https://anlatilaninotesi.com.tr/20250829/100-yillik-kuantum-gizemi-cozuldu-dunyanin-en-kucuk-olcum-cihazinin-yolu-aciliyor-1098924791.html
100 yıllık kuantum gizemi çözüldü: Dünyanın en küçük ölçüm cihazının yolu açılıyor
100 yıllık kuantum gizemi çözüldü: Dünyanın en küçük ölçüm cihazının yolu açılıyor
Sputnik Türkiye
Fizikçiler, neredeyse bir asırdır çözülemeyen 'sönümlü kuantum osilatör' problemini çözdü. Bu buluş, atom seviyesinde ölçüm yapabilen olağanüstü hassas... 29.08.2025, Sputnik Türkiye
2025-08-29T16:43+0300
2025-08-29T16:43+0300
2025-08-29T16:43+0300
dünya
nobel ödülü
atom
ölçüm
kuantum
yılsonu2025
https://cdn.img.anlatilaninotesi.com.tr/img/07e9/08/1d/1098924313_0:2:1000:565_1920x0_80_0_0_7493fce49187faf63d5e3bebb7c9241e.jpg
Bir gitar telini çektiğinizde titreşim bir süre sonra kaybolur. Aynı şekilde boş bir salıncak yavaşça durur. Fizikte bu tür hareketler 'sönümlü osilatör' olarak bilinir. Günlük dünyada bu olayların nedeni sürtünme ya da hava direncidir. Ama iş atomların dünyasına gelince işler değişir. Vermont Üniversitesi’nden Dennis Clougherty ve öğrencisi Nam Dinh, atomların da gitar teli gibi titreşip titreşemeyeceğini merak etti. Araştırmaları sonunda yanıtı buldular.Yaklaşık bir asırdır fizikçiler bu sistemi kuantum yasalarıyla açıklamaya çalışıyordu, ancak başarısız oluyordu. Çünkü kuantum dünyasında meşhur Heisenberg belirsizlik ilkesi devreye giriyor: Bir atomun hem konumunu hem de hızını aynı anda kesin olarak bilmek mümkün değil. Yeni çalışma ise bu zorluğu aştı. Clougherty, “Belirsizlik ilkesini korumak için atomun çevresindeki tüm diğer atomlarla olan etkileşimlerini hesaba katmak gerekir” diyor.Atom ölçeğinde cetvel Bilim insanları, geliştirdikleri yeni yöntemle bir atomun titreşim hareketini eksiksiz tanımlamayı başardı. Bu da atom seviyesinde ölçüm yapabilmenin yolunu açıyor. Clougherty’ye göre, bu yöntem sayesinde ölçümlerdeki hata payı olağan sınırların altına düşürülebilir.Clougherty'nin sözleriyle, “Bu belirsizliği azaltarak, atomun konumunu standart kuantum sınırının altında bir doğrulukla ölçmek mümkün”. Başka bir deyişle, gelecekte atomlar üzerinden mesafeleri ölçebilecek dünyanın en küçük cetveli ortaya çıkabilir.Benzer matematiksel yöntemler daha önce evrendeki kütleçekim dalgalarını ölçmek için kullanılmıştı. Bu dedektörler, bir atom çekirdeğinden bile bin kat daha küçük mesafe değişimlerini kaydedebildi ve 2017’de Nobel Ödülü kazandırdı.
https://anlatilaninotesi.com.tr/20241121/turkiyenin-ilk-kuantum-bilgisayari-quant-tanitildi-kuantum-bilgisayar-nedir--1090659460.html
Sputnik Türkiye
feedback.tr@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2025
Sputnik Türkiye
feedback.tr@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
SON HABERLER
tr_TR
Sputnik Türkiye
feedback.tr@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Türkiye
feedback.tr@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
nobel ödülü, atom, ölçüm, kuantum, yılsonu2025
nobel ödülü, atom, ölçüm, kuantum, yılsonu2025
100 yıllık kuantum gizemi çözüldü: Dünyanın en küçük ölçüm cihazının yolu açılıyor
Fizikçiler, neredeyse bir asırdır çözülemeyen 'sönümlü kuantum osilatör' problemini çözdü. Bu buluş, atom seviyesinde ölçüm yapabilen olağanüstü hassas cihazların önünü açabilir.
Bir gitar telini çektiğinizde titreşim bir süre sonra kaybolur. Aynı şekilde boş bir salıncak yavaşça durur. Fizikte bu tür hareketler 'sönümlü osilatör' olarak bilinir. Günlük dünyada bu olayların nedeni sürtünme ya da hava direncidir. Ama iş atomların dünyasına gelince işler değişir. Vermont Üniversitesi’nden Dennis Clougherty ve öğrencisi Nam Dinh, atomların da gitar teli gibi titreşip titreşemeyeceğini merak etti. Araştırmaları sonunda yanıtı buldular.
Yaklaşık bir asırdır fizikçiler bu sistemi kuantum yasalarıyla açıklamaya çalışıyordu, ancak başarısız oluyordu. Çünkü kuantum dünyasında meşhur Heisenberg belirsizlik ilkesi devreye giriyor: Bir atomun hem konumunu hem de hızını aynı anda kesin olarak bilmek mümkün değil. Yeni çalışma ise bu zorluğu aştı. Clougherty, “Belirsizlik ilkesini korumak için atomun çevresindeki tüm diğer atomlarla olan etkileşimlerini hesaba katmak gerekir” diyor.
Bilim insanları, geliştirdikleri yeni yöntemle bir atomun titreşim hareketini eksiksiz tanımlamayı başardı. Bu da atom seviyesinde ölçüm yapabilmenin yolunu açıyor. Clougherty’ye göre, bu yöntem sayesinde ölçümlerdeki hata payı olağan sınırların altına düşürülebilir.Clougherty'nin sözleriyle, “Bu belirsizliği azaltarak, atomun konumunu standart kuantum sınırının altında bir doğrulukla ölçmek mümkün”. Başka bir deyişle, gelecekte atomlar üzerinden mesafeleri ölçebilecek dünyanın en küçük cetveli ortaya çıkabilir.
Benzer matematiksel yöntemler daha önce evrendeki kütleçekim dalgalarını ölçmek için kullanılmıştı. Bu dedektörler, bir atom çekirdeğinden bile bin kat daha küçük mesafe değişimlerini kaydedebildi ve 2017’de Nobel Ödülü kazandırdı.
