‘Filistin devletinin tanınmasının olumlu yönleri olsa da mevcut denklemde büyük fark yaratmayacak’

“Çin’in yükselmesi ve ABD’nin Çin ile olan mücadelesinde Ortadoğu’da yeniden konumlanma ve İsrail’i özellikle Körfez ülkeleri başta olmak üzere Arap ülkeleriyle birbirine bağlayarak varlığını sürdürmesini sağlayacak bir sistem oluşturma çabaları vardı. ABD burada önemli aşama kaydettiğini düşündüğü anda 7 Ekim geldi. Ardından BM uzmanlarının ve uluslararası mahkemelerin soykırım olarak nitelendirdiği, en vahşi şekilde yürüyen bir ‘savaş’ gördük. Bu, küresel sistemi olduğu gibi etkiliyor. Ukrayna’daki savaştan daha fazla etkiliyor bana sorarsanız. Daha önemlidir demiyorum. Ama bakarsanız Amerika’daki insanların gündeminde Ukrayna’nın olduğunu düşünmüyorum. Ama Filistin’deki vahşi savaş tüm dünya kamuoyunun gündeminde. 76 yıldır devam eden Filistin davası sonucunda oluşan sempati sebebiyle tüm dünyanın ilgisini çekiyor bu durum. Kapitalist-emperyalist sistemin merkezinde yer alan ülkelerin kamuoyları sarsıldı. Sonra Latin Amerika’ya, Asya’ya, Afrika’ya yayıldı. Buna BM Güvenlik Konseyi bir çözüm getiremedi. ABD, defalarca kez veto etti.

Esasında ABD ve İngiltere başta olmak üzere İsrail’i durdurmayan ülkeler, BM Güvenlik Konseyi’ne üye. BM’nin bir ana mahkemesi sayılabilecek Uluslararası Adalet Divanı var. Orada soykırım davasında Güney Afrika’nın talebiyle üç defa geçici tedbir kararları alındı. Bunlar dahi bu savaşı ve soykırımı durduramadı. Burada BM’nin bir mahkemesi karar alıyor ama uygulanmıyor. Sistem felç olmuş durumda. Sonrasında da Uluslararası Ceza Mahkemesi geldi. Beğenelim beğenmeyelim; UCM’yi kuran ve düzenleyen Roma Statüsü’ne taraf 124 BM üyesi ülke var. Dolayısıyla burada da savcılık bir talepte bulundu. İsrail Başbakanı ve Savunma Bakanı ile Hamas’tan üç yetkilinin yakalanmasını talep ett. Bu bile birçok sonuca yol açtı. Ukrayna savaşıyla beraber BM sisteminin zaten reform edilmesi konuşulurken artık büyük ölçüde felç olduğu ve işlemediği kanaati tüm dünyaya yayıldı.”

“Teorik olarak Gazze’ye barış gücü gönderilmesi mümkün. BM sistemi içinde örnekleri de var. Hatta 16 Mayıs tarihinde yapılan Arap Birliği Zirvesi’nde, Bahreyn’de toplanan Arap Birliği üyesi ülkeler sadece Gazze için değil ama 1967’de işgal edilen topraklara da, Filistin devleti kurulana kadar BM barış gücü konuşlandırılmasını önerdi. Ayrıca yine Mahmud Abbas’ın talebi çerçevesinde, BM barış gücünün siyasi çözüm gerçekleşene kadar görev yapması önerildi. İlk bakışta mümkün ve örnekleri var. Ama ben Filistin sorununun kendine has dinamikleri sebebiyle bunların gerçekleşmesi mümkün öneriler olmadığını düşünüyorum. Peki neden? Çünkü bunu uygulayabilmeniz için, İsrail’i razı etmeniz lazım. Bunun için de ABD’yi razı etmeniz lazım. Bu başka türlü mümkün değil. Siz zaten ABD ve İsrail’i, insani yardımların girmesi ve soykırımın durması için ikna edemiyorsunuz. Oraya askerleri nasıl koyacaksınız?

Özellikle Arap Birliği’nin önerisini ele alalım. Barış gücünün tanımı gereği geçici olması lazım devlet kurulana kadar. Bunu nereye koyacaksınız? Uluslararası toplumun veya devletlerin çoğunluğunun ‘Filistin’ olarak belirttiği, tarihi Filistin’in yüzde 22’sine tekabül eden Doğu Kudüs, Batı Şeria ve Gazze Şeridi topraklarına mı yerleştirilecek? 1980 ve 1981’de İsrail zaten Doğu Kudüs’ü kendi hukuku açısından resmi olarak ilhak etti. Daha sonra oranın sınırlarını sürekli genişletti. Daha önce Doğu Kudüs dediğimiz topraklara ilaveten, Batı Şeria’da birçok toprak ilhak edilmiş durumda. Geriye kalan toprakların da Oslo-2 Barış Anlaşması çerçevesinde yüzde 60’ı, yani o yüzde 20’lik toprağın yüzde 60’ı, tamamen İsrail askerlerinin kontrolü altında. Geriye kalan bölgede Filistin yönetimi var. Burası B Bölgesi. Bir de şehirleri kapsayan A Bölgesi var. Ramallah, Nablus gibi kentlerde Filistin otoritesinin hükmü olduğunu varsayabiliriz. Peki bu barış gücü askerlerini nereye yerleştireceksiniz? Yerleştirebilirseniz bir ölçüde Filistin halkının daha çok öldürülmesini ve topraklarının daha çok gasp edilmesini belki engelleyebilirsiniz. Ama bunlar halihazırda gerçekleşmiş durumda.

Filistin meselesinin çözümü, yalnız ve yalnız Filistin devleti diye bir varlığın oluşturulması ve tanınmasıyla çözülecek gibi değil. Filistin halkının yüzde 45’i diasporada yaşıyor. Suriye, Ürdün, Lübnan başta olmak üzere diasporadalar. Bu insanların geri dönme hakkı var BM sistemine göre. Mümkün olan en kısa zamanda dönmeleri öngörülüyor hatta 1949’da alınan karara göre. Bunu nasıl çözeceksiniz? Filistin sorununun kendisine has karmaşık durumu, BM barış gücü oluşturulmasını çeşitli açılardan mümkün kılmıyor bana göre.”

“Dolayısıyla mesele Filistin’in tanınması değil. Kimisi bunu olumlu olarak görüyor. Kimisi de bunu İsrail’i korumaya yönelik bir adım olarak görüyor. Ben liberal bir siyonist olsaydım, Filistin’in devlet olarak tanınmasını desteklerdim. Çünkü bu aynı zamanda İsrail’in varlığı açısından daha hayırlı olurdu. Ama siz yerel halka hiçbir hak vermezseniz kendi varlığınızı da tehlikeye atıyorsunuz. İşte bugün siyonistlerin Filistin meselesinde sağcısıyla solcusuyla geldiği nokta budur. Kısa vadede olmasa da kendi mezarlarını kazıyorlar. İstedikleri kadar ABD ile birlikte soykırım yapsınlar fakat kendi mezarlarını kazıyorlar. Kendi varlıklarını giderek daha da zorlaştırıyorlar.

Filistin devletinin tanınmasının olumlu yönleri olsa da mevcut denklemde çok büyük bir fark yaratmayacaktır. Özellikle de BM olarak, Güvenlik Konseyi ve ABD tarafından izin verilmeyen bir BM üyeliği olduğu müddetçe hiçbir etkisi olmayacaktır.”