https://anlatilaninotesi.com.tr/20250925/uluslararasi-uzay-istasyonunda-yasakli-5-hareket-1099660751.html
Astronotlar 'uzay yasasına' uymak zorunda: Uluslararası Uzay İstasyonu’nda yasaklı 5 şey
Astronotlar 'uzay yasasına' uymak zorunda: Uluslararası Uzay İstasyonu’nda yasaklı 5 şey
Sputnik Türkiye
Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (ISS) hayat macera dolu bir bilim kurgu filmi gibi görülebilir ama içeride uyulması gereken sıkı kurallar var. Detaylar haberde...
2025-09-25T14:50+0300
2025-09-25T14:50+0300
2025-09-25T15:37+0300
yaşam
uluslararası uzay i̇stasyonu (iss)
yasak
astronot
haberler
https://cdn.img.anlatilaninotesi.com.tr/img/07e9/09/19/1099660396_0:0:1600:900_1920x0_80_0_0_fcf16198056e8b001eae0636c7992b6b.jpg
Dünya’ya 400 kilometre yukarıdan bakmak, modüller arasında havada süzülerek dolaşmak herkese ilginç geliyor. Ancak, Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) aynı zamanda hassa bir yaşam alanı.Dünya’nın çevresinde saatte 28 bin km hızla dönen bir ortamda yaşarken tüm astronotlar sıkı kurallara uymak zorunda, yasaklı 5 hareket ise şunlar:1. Alkol kullanmakUzay İstasyonu’nda göremeyeceğiniz bir şey varsa o da alkollü içecekler. İlk sebebi yargılama yetisinin, dikkatin ve koordinasyonun önemi. İkincisi ise kaynak sorunu. ISS’te her damla su geri dönüştürülüyor, buna tuvalete gidenler de dahil.Geri dönüşüm sistemine alkol sokmak, filtre ve geri dönüşüm donanımını bozarak mühendislere sorun çıkarır. Bu yüzden alkollü içeceklerin yanı sıra, alkol içeren ağız gargaraları ve tıraş losyonları da yasaklar listesinde.2. Onaylanmamış malzeme ve araçlarUzaya, onay almadan sevilen eşyaları, aletleri ya da kişisel malzemeleri götürmek mümkün değil. Fırlatmadan önce paketlenen her şey tek tek kontrol ediliyor. Sıradan görünen eşyaların bile mikro yerçekiminde tehlike yaratabileceği düşünülüyor.Mesela bir kalem, Dünya’da zararsız olabilir, ancak minik bir mürekkep sıkıntısı havalandırma sistemine kaçabilir ya da deneyleri kirletebilir.3. Sigara içmek veya ateş yakmakISS’te asla bulunmaması gereken bir şey varsa, o da ateş yakmak. Yani sigara, mum, kibrit ve çakmak yasak. Dünya’da ateş, sıcak havanın hafifliği nedeniyle yukarı yükselir. Mikro yerçekiminde ise yukarı ve aşağı yoktur, dolayısıyla ateş bambaşka ve öngörülemez şekilde davranır.Titreşim yerine mavi bir küre şeklinde yanar ve yakabileceği her şeye tutunur. Küçük bir kıvılcım bile oksijen açısından zengin atmosferde hızla yayılabilir. Dışarı çıkma imkanı olmadığından, yörüngedeki yangın felaket demektir.Sigara yasağı da aynı derecede önemlidir. Sağlık risklerinin yanı sıra tütün dumanındaki parçacıklar istasyonun kapalı hava sisteminde kalır. Dünya’da havalandırma dumanı temizler, ama ISS’te her nefes geri dönüştürülür. Bu da astronotların aynı kirli havayı tekrar tekrar soluması anlamına gelir.4. Cinsel ilişkiISS’teki cinsel faaliyet resmi olarak yasak. Bunun birkaç nedeni var. Öncelikle profesyonellik gereği. Astronotlar milyarlarca dolarlık, sıkı takvime bağlı görevlerde çalışan uzmanlar olduğu için araştırmaya, bakıma ve hayatta kalmaya odaklanmaları gerekiyor. ISS her şeyden önce bir işyeri olarak görülüyor ve mürettebattan profesyonel davranmaları bekleniyor.Öte yandan bir de pratik tarafı var. Mikro yerçekiminde en basit hareketler bile zor. İki kişinin fiziksel etkileşimi yerçekimi olmadığından sürekli birbirini ters yönde itmekle sonuçlanır.5. Eşya fırlatmakDünya’da bir arkadaşınıza uzaktan kalem atmak zararsız olabilir, ama ISS’te bambaşka bir durum söz konusu. Mikro yerçekiminde en hafif cisimler bile sonsuza dek süzülür, duvarlara çarpar ya da hassas ekipmanlara takılabilir. Basit bir yakalama oyunu felakete dönüşebilir. İstasyon milyonlarca dolarlık kablolarla, havalandırmalarla ve cihazlarla doludur. Havada süzülen bir tornavida filtreleri tıkayabilir ya da panele sıkışarak onarımı zor hasara yol açabilir.Bir de işin fiziği var. Mikro yerçekiminde momentum kaybolmaz. Bir şeyi sertçe fırlattığınızda yavaşlamaz, ta ki bir şeye çarpana kadar sürer. Bu da astronotların havada dolaşan bir aleti yakalamak için çok zaman harcaması anlamına gelir.
https://anlatilaninotesi.com.tr/20250925/kozmik-sirri-cozen-kesif-bilim-dunyasini-heyecanlandirdi-galaksi-merkezinde-olmayan-gezgin-bir-kara-1099656165.html
Sputnik Türkiye
feedback.tr@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2025
Sputnik Türkiye
feedback.tr@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
SON HABERLER
tr_TR
Sputnik Türkiye
feedback.tr@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Türkiye
feedback.tr@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
iss, uluslararası uzay i̇stasyonu, yasaklar listesi, uzay'da yaşam, astronot, astronotlar nasıl yaşıyor
iss, uluslararası uzay i̇stasyonu, yasaklar listesi, uzay'da yaşam, astronot, astronotlar nasıl yaşıyor
Astronotlar 'uzay yasasına' uymak zorunda: Uluslararası Uzay İstasyonu’nda yasaklı 5 şey
14:50 25.09.2025 (güncellendi: 15:37 25.09.2025) Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (ISS) hayat macera dolu bir bilim kurgu filmi gibi görülebilir ama içeride uyulması gereken sıkı kurallar var.
Dünya’ya 400 kilometre yukarıdan bakmak, modüller arasında havada süzülerek dolaşmak herkese ilginç geliyor. Ancak, Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) aynı zamanda hassa bir yaşam alanı.
Dünya’nın çevresinde saatte 28 bin km hızla dönen bir ortamda yaşarken tüm astronotlar sıkı kurallara uymak zorunda, yasaklı 5 hareket ise şunlar:
Uzay İstasyonu’nda göremeyeceğiniz bir şey varsa o da alkollü içecekler. İlk sebebi yargılama yetisinin, dikkatin ve koordinasyonun önemi. İkincisi ise kaynak sorunu. ISS’te her damla su geri dönüştürülüyor, buna tuvalete gidenler de dahil.
Geri dönüşüm sistemine alkol sokmak, filtre ve geri dönüşüm donanımını bozarak mühendislere sorun çıkarır. Bu yüzden alkollü içeceklerin yanı sıra, alkol içeren ağız gargaraları ve tıraş losyonları da yasaklar listesinde.
2. Onaylanmamış malzeme ve araçlar
Uzaya, onay almadan sevilen eşyaları, aletleri ya da kişisel malzemeleri götürmek mümkün değil. Fırlatmadan önce paketlenen her şey tek tek kontrol ediliyor. Sıradan görünen eşyaların bile mikro yerçekiminde tehlike yaratabileceği düşünülüyor.
Mesela bir kalem, Dünya’da zararsız olabilir, ancak minik bir mürekkep sıkıntısı havalandırma sistemine kaçabilir ya da deneyleri kirletebilir.
3. Sigara içmek veya ateş yakmak
ISS’te asla bulunmaması gereken bir şey varsa, o da ateş yakmak. Yani sigara, mum, kibrit ve çakmak yasak. Dünya’da ateş, sıcak havanın hafifliği nedeniyle yukarı yükselir. Mikro yerçekiminde ise yukarı ve aşağı yoktur, dolayısıyla ateş bambaşka ve öngörülemez şekilde davranır.
Titreşim yerine mavi bir küre şeklinde yanar ve yakabileceği her şeye tutunur. Küçük bir kıvılcım bile oksijen açısından zengin atmosferde hızla yayılabilir. Dışarı çıkma imkanı olmadığından, yörüngedeki yangın felaket demektir.
Sigara yasağı da aynı derecede önemlidir. Sağlık risklerinin yanı sıra tütün dumanındaki parçacıklar istasyonun kapalı hava sisteminde kalır. Dünya’da havalandırma dumanı temizler, ama ISS’te her nefes geri dönüştürülür. Bu da astronotların aynı kirli havayı tekrar tekrar soluması anlamına gelir.
ISS’teki cinsel faaliyet resmi olarak yasak. Bunun birkaç nedeni var. Öncelikle profesyonellik gereği. Astronotlar milyarlarca dolarlık, sıkı takvime bağlı görevlerde çalışan uzmanlar olduğu için araştırmaya, bakıma ve hayatta kalmaya odaklanmaları gerekiyor. ISS her şeyden önce bir işyeri olarak görülüyor ve mürettebattan profesyonel davranmaları bekleniyor.
Öte yandan bir de pratik tarafı var. Mikro yerçekiminde en basit hareketler bile zor. İki kişinin fiziksel etkileşimi yerçekimi olmadığından sürekli birbirini ters yönde itmekle sonuçlanır.
Dünya’da bir arkadaşınıza uzaktan kalem atmak zararsız olabilir, ama ISS’te bambaşka bir durum söz konusu. Mikro yerçekiminde en hafif cisimler bile sonsuza dek süzülür, duvarlara çarpar ya da hassas ekipmanlara takılabilir.
Basit bir yakalama oyunu felakete dönüşebilir. İstasyon milyonlarca dolarlık kablolarla, havalandırmalarla ve cihazlarla doludur. Havada süzülen bir tornavida filtreleri tıkayabilir ya da panele sıkışarak onarımı zor hasara yol açabilir.
Bir de işin fiziği var. Mikro yerçekiminde momentum kaybolmaz. Bir şeyi sertçe fırlattığınızda yavaşlamaz, ta ki bir şeye çarpana kadar sürer. Bu da astronotların havada dolaşan bir aleti yakalamak için çok zaman harcaması anlamına gelir.
