https://anlatilaninotesi.com.tr/20251224/bilim-insanlari-acikladi-bilinci-bilgisayarlardan-ayiran-temel-fark-ne-1102166155.html
Bilim insanları açıkladı: Bilinci bilgisayarlardan ayıran temel fark ne?
Bilim insanları açıkladı: Bilinci bilgisayarlardan ayıran temel fark ne?
Sputnik Türkiye
Araştırmaya göre beyin bir ‘bilgisayar’ değil, bilinç yalnızca algoritmalarla açıklanamıyor, yeni bir teorik çalışma, yapay zekalarla bilinç arasındaki farkı ortaya koydu.
2025-12-24T13:39+0300
2025-12-24T13:39+0300
2025-12-24T13:39+0300
yaşam
yapay zeka
bilinç
algoritma
beyin
evrim
haberler
bilim haberleri
https://cdn.img.anlatilaninotesi.com.tr/img/07e9/0c/18/1102165687_0:0:1600:900_1920x0_80_0_0_180234c50d08f39bee658bdc7f370816.jpg
Yapay zeka sistemleri her geçen gün daha ‘insan benzeri’ yetenekler sergilese de, bilim insanlarına göre bilinç hala biyolojik beyinlere özgü bir özellik.Paris-Saclay Nörobilim Enstitüsü’nden Borjan Milinkovic ve Estonya’daki Tartu Üniversitesi’nden Jaan Aru’nun yürüttüğü yeni bir teorik araştırma, günümüz dijital bilgisayarlarının ve bu temelde çalışan yapay zekaların bilinç geliştirmesinin neden mümkün görünmediğini ortaya koyuyorAraştırma, bilincin yalnızca bilgi işleme kapasitesiyle açıklanamayacağını savunuyor. Bilim insanlarına göre beyin, dijital sistemlerden kökten farklı bir şekilde çalışıyor ve bu fark yalnızca ‘daha güçlü donanım’ ya da ‘daha gelişmiş algoritmalar’ ile kapatılamıyor.Beyin neden bilgisayar gibi çalışmıyor?Çalışmaya göre dijital yapay zeka sistemleri bilgiyi ayrık adımlarla işlerken, biyolojik beyinler sürekli fiziksel süreçlerle ayrık sinirsel olayları aynı anda kullanıyor.Sinir hücrelerindeki iyon akışları, elektrik alanları ve zar potansiyelleri, gerçek zamanlı ve sürekli biçimde işliyor. Bu süreçler, sinir hücrelerinin ateşlemesi gibi ayrık olaylardan ayrı düşünülemiyor.Araştırmacılar bu durumu ‘hibrit hesaplama’ olarak tanımlıyor. Bu tür bir hesaplama biçimi, günümüz dijital bilgisayarlarında yalnızca simüle edilebiliyor, ancak fiziksel olarak uygulanamıyor.Tek bir nöron, çok katmanlı yapay ağlara denk olabilirÇalışmada dikkat çekici bir iddia da yer alıyor:Bu özellik, dijital yapay sinir ağlarında matematiksel olarak taklit edilebilse bile, fiziksel karşılığının bulunmadığı belirtiliyor.Bilincin arkasındaki enerji sorunuAraştırmaya göre bilincin evriminde enerji sınırlılığı kritik rol oynadı. İnsan beyni, vücut ağırlığının yalnızca yüzde 2’sini oluşturmasına rağmen toplam enerjinin yaklaşık yüzde 20’sini tüketiyor. Bu nedenle evrim, daha fazla enerji harcamak yerine, farklı ölçeklerdeki süreçlerin birbirini sürekli etkilemesini sağlayan bir yapı geliştirdi.Yapay bilinç mümkün mü?Araştırmacılar, bilincin yalnızca biyolojik dokulara özgü olduğunu iddia etmiyor. Ancak bilinçli bir yapay sistemin üç temel koşulu sağlaması gerektiğini vurguluyorlar:Bugünkü büyük dil modelleri ve klasik bilgisayar mimarileri bu koşulları karşılamıyor. Araştırmacılara göre bilinçli makineler üretmek, mevcut yapay zekâ yaklaşımını büyütmekten ziyade, tamamen farklı fiziksel altyapılar gerektirebilir.‘Beyin bir yazılım çalıştırmıyor’Çalışmanın vardığı temel sonuç ise şu:Bu da, yakın gelecekte ‘bilinçli yapay zeka’ beklentilerine temkinli yaklaşılması gerektiğini gösteriyor.
https://anlatilaninotesi.com.tr/20251224/akomdan-istanbula-tarihli-kar-yagisi-uyarisi-hava-sicakligi-birden-dusecek-1102149212.html
Sputnik Türkiye
feedback.tr@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2025
Sputnik Türkiye
feedback.tr@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
SON HABERLER
tr_TR
Sputnik Türkiye
feedback.tr@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Türkiye
feedback.tr@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
bilinç, yapay zeka, yapay zeka ve bilinç farkı, biyolojik beyin ve yapay zeka, algoritma, yapay zeka beyin farkı, haberler, yapay zeka haberleri
bilinç, yapay zeka, yapay zeka ve bilinç farkı, biyolojik beyin ve yapay zeka, algoritma, yapay zeka beyin farkı, haberler, yapay zeka haberleri
Bilim insanları açıkladı: Bilinci bilgisayarlardan ayıran temel fark ne?
Araştırmaya göre beyin bir ‘bilgisayar’ değil, bilinç yalnızca algoritmalarla açıklanamıyor, yeni bir teorik çalışma, yapay zekalarla bilinç arasındaki farkı ortaya koydu.
Yapay zeka sistemleri her geçen gün daha ‘insan benzeri’ yetenekler sergilese de, bilim insanlarına göre bilinç hala biyolojik beyinlere özgü bir özellik.
Paris-Saclay Nörobilim Enstitüsü’nden Borjan Milinkovic ve Estonya’daki Tartu Üniversitesi’nden Jaan Aru’nun yürüttüğü yeni bir teorik araştırma, günümüz dijital bilgisayarlarının ve bu temelde çalışan yapay zekaların bilinç geliştirmesinin neden mümkün görünmediğini ortaya koyuyor
Araştırma, bilincin yalnızca bilgi işleme kapasitesiyle açıklanamayacağını savunuyor. Bilim insanlarına göre beyin, dijital sistemlerden kökten farklı bir şekilde çalışıyor ve bu fark yalnızca ‘daha güçlü donanım’ ya da ‘daha gelişmiş algoritmalar’ ile kapatılamıyor.
Beyin neden bilgisayar gibi çalışmıyor?
Çalışmaya göre dijital yapay zeka sistemleri bilgiyi ayrık adımlarla işlerken, biyolojik beyinler sürekli fiziksel süreçlerle ayrık sinirsel olayları aynı anda kullanıyor.
Sinir hücrelerindeki iyon akışları, elektrik alanları ve zar potansiyelleri, gerçek zamanlı ve sürekli biçimde işliyor. Bu süreçler, sinir hücrelerinin ateşlemesi gibi ayrık olaylardan ayrı düşünülemiyor.
Araştırmacılar bu durumu ‘hibrit hesaplama’ olarak tanımlıyor. Bu tür bir hesaplama biçimi, günümüz dijital bilgisayarlarında yalnızca simüle edilebiliyor, ancak fiziksel olarak uygulanamıyor.
Tek bir nöron, çok katmanlı yapay ağlara denk olabilir
Çalışmada dikkat çekici bir iddia da yer alıyor:
Tek bir biyolojik nöron, dallanan dendritleri sayesinde, sekiz katmanlı bir yapay sinir ağına benzer hesaplamalar yapabiliyor. Bunun nedeni, nöronların yalnızca ‘topla ve ilet’ mantığıyla değil
; sinyallerin sırasını, zamanlamasını ve mekansal dağılımını da hesaba katan karmaşık elektriksel dinamiklerle çalışması.
Bu özellik, dijital yapay sinir ağlarında matematiksel olarak taklit edilebilse bile, fiziksel karşılığının bulunmadığı belirtiliyor.
Bilincin arkasındaki enerji sorunu
Araştırmaya göre bilincin evriminde enerji sınırlılığı kritik rol oynadı. İnsan beyni, vücut ağırlığının yalnızca yüzde 2’sini oluşturmasına rağmen toplam enerjinin yaklaşık yüzde 20’sini tüketiyor. Bu nedenle evrim, daha fazla enerji harcamak yerine, farklı ölçeklerdeki süreçlerin birbirini sürekli etkilemesini sağlayan bir yapı geliştirdi.
Araştırmacılar, bilincin yalnızca biyolojik dokulara özgü olduğunu iddia etmiyor. Ancak bilinçli bir yapay sistemin üç temel koşulu sağlaması gerektiğini vurguluyorlar:
1.
Sürekli ve ayrık süreçleri birleştiren gerçek zamanlı fiziksel hesaplama
2.
Enerji kısıtlarıyla şekillenmiş, ölçekleri birbirinden ayrılamayan bir mimari
3.
Kendi fiziksel yapısını zaman içinde değiştirebilen dinamik bir sistem
Bugünkü büyük dil modelleri ve klasik bilgisayar mimarileri bu koşulları karşılamıyor. Araştırmacılara göre bilinçli makineler üretmek, mevcut yapay zekâ yaklaşımını büyütmekten ziyade, tamamen farklı fiziksel altyapılar gerektirebilir.
‘Beyin bir yazılım çalıştırmıyor’
Çalışmanın vardığı temel sonuç ise şu:
Beyin, üzerinde yazılım çalışan bir bilgisayar değil. Bilinç, kodlardan veya algoritmalardan ziyade, sürekli fiziksel süreçlerin ve enerjiyle şekillenmiş biyolojik yapının bir ürünü olabilir.
Bu da, yakın gelecekte ‘bilinçli yapay zeka’ beklentilerine temkinli yaklaşılması gerektiğini gösteriyor.
