https://anlatilaninotesi.com.tr/20241224/kirimin-rusyaya-baglanmasinin-uzerinden-10-yil-gecti-kirim-tatarlarinin-hayatinda-neler-degisti-1091968048.html

Kırım’ın Rusya’ya bağlanmasının üzerinden 10 yıl geçti: Kırım Tatarlarının hayatında neler değişti?

Kırım’ın Rusya’ya bağlanmasının üzerinden 10 yıl geçti: Kırım Tatarlarının hayatında neler değişti?

Sputnik Türkiye

Kırım halkı 2014 yılında aldığı kararla Ukrayna’dan ayrılarak önce bağımsızlığına kazandı ardından da Rusya'ya bağlanma kararı aldı. Aradan geçen 10 yıllık... 24.12.2024, Sputnik Türkiye

2024-12-24T14:26+0300

2024-12-24T14:26+0300

2024-12-24T14:31+0300

dünya

kırım

sivastopol

federal meclis (rusya)

fetö

türkçe

cuma camii

kırım

kırım tatarları

kırım tatar diasporası

https://cdn.img.anlatilaninotesi.com.tr/img/07e8/0c/18/1091973580_0:762:2048:1914_1920x0_80_0_0_6469f6661bd147599099c1af65ab7ae9.jpg

2014 yılından önce Ukrayna'ya bağlı olan Kırım Özerk Cumhuriyet Parlamentosu, özel statülü Sivastopol Şehir Şurası 2014 yılının Mart ayında Bağımsızlık Bildirisi kabul etti. Ardında da Kırım Cumhuriyeti, bağımsız ve egemen devlet olarak, referandum sonuçlarına göre uygun devletlerarası sözleşmelere dayanarak Kırım Cumhuriyeti’nin Rusya Federasyonu’nun yeni federal birimi olarak Rusya Federasyonu’na dahil edilmesi talebiyle müracaat etti.Rusya Devlet Başkanı Putin, 19 Mart 2014'te Kırım'ın Rusya’ya bağlanmasını öngören yasa tasarısını Rus Parlamentosuna sundu. Putin, 21 Nisan 2014'te Kremlin Sarayı'nda düzenlenen törende, "Kırım ve Sivastopol'ün Rusya'ya bağlanması ve yeni federal bölgeler oluşturulmasını" öngören yasayı imzaladı. Böylece Kırım Rusya’ya katılmış oldu.Kırım halkının bu kararı sonrasında özellikle Ukrayna yanlısı olan bazı gruplar, Kırım’ın Rusya’ya katılması sonrasında Kırım Tatarlarına baskı yapılacağı, dillerini kullanmalarına izin verilmeyeceği, dini değerlerini yaşayamayacakları, sürgün günlerinin yeniden yaşanacağını iddia edilmişlerdi. Aradan geçen 10 yılda bu iddiaların ne kadar gerçekçi olduğunu Sputnik Türkiye, Kırım'a giderek gözlemledi. 18 Mayıs’ta Sürgün Kurbanlarını Anma Günü olduRusya Devlet Başkanı Vladimir Putin 21 Nisan 2014’te ‘Ermeni, Bulgar, Yunan, İtalyan, Kırım-Tatar ve Alman haklarının rehabilitasyonu ve bu halkların yeniden canlanmaları ve geliştirilmesine ilişkin tedbirler’ başlıklı 268 sayılı kararnameyi imzaladı. Rusya hükümetinin 11 Ağustos 2014 tarihli kararıyla da ‘Kırım Cumhuriyeti ve Sivastopol kentinin kalkındırılması’ başlıklı federal program onaylandı. Programda Kırım Tatarları ve yarımadanın sürgün edilen diğer halklarının sosyo-ekonomik, ulusal-kültürel ve manevi olarak yeniden canlanmasına ilişkin bir dizi tedbir yer aldı. “18 Mayıs’ta Sürgün Kurbanlarını Anma Günü” olarak ilan edilirken, Bahçesaray Süren kasabasında sürgün anıtı inşa edildi. Anıtta sürgün döneminin sembol etmek için o günlerden kalma bir vagon yer alıyor. Ayrıca yapılan anıtta evine son kez bakan bir çocuk, elinde sadece oyuncağı ile sürgüne giden bir kız çocuğu başta olmak üzere o günü hatırlatan bir heykel bulunuyor. Ayrıca hayatını kaybedenler için dua edilebilmesi için bir cami ve bir kilisede anıt bölgesinde inşa edilmiş durumda. Bu anıt Rusya'nın yaşanan acıları unutmadığının da bir göstergesi anlamına da geliyor.Sürgünden dönenleri için konut projesiRusya Devlet Başkanı Putin tarafından 2014 yılında imzalanan kararname ile Sürgün edildiği bölgelerden kendi topraklarına dönmek isteyenlere konut ve arazi tahsisi konusunda önemli adımlar atıldı. Ülkeye dönenler için çok sayıda konut inşa edildi ve bu konutlar bedelsiz olarak hak sahiplerine dağıtıldı. İsteyenler için uygun arazi tahsisleri de yapıldı. Kırım Tatarların toplu olarak yaşadığı kasabalarda su, elektrik ve gaz tedariki, yol inşaatı konularında da önemli adımlar atılmış durumda.Tatarca resmi dil oldu2014 tarihli Kırım Cumhuriyeti Anayasası uyarınca, Rusça, Ukraynaca ve Kırım Tatar dilleri, resmi diller olarak kabul edildi. Ukrayna döneminin aksine Tatarlar kendi dilinde eğitim görmeye başladı. 2014’den sonra açılan okullarda Rusça ve Tatarca dillerinde eğitim veren okullar kuruldu. Burada öğrenciler birinci sınıftan itibaren iki dilli eğitim alabiliyor. Tatarların çocukları ana dillerini burada öğreniyor. Simferepol’deki Kırım Mühendislik ve Pedagoji Üniversitesinde de Tatarca eğitim alma imkanı bulunuyor. Kırım Tatar Dili ve Edebiyatı Bölümlerinde dilin geliştirilmesi yönelik araştırmalar gerçekleştiriliyor. Kırım sokaklarından Tatarca serbestçe konuşulabiliyor. Tatarlar ile Türkçe konuşarak anlaşmak mümkün.Kırım Müftü Yardımcısı Gafarov: Hayalimiz gerçek olduÇoğunluğu Müslüman olan Kırım Tararları’nın kendi dinlerini özgürce yaşamalarına ilişkin de bu süreçte önemli adımlar atıldı. Devlet ile dini kurumlar arasındaki işbirliği yapıcı şekilde gelişmektedir. Kırım ve Sivastopol Müslümanları Dini İdaresi, 2015 yılında merkezi dini kuruluş olarak tescil edildi. Simferopol’de 4 bin kişilik Cuma Camii'nin inşası tamamlanıyor. Ukrayna yönetimi döneminde türlü bahaneler ile yapımına engel olunan Rusya Devlet Başkanı Putin döneminde tamamlandı.Kırım Müftü Yardımcısı Raim Gafarov caminin inşa süreci ve ülkedeki dini yaşamam ilişkin şunları anlattı:Tamamlanan caminin bahçesinden yer alan çam ağacın hikayesini anlatan bölge sakinleri, Ukrayna yönetiminde bu çam ağacı bahane edilerek cami inşasına izin verilmediğini söylüyorlar. Bugün ise o çam ağacı cami avlusunda koruma altına alınmış durumda.FETÖ yapılanmasına izin yokUkrayna döneminde Kırım’da faaliyet gösteren ve okul açan FETÖ yapılanması da 2014 yılında Kırım'ın Rusya'ya bağlanması ile birlikte bölgeden temizlenmiş durumda. FETÖ’nün birçok ülkede faaliyet gösterdiği süreçte ilk olarak Kırım’da faaliyetleri durdurulmuş ve bu yapılanmanın Kırım'da faaliyet göstermesine izin verilmemiş.Hansaray’da büyük restorasyon1530 – 1783 yılları arasında Kırım Hanlığı’na başkentlik yapan Bahçesaray kentinde bulunan Saray kapsamlı bir restorasyona alınmış durumda. 16. yy’ın başlarında (1503’te) Kırım Hanı I. Mengli Giray Han döneminde inşasına başlanan Hansaray, sonraki hanlar tarafından da genişletilerek bugünkü haline kavuşmuş durumda. Duvarlarını kalem işlerinin süslediği Hansaray’da Hanlara ve aile bireylerine ait mezarlarda bulunuyor. Tüm bu yapılar aslına uygun şekilde yeniden düzenleniyor. Saray içerisinde Rus Edebiyatçı Puşkin’in görüp, hakkında şiir yazdığı çeşmede bulunuyor.Puşkin'in o çeşme için kaleme aldığı şiirde şu satırlar yer alıyor :“Aşk fıskiyesi, ölümsüz çeşme!Sana armağan olarak iki gül getirdim.Seviyorum bitimsiz konuşmanıVe şiirsel gözyaşlarını senin”Tatarlar yönetimde söz sahibiKırım'da yaşayan Tatarlar yönetim kademesin her seviyesinden temsil ediliyor. Şehir ve kasaba icra organlarında Tatarların temsilcileri bulunuyor. Mecliste de Tatarları temsilen milletvekilleri görev yapıyor. Tatarlar hükümet içerisinde de bakan, bakan yardımcısı düzeyinde de temsil ediliyor.Millet Televizyonu Tatarların sesiKırım'da yaşanan Tatarların kendilerine ait televizyon ve yayın organları da bulunuyor. Tatarca yayın yapan Millet Televizyonu Kırım’daki toplumsal, siyasi, ekonomik ve kültürel haberleri Tatarlara duyuruyor. Tatarların ayrıca gazete ve radyoları da bulunuyor. Bunlar Tatarca yayın yapıyor.Kırım Tatarları ne istiyor?Kırım Tatarları Türkiye’den, bu 10 yıl içerisinde ülkede yapılanları görmesini istiyor. Türkiye ile iyi ilişki kurmak isteyen Tatarlar bu konuda Türk Hükümeti’ne de çağrı yapıyor. Kırım’ın Başkenti Simferopol’de düzenlenen Kırım Milletvekilleri Kongresi’nden oy birliği ile Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve TBMM üyesi milletvekillerine çağrı yapılması kararı alındı. Bu çağrıda Cumhurbaşkanı Erdoğan ve milletvekilleri Kırım’a davet edilirken, Kırım gerçeklerinin kendilerinden dinlenmesini istiyor. Kırımla ilgili, özellikle Ukrayna yanlıları tarafından söylemlerin dikkate alınmaması, asıl gerçeğin orada yaşayan insanlardan öğrenilmesi talep ediliyor.Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Kırım’a davet eden Milletlerarası İlişkiler Komitesi Başkanı Ayder Tippa ise şunları söyledi:

kırım

sivastopol

kerç boğazı

2024

SON HABERLER

tr_TR

kırım gerçekleri, kırım nerede, kırım tatarları, tatar sürgünü, kırım rusyanın mı ukraynanın mı, kırım rusyaya ne zaman bağlandı, kırım cami, kırımda yaşam, kırıma nasıl gidilir,