Ankara Barosu Başkanı Canduran: Rüşvet verenler kader mahkumu değildir

Milletvekili ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinden bu yana ülke gündemini meşgul eden, MHP'nin ısrarla üstünde durduğu af konusu, AK Parti ile yapılan müzakereler ışığında yine gündemde üst sıralara tırmandı. Konuyla alakalı Seyr-i Sabah programında değerlendirmelerde bulunan Ankara Barosu Başkanı Avukat Hakan Canduran,
MHP'nin konuyu kader mahkumlarının hapisten çıkması olarak tanımladığını dile getirirken kader mahkumluğunun Türk ve evrensel hukukta bulunmadığını belirtti:

‘ÇIKAR ZEMİNİ İÇİN HAZIRLANMIŞ GİBİ GÖRÜNEN BİR AF'

"Bu bir genel af değil. Özel af kapsamı içinde değerlendiriliyor. Ama benim kanaatimce infaz yasasında değişiklikler var. Ne ceza yasasına, anayasaya ne hukuki belirlemelere uygun değil. Hiçbirini birebir tutmuyor. Bir ülkenin ceza adalet sisteminde iki önemli husus var: Adil yargılama ve sonrasında cezanın etkin uygulanması. Eğer siz cezayı etkin uyguluyorsanız devlet ve toplumsunuz demektir. MHP ceza evlerinin çok dolu olması gerekçesini koyuyor ortaya. Kapasite 211 binmiş, 264 bin kişi kalıyormuş. Kader mahkumluğunun önlenmesi gündeme getiriliyor. Göçmen kaçakcılığı yaparsanız, çocuk kaçırma, sahtecilik, rüşvet gibi şeyleri yaparsanız kader mahkumu mu olursunuz? Mümkün değil.

Kader mahkumu hayatında ve ilk defa istemeyerek veya bazen törelerin getirdiği zorlamalarla yapmak zorunda kalınan ama topluma zarar vermek istemeyen, sonrasında pişmanlık duyulan suçlar olarak nitelenebilir. Toplumu yaralayan, göçmen kaçakçılığı yapan çocuk ticareti yapan, adam yaralayanlar kader mahkumu olabilir mi? Cinsel içerikli suçlar ayrı tutuluyor güya ama aile içi şiddet bunun içine giriyor. Kader mahkumluğu, toplumun geçmişinden gelen bir söylemi toplumu inandırmak için kullanılması anlamına geliyor. Kader mahkumluğu Türk hukuk sisteminde veya evrensel hukuk siteminde zaten yok. Kimse kimseyi kandırmasın.

Alaattin Çakıcı bir kader mahkumu mudur? Çakıcı, suçu sabit bir biçimde mahkumiyet çekmekte ve suçları sabit bir kişidir. Özel afla onu kapsamak amaca haiz olmaktır. Siyasilerin yaptıkları, topluma zararlı olan kişilerin salıverilmesi ve onlara özgürlük verilmesi anlamına gelmektedir. Çakıcı da bundan etkilenecektir. Bunun toplumsal bir amaçtan çok, çıkarlara yönelik bir amaca hizmet ettiği görülmektedir.

Özel af, genel af anayasada düzenlenmiştir. Bu özel af kapsamına da sokulsa sonuçları itibarıyla TBMM Genel Kurulu'nda özel bir çoğunlukla, yani Anayasa'nın 87. maddesindeki çoğunlukla, 360 milletvekili sayısıyla yasalaşabileceğini düşünüyorum. Kanunun adını veya vasıflarını değiştirerek genel af kapsamından çıkartıp, salt çoğunlukla karar edecek şekle getirmeye çalışsanız da bu anayasa mahkemesinden döner. Siz bunu özel af kapsamına sokup toplumda çok az uygulanan bazı şeylerle genel af kapsamından kaçırmaya çalışırsanız bazı mahkum ve tutuklular bireysel olarak anayasa mahkemesinde başvurup hak aramaya başlayacaklardır. Kanun teklifi, bu haliyle hukuki bir zeminde hazırlanmamış siyasi ve çıkar zemininde hazırlanmış gibi görünüyor. Ben mecliste 360 sayısını bulabileceklerini düşünmüyorum.

Devleti yöneten hükümete verilen yetkiler içinde devlete karşı işlenen suçların iki açıdan düşünülmesi lazım: Siyasi suç denen bir kavram var. Çağdaşlıktan uzaklaşılması veya yakınlaşılması halinde bazı suçlar siyasi kabul ediliyor ve suç olmaktan çıkarılıyor. 80 öncesinin bazı suçları şimdi suç olarak nitelenmiyor mesela. Şu anda KHK suçları diye bir kavram var. Devlete karşı işlenen suç siyasi ise bir süre sonra yaşamın gereği affedilebilir. Ama kişilerin birbirlerine karşı işledikleri suçlarda mağdurlar affedici olabilmeli. Ama kanuna bakarsanız süresi 6 ayı geçen suçlarda affetme yetkiniz yok. Devlet böylesi bir durumda yargı sürecini eline alıp sizin affetme yetkinizi elinizden alıyor. Devlete karşı işlenen siyasi suçlar var, FETÖ var. Yarın, FETÖ siyasi bir yapıdır, devlete karşı işlenen siyasi suçlardan devlet genel af getirerek kurtulabilir de denebilir. İleri dönüp bakıldığında daha büyük tehlikeler, PKK gibi grupları siyasi nitelendirmelerle affedilmesi de söz konusu olabilir. Yaklaşık 17 yıldır Ankara Barosu, Türkiye Barolar Birliği gibi kurumlara kanun tasarılarıyla ilgili görüş sorulmamaktadır. Almanya'da hukuka ilişkin, affa ilişkin veya yargıya ilişkin kanun çıkacaksa mutlaka meclis veya teklifi sunan kişiler, baroya bunu resmi olarak iletirler. Ortak müzakereler yapılır, birçok yasanın evrensel hukuk kurallarına aykırı çıkmasını engelliyorlar. Türkiye'deki sivil toplum kuruluşlarından hiçbir şartta görüş istenmiyor."