Kurye ölümleri: ‘Bu bir kader değil, tamamı önlenebilir iş cinayetleri’

“Kurye ölümleri hepimizin hayatını ilgilendiren bir mesele. Kuryeler özellikle pandemi süreciyle hepimizin hayatlarına dokunan kişiler. Şirketlerin de karlılık hırsıyla birlikte ölümler de yaşanıyor. Kurye hakları derneği, 2024 yılında yaşanan kurye ölümleriyle ilgili nedenleri ve bu ölümlerin nasıl engelleneceğine dair tespitlerin de olduğu bir rapor hazırladı. Kayıtlara göre geride bıraktığımız yıl bin 897 işçi iş cinayetlerinde hayatını kaybetti. Kurye hakları derneğinin 2024 yılı raporuna göre hayatını kaybeden işçilerden en az 63’ü kuryelerdi. Ortaya çıkan tablonun gayet somut nedenleri var. Birincisi şirketlerin artık sömürüye varan politikaları. Örneğin paket başı ödeme yapılması, hıza dayalı prim sisteminin uygulanıyor olması, düşük ücretler, uzun çalışma saatleri gibi durumlar kurye ölümlerinin en önemli nedenleri. Moto kuryelikte yeterlilik belgesinin olmaması ya da tehlikeli meslekler statüsüne alınmaması da ölümcül kazaların ortaya çıkmasına neden olan yasal boşluklardan bir tanesi.”

“63 kuryeden 34’ü 19-27 yaş arasındaki gençlerden oluşuyor. Peki neden? Geçim şartlarının her geçen gün daha kötüye gidiyor olması, alım gücünün düşük olması, okurken gelir elde etmek için iş arayışı da birçok genci kuryelik gibi riskli meslekleri yapmak mecburiyetinde bırakıyor. 28-50 yaş aralığında 17 kişi, 51-64 yaş aralığında kişi kuryelik yaparken hayatını kaybetti. Hayatını kaybeden kuryelerden 6’sı ise 18 yaşından küçük. Bu çocuklar motor ehliyetleri olmadan mahalle arası işletmelerde kayıtsız şekilde çalıştırılıyorlar. En çok kurye ölümü ise İstanbul’da gerçekleşiyor. Kuryeler en çok ocak, ağustos ve eylül aylarında hayatını kaybediyor. Çünkü hava sıcaklıkları nedeniyle kuryeler gerekli ekipmanları kullanmaktan imtina ediyorlar. Pek çoğu şiddet olaylarıyla karşı karşıya kaldıklarını da söylüyor. Bu bir kader değil, bunların tamamı önlenebilir iş cinayetleri. Kuryeliğin çok tehlikeli meslekler statüsüne alınması ve mesleki yeterlilik belgesinin şart olması gerekiyor. Hızı ve sayıyı esas alan prim sisteminin değiştirilmesi ve çalışma saatlerinin denetlenmesi de gerekiyor.”