kaldırılması çağrısının ardından ittifak başkanının kendisini düzeltmesi, özür dilemesi ya da istifa etmesi gerektiğini söylemişti.
Napoli’de bulunan Salvini, gazetecilere yaptığı açıklamasında, Bulgaristan'ın başkenti Sofya’da düzenlenen NATO Parlamenter Asamblesi İlkbahar Toplantısı'nın genel oturumunda Stoltenberg’in bu çağrısını yinelediğine dikkat çekerken, “Stoltenberg'in Sofya'da sürekli olarak İtalyan ve Avrupa silahlarının Rusya'yı vurması ve öldürmesi gerektiğini tekrarladığını öğrendim. Bu beyefendi tehlikeli. 3. Dünya Savaşından, Batı, Avrupa ve İtalyan silahlarının Rusya'yı vurup öldürebileceğinden bahsetmek bana çok ama çok tehlikeli ve pervasızca geliyor. Kim onu (Stoltenberg’i) durdurabilirse durdursun” ifadelerini kullandı.
Kısa süre önce rahatsızlık geçiren ve kaldırıldığı hastaneden dün taburcu edilen İtalya Savunma Bakanı Guido Crosetto ise, La Stampa gazetesine verdiği röportajda, Stoltenberg'in sözlerini şöyle değerlendirdi:
Şu anda zaten dramatik olan gerilimi daha da artırmanın yanlış olduğuna inanıyorum. Ukrayna’nın kendisini savunmasına yardımcı olmalıyız çünkü eğer yardım etmezseniz, Üçüncü Dünya Savaşı gerçekten çıkacak. (Rusya Devlet Başkanı Vladimir) Putin, Ukrayna'yı fethederse Üçüncü Dünya Savaşı neredeyse otomatik olarak başlayacaktır. Ukrayna'ya yapılan yardım bu savaşın başlamasını engellemeye yöneliktir. Ancak bu yardım, acil bir ateşkes sağlanması ve bir barış masasının başlatılması olasılığını açık bırakacak şekilde yapılmalıdır.
Crosetto, daha önce Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un da Ukrayna'ya NATO askeri gönderme konusunu gündeme getirdiğini hatırlatarak, "Bir NATO Genel Sekreteri'nin ya da bir ülkenin diğerleri adına da karar alması söz konusu değil" yorumunu yaptı.
Lavrov: Stoltenberg yetkilerini aşıyor
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg'in The Economist dergisine verdiği demeçte, "Ukrayna'ya silah sağlayan müttefik ülkelerden, NATO silahlarının Rusya'daki askeri hedefleri vurmak üzere kullanılmaması konusundaki kararlarını geri çekmesini istemesi”, İtalya başta olmak üzere diğer bazı Avrupa ülkelerinde tepkilere neden olurken, Stoltenberg’in bu sözleriyle haddini aştığını ima eden Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, “Genel sekreterin böyle bir sorumluluk üstlenebileceğinden, konu NATO içinde tartışılırken blok üyeleri adına konuşabileceğinden şüpheliyim” ifadelerini kullandı.
Bu gibi açıklamaların genel sekreter düzeyinde yapılmayacağına dikkat çeken Lavrov, “Stoltenberg, üye ülkeleri içeren blok içerisinde onların iradesini yerine getiriyor. Yetkisini aştığını düşünüyorum” diye konuştu.