SGK Uzmanı Melis Elmen: 'TES, gönüllü bir sistem olmayacak'

Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES), uzun süredir gündemde olan bir düzenleme ve 2026 yılının ikinci yarısında yürürlüğe girecek. Ancak sanıldığı gibi gönüllü bir sistem olmayacak, zorunlu olacak. Çalışanlardan her ay maaşlarının yüzde üçü kesilecek, işverenlerden ise yüzde beşin üzerinde bir oran alınacak. Bu kesintiler kıdem tazminatının gelecekteki karşılığı gibi gösterilse de, aslında çalışanların ellerine geçen para azalacak ve biriktirilen bu paraya yıllarca dokunamayacaklar. Yalnızca evlilik, askerlik, malullük ya da yakınını kaybetme gibi özel durumlarda biriken tutarın en fazla yüzde onuna erişilebilecek. Asgari ücretle çalışan birinden her ay yapılacak kesinti ciddi bir kayba yol açacak, zaten zor geçinen kesimler bundan en çok etkilenecek. Fon mantığıyla biriken paranın, emeklilik yaşı gelmeden alınamayacağı belirtiliyor. Çalışanların maaşlarından zorla alınan bu tutar devletin kontrolünde tutulacak.

Bir kişi on yıl sonra ya da emeklilik yaşına geldiğinde bu parayı ancak damla damla, küçük miktarlarda geri alabilecek. Birikim bittiğinde de ödemeler kesilecek. Bu sistemin en büyük sakıncası, çalışanların iradeleri dışında maaşlarından kesinti yapılması ve paralarının uzun süre kullanılamaması. Ayrıca işverenlerin de işçileri kayıt dışı çalıştırmaya yönelmesi söz konusu olacak çünkü yükümlülükler arttıkça işverenler daha kolay yollara başvurabilecek. Bu düzenleme, kıdem tazminatının işlevini de büyük ölçüde zayıflatıyor çünkü mevcut haklar saklı tutulsa da bundan sonrası için yeni bir fon yapısı getiriliyor ve işçinin parasını ancak devletin belirlediği şekilde geri alabilmesi sağlanıyor. Aslında bu, sistematik bir el koyma ve çalışanların cebindeki parayı uzun süre kilitleme anlamına geliyor.