Uzmanlar değerlendirdi: Kartalkaya’daki yangın faciası güvenlik ihmali mi, yönetmelik eksikliği mi?
14:25 22.01.2025 (güncellendi: 15:22 22.01.2025)
© AA
Abone ol
Özel
Kartalkaya Grand Kartal Otel’deki yangın faciasında 76 kişi yaşamını yitirirken, otelin yangına uygun olup olmadığı tartışma konusu. Denetimler yeterli mi? Yönetmeliklere uyuldu mu? Güvenlik ihmali mi yönetmelik eksikliği mi? Yangın önlemleri alınmış mıydı? Detaylar Sputnik’in özel haberinde.
Bolu Kartalkaya’daki 12 katlı Grand Kartal Otel’de gece 03.00 sıralarında çıkan yangında otelde bulunan 238 müşteriden 76 kişi yaşamını yitirmiş 51 kişi de yaralanmıştı. Bakanlığın yaptığı açıklamaya göre yaralıların 29’u bugün taburcu edilmiş, kalan 22 kişinin ise tedavisinin sürdüğü belirtildi. Faciayla ilgili ise 9 kişi gözaltına alındı. Tüm bunlar akıllara binanın yangına uygun olup olmadığını getirdi; peki otel yangına hazır mıydı? Uygun önlemler alındı mı? Ne eksikti, nelere dikkat edilmeliydi? Bir denetim var mı bu denetim yeterli mi? Yangın Uzmanı Dr. Sedef Akkaplan Birinci ve İş Güvenliği Uzmanı Hüseyin Avni Yardımcı Sputnik’e özel anlattı.
‘Burada kurumlar arası koordinasyonsuzluk mevcut’
Yangın Uzmanı Dr. Sedef Akkaplan Birinci, yönetmeliğe bakıldığında otellerin az tehlikeli sınıfta yer aldığını ancak otellerde insan yükünün fazla olduğunu göz önünde bulundurduğumuzda yangın gibi olayların yaşanabileceğini bu sebeple de tehlikeli olarak ele alınıp o şekilde davranılması gerektiğini söyledi:
“Şimdi bir iş yeri olarak ele aldığımızda biliyorsunuz oteller az tehlikeli sınıfta yer alıyor. Ancak otellerde yangın ve insan yükü çok fazladır. Dolayısıyla da evet yönetmeliklerde az tehlikeli olarak görünse de oranın aslında tehlikeli olarak ele alınıp o şekilde davranılması gerekiyor”
“Çalışanlar açısından baktığımız zaman burası bir iş yeri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın denetiminde. Bir konaklama turizm bölgesindeki bir konaklama tesisi olarak baktığımızda Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde. Dolayısıyla burada kurumlar arası bir koordinasyonsuzluk mevcut. O yüzden de belki bu kadar büyük bir şeye sebep oldu.”
‘Gerekli izinleri alıyoruz, ondan sonra zannediyoruz ki bina üzerinde biz istediğimiz her türlü oynamayı yapabiliriz’
Yangın Uzmanı Birinci, özellikle insanların gerekli izinleri aldıktan sonra bina üzerinde istedikleri gibi değişikliği yapabileceklerini düşündüklerini ve bunun yanlış olduğunu aktardı:
“Binada ilk yapıldığı zaman yine benim basından izlediğim kadarıyla daha küçük kapasiteli bir otel olarak yapılmış. Daha sonra büyütülmüş otel. Fakat şimdi bizim ülkemizde şöyle bir problem var; şimdi yurt dışında herhangi bir ülkede eğer binanınızda bir tadilat, herhangi bir onarım, bir şey yapacaksanız bununla ilgili yetkili mercilerden izin almanız gerekiyor. Ama biz gerek depremde gerek bu şekildeki büyük çaplı yangınlardan sonra baktığımızda biz en başta binayı ortaya çıkarıyoruz, gerekli izinleri alıyoruz, ondan sonra zannediyoruz ki bina üzerinde biz istediğimiz her türlü oynamayı yapabiliriz. Aslında böyle bir şey yok. Yani baştan bizim gidip gerekli yerlerden izinleri almamız ve onların onayından geçtikten sonra bu tadilatları yapmamız gerekiyor.”
‘Değişiklik sonrası yeniden itfaiyeye müracaat edip yeni bir rapor almak bina sahibinin sorumluluğunda’
Dr. Sedef Akkaplan Birinci, itfaiyeye müracaat edip yeterlilik raporu almanın bina sahibinin sorumluluğunda olduğunu belirtti:
“Yönetmelikte, bina tehlike sınıflandırılması yapıldıktan sonra işte yapı malzemeleri için yanıcılık sınıfları, bunların işte hangi malzemenin nerede kullanılması gerektiği ya da nerede kullanılmaması gerektiği, yasak olan malzemeler gibi şeyler var. Evet 2007 tarihli bir yönetmelik bazı eksikleri olabilir ama eğer yönetmeliği siz doğru okumayı biliyorsanız veya en başından böyle bir yönetmeliğin varlığından haberiniz olup buna uymayı kendinize ilke edindiyseniz çözülmeyecek bir problem yok demektir. Mesela bir başka unsurda şey işte hep deniyor ki işte itfaiye yeterlilik raporu verdi. Ya tamam itfaiye yeterlilik raporu vermiş olabilir. Ama ne zaman verdi? Bu bina yapıldığında 2007'de o zamanki şartlara göre verdi. Ama 2007'den sonra siz bu binayı büyütmüşsünüz, Siz bu binanın içinde bir sürü kullanım amacınıza göre belki değişiklik yaptınız. Bunu bilmiyoruz. Buna göre tekrar gidip itfaiyeye müracaat edip yeni bir rapor almak istiyorum. Demek bina sahibinin sorumluluğunda.”
‘Yangın merdiveninin içerde olmasının belirli şartları vardır’
Yangın Uzmanı Dr. Sedef Akkaplan Birinci, özellikle medyaya yansıyan ‘yangın merdiveni’ dilemmasına ilişkin merdivenlerin dışarda olabileceği gibi gerekli şartlar sağlandığında içeride de olabileceğini anlattı:
“Medyadan izlediğim kadarıyla işte yangın merdiveni binanın içindeydi diyorlar. Şimdi yangın merdivenleri mutlaka ve mutlaka dışarıda olmak zorunda değil. Binanın içinde de konumlandırılabilir. Ama bunun özel şartları vardır. Her ne kadar bina içinde olsa da binayla yangın merdivenini ayıran duvarın yangına dayanıklı olması, hiçbir yanıcı malzeme kullanılmaması, yangın merdivenlerine ulaşan kapıların yangını ve dumanı belli sürelerde yangın merdivenine geçirmeyecek özellikte olması ve dumanın bu merdiven kovasına girişini engelleyecek şekilde pozitif basınçlandırma yapılması. Son olarak tabii ki yangın merdiveni çıkışının bina dışında emniyetli güvenli bir yere açılması. Eğer bu şartları yerine getirirse yangın merdivenleri bina içinde yer alabilir.”
‘Alarm sistemi kuruluysa ve yangın anında çalmadıysa o binada alarm sistemi yok demektir’
Birinci, alarm sisteminin hayati olduğunu ve periyodik kontrollerinin muhakkak yapılması gerektiğini anlattı:
“Alarm sisteminin olup olmadığını bilmiyorum bakın ama yangın silenleri çalışmadı deniyor. Eğer yangın alarm sistemi kurulu ve bir yangın anında çalmadıysa o zaman benim açımdan baktığınızda bir yangıncı olarak baktığınızda o binada alarm sistemi yok demektir. Çünkü görevini yerine getirmemiş. O zaman geriye doğru dönüp bakıyorsunuz, niye yerine getirmedi? Yani periyodik kontrolleri mi yapılmadı? Veya işte bizde çok olduğu gibi odalardaki alarm sistemleri işte içeride sigara içilmesi durumunda çaldığı için işte bir şekilde devre dışı mı bırakıldı? İşte insanlar derin uykudaydı, çaldı ama duymadılar. Bir yangın alarm sisteminin sirenini duyamamazlık etmezsiniz, edemezsiniz yani. Öyle yüksek bir desibelde çalar ki dolayısıyla çalmadığını düşünüyorum ben.”
‘Sürpriz yumurta gibi içinden çıktıkça çıkıyor’
Dr. Sedef Akkaplan Birinci, tek başına alarm sisteminin yetmeyeceğini alarm sistemleri kadar yangın merdivenleri ve acil çıkış işaretlerinin de önemli olduğunu vurguladı:
“Tek başına yangın alarm sistemi de yetmez. Yangın alarm sistemi niye kurulur? İşte binada olası bir yangını çok erken saatlerde haber alabilmek için tesis edilir. E haber aldınız, sonra ne olacak? Eğer bunu bir söndürme sistemiyle desteklemiyorsanız yine bir işe yaramaz. İşte insanları kaçmaları için uyarır. Ama orada da yine başka bir şeye ihtiyacımız çıkıyor; yangın merdivenine şeyler, yönlendirmeler yani birkaç röportajda izledim yangın merdivenini bulamadık diyor insanlar. Şimdi tabii ki gecenin üçü uykudan uyanmışsınız, panik halindesiniz, binayı bilmiyorsunuz bakın evinizde böyle bir şey olsa, sürekli o evde yaşadığınız için veya sürekli çalıştığınız bir iş yerinde bu olsa, yangın merdivenini kolaylıkla bulursunuz. Ama bir otel, yabancısınız oraya. Belki daha o gün giriş yaptınız. Dolayısıyla yangın merdivenine sizi götürecek, ulaştıracak olan işaretlemelerin çok iyi yapılması gerekiyor.”
“Bu böyle şey gibi sürpriz yumurta gibi içinden çıktıkça çıkıyor. Şimdi sadece yangın merdivenine götürecek olan işaretlemelerin olması yetmiyor. Bunların binanın normal elektrik tesisatından ayrı bir besleme kaynağıyla beslenmesi gerekiyor ki yoğun duman altında da bunların görülebilecek şekilde yerleştirilmesi gerekiyor. Renk açısından ki bunlar çoğu zaman görünürlüğü en fazla olan yeşil renkte yapılır. Hem de sayı açısından yeterli olması gerekir. Yani o kadar çok incelenecek, ele alınacak, irdelenecek şey var ki, neresinden tutacağımı bilmiyorum aslında.”
‘Bu otel sahipleri bu kadar para kazanıyorlar da hiç mi akıllarına gelmiyor burada bir yangın çıkarsa ne olacak’
Dr. Sedef Akkaplan Birinci, son olarak konuya ilişkin binanın konumlandırılmasına bile çok dikkat edilmesi gerektiğini, insan hayatının estetik kaygıdan daha önemli olduğunu vurguladı:
“Binanın konumlandırılması bile bizim için çok önemli ki bu yangında biz bunu çok iyi gördük. İtfaiye binanın bir cephesine hiç ulaşamadı. Niye? Çünkü ön tarafı araçların rahatlıkla konuşlanabileceği bir yerde olmadığı için. Dolayısıyla daha bu bina yapılırken tamam manzara çok güzel olabilir, göze çok güzel görünebilir, estetik olabilir ama estetik mi can mı dediğimizde işte orada tercihinizi ortaya koyuyorsunuz.”
“Geceliği 30-40 bin lira olan bir otelden bahsediyoruz. Ve irili ufaklı orada pek çok otel var. Ya bu otel sahipleri bu kadar para kazanıyorlar da hiç mi akıllarına gelmiyor burada bir yangın çıkarsa Bolu'dan buraya itfaiye aracı şu kadar zamanda gelir. Biz hep beraber birlik olalım da şuraya bir itfaiye aracı alalım. Gelmemiş demek ki akıllarına.”
‘Güvenlik kültürümüz eksik’
Elektrik Mühendisi-İş Güvenliği Uzmanı Hüseyin Avni Yardımcı ise konuya ilişkin yapılması gerekenleri ihmalleri şöyle sıraladı:
“Topyekün Türk halkı olarak "Güvenlik Kültürü" müz eksik ve bu kültürümüzü ilkokul çağından itibaren yerlestirmezsek bu tür olaylar hep olacaktır. Kanun ve yönetmeliklerin yeterlidir ancak uygulayıcısı ve ihtiyacı olanlarda bu kültür yok olduğu için her türlü önlemi kağıt üstünde kalıyor. Eksik bu olunca denetimcilerde ,uygulayıcılarda sadece günü kurtarmak peşindedirler."
1.
Yangın önlemleri alınmamış.2.
O kadar büyük ve ahşap bir otelde bina dışındadır geniş bir yangın merdiveni olmalıydı3.
Böyle büyük bir turizm alanında bu alana ait itfaiye birimi olmalıydı4.
Türkiye'deki tüm itfaiye müdürlükleri belediyelerden alınarak İçişleri Bakanlığı bünyesine dahil edilmeli5.
Anaokullarında itibaren okullara güvenli kültürü dersi konulmalı6.
Yangın için özel yetişmiş denetimine yetiştirilmesi7.
Üniversitelerde Yangın Mühendisliği bölümleri açılmalı
