Bingöl'de 'deniz mi vardı?': 50 milyon yıllık oldukları değerlendirilen deniz canlısı fosilleri bulundu
13:25 28.11.2025 (güncellendi: 14:56 28.11.2025)
Abone ol
Bingöl'de yapılan kazılarda 50 milyon yıllık oldukları değerlendirilen deniz canlısı fosilleri bulundu.
Bingöl Şaban Köyü kırsalındaki yapılan kazılardaki buluntularla ilgili akademisyenlerce yapılan ilk incelemede kalıntıların yaklaşık 50 milyon yıl önce sıcak ve sığ denizlerde yaşayan canlılara ait fosiller olduğu tespit edildi. Kazıları sürdüren Jeolog Dr. Öğr. Üyesi Kenan Akbayram, "Deniz canlılarının kayaların içerisinde fosilleşmiş olarak bulunması bu dağlık bölgenin bir zamanlar denizlerle kaplı olduğunu bize anlatıyor. Bu alanın milyonlarca yıl öncesine ait olduğu kesin. Fosillerin incelemesini laboratuvarda yapıp, buradaki denizin yaşını ortaya koyacağız" açıklaması yaptı.
Bingöl fosil
Önce normal taş sanıldı incelendiğinde gerçek ortaya çıktı
Bingöl Üniversitesi (BÜ) Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Nebi Butasım, Şaban köyü sakinleri ile yıllardır köyün çevresindeki dağlık alanda yaptıkları gezintilerde bazı taş kalıntılara rastladı. Başlarda sıradan bir taş ve kaya parçasını andıran bu kalıntıların yakından gözlemlendiğinde midye ve deniz yıldızı gibi çeşitli kabuklu canlılara benzediği fark eden Butasım, köy sakinlerinin yıllardır bölgede gördükleri ancak tarihini bilmedikleri bu taşları kayıt altına almak istedi. Butasım, bölgeden aldığı örnekleri üniversitedeki yerbilim uzmanlarına gösterdi. Akademisyenlerce yapılan ilk incelemede kalıntıların yaklaşık 50 milyon yıl önce sıcak ve sığ denizlerde yaşayan canlılara ait fosiller olduğu tespit edildi.
Bingöl fosil
Fosillerin izini sürdüler
Butasım ile Bingöl Üniversitesi Enerji, Çevre ve Doğal Afet Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü, jeolog, Dr. Öğr. Üyesi Kenan Akbayram, fosillerin bulunduğu alana giderek mercan, kabuklu ve mikroskobik deniz canlısı fosillerinin izini sürdü. Akademisyenlerin alanda yürüttükleri incelemenin ardından aldığı fosil örnekleri Bingöl Üniversitesindeki laboratuvarda incelenecek.
Bingöl kazı
Dr. Öğr. Üyesi Kenan Akbayram, bölgede milyonlarca yıl önce bazı sığ ve sıcak denizlerin bulunduğunu, bu denizlerde mercanların yaşadığını belirten Akbayram, mercanların zaman içerisinde fosilleşerek taş haline geldiğini ifade etti. Akbayram, Şaban köyü civarında yaptıkları incelemelerde çok güzel fosil oluşumları tespit ettiklerini anlatarak, bölgedeki bazı büyük kayaların içerisinde de çok fazla deniz kabuklusu ve mercan fosili tespit ettiklerini kaydetti.
Bingöl fosil
Dağlık alanın bir zamanlar denizlerle kaplı olduğunu gösteriyor
Alanda çok güzel korunmuş deniz kabuklularının fosilleri olduğunu, bunların büyüklüklerinin değiştiğini, leblebi boyutundan madeni para boyutuna kadar fosillerin olduğunu dile getiren Akbayram, şunları söyledi:
"Çok sayıda mercan resifi (denizlerin sığ yerlerinde, binlerce yıl boyunca, sert mercanların birikmesiyle oluşur) var, taşlaşmış mercanlar var. Çok sayıda da kırılmış, parçalanmış kabukluların yığılması halinde oluşmuş bazı başka fosil oluşumları var. Deniz canlılarının kayaların içerisinde fosilleşmiş olarak bulunması bu dağlık bölgenin bir zamanlar denizlerle kaplı olduğunu bize anlatıyor. Bu alanın milyonlarca yıl öncesine ait olduğu kesin. Fosillerin incelemesini laboratuvarda yapıp, buradaki denizin yaşını ortaya koyacağız."
Akbayram, yaz mevsiminde çok daha ayrıntılı bir araştırma yapacaklarını, daha fazla türde fosil bulma olasılığının yüksek olduğunu dile getirerek, "Buradaki mercan fosillerinin ve diğer deniz kabuklularının fosillerinin günümüzden 50 milyon yıl öncesine ait olduklarını düşünüyoruz." ifadesini kullandı.
Bingöl kazı
Bu fosiller, bölgede deniz varlığının ispatı
Günümüzde Türkiye'nin etrafının denizlerle çevrili olduğunu ancak yaklaşık 250 milyon yıl önceden 50 milyon yıl önceye kadar Türkiye'nin tamamının denizlerle kaplı olduğunu anlatan Akbayram, şunları kaydetti:
"Dünyanın yaşının 4,5 milyar yıl olduğu düşünüldüğünde Türkiye'nin yaşı oldukça genç dönemlere denk geliyor. Doğu Anadolu'da çok miktarda karbonat ovar. Bu karbonatlar ile fosillerin varlığı geçmişte bölgede deniz varlığının ispatı. Milyonlarca yıl önce Arap platformu dediğimiz jeolojik olarak Diyarbakır'ı da içine alan bir bölge gelip Doğu Anadolu bölgesindeki bu denizel çökerlere çarpıyor ve onları sıkıştırarak yükselmesine neden oluyor. Bu dağ oluşumlarının en iyi kalıntılarını Bingöl'ün güneyindeki Genç ilçesinde görüyoruz. Bu dağlar yalnızca Genç ilçesinde sınırlı değil, Bitlis'ten Basra Körfezi'ne kadar uzanıyor. Bu dağlar oluştuktan sonra Doğu Anadolu ve İran platoları sıkışarak yükselmişler ve şu an üzerinde bulunduğumuz dağları oluşturmuşlar. Denizlerin altındaki bu canlılar da dağların üzerinde fosiller olarak yer alıyorlar."
