FinCen belgeleri ismindeki araştırmacı gazetecilik çalışması kapsamında BBC'nin ulaştığı belgelere göre Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Merkez Bankası'nın uyarılara rağmen Dubai merkezli Gunes General Trading şirketinin İran yaptırımlarının delinmesi kapsamında gerçekleştirdiği şüpheli işlemleri engellemediği iddia edildi.
Sarraf'ın kurduğu ağın bir parçası olan Gunes General Trading adlı şirket, sızdırılan belgelere göre 2011-2012 arasında BAE finansal sisteminde 142 milyon dolar değerinde şüpheli işlemin gerçekleşmesinde rol aldı.
Standard Chartered bankasının ise 2007-2016 yılları arasında Sarraf ve ağı için toplamda 5,8 milyar doları aşan 37.533 adet para transferi gerçekleştirilmesinde rol oynadığı ortaya çıktı.
Deutsche Bank'ın da ABD'de faaliyet gösteren bir iştirakinin Mart 2017'de, Sarraf ile ilişkili olduğu 2013 yılında kamuoyuna yansıyan bir şirket için yaklaşık 29 milyon dolar para transferi gerçekleştirdiği belirtildi.
Standard Chartered bankasına ise geçen yıl 2014 yılına kadar gerçekleşen işlemler kapsamında İran'a karşı yaptırımların delinmesinde rol aldığı için ABD tarafından 1,1 milyar dolar ceza verilmişti. Deutsche Bank da 2015 yılında ABD'nin İran'a uyguladığı yaptırımları ihlal ettiği için 258 milyon dolarlık para cezası ödemeyi kabul etti.
FinCEN belgeleri kapsamında ortaya çıktı
FinCEN belgeleri, ABD merkezli haber sitesi Buzzfeed'e sızdırılan belgelerin Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu'yla (ICIJ) da paylaşılması sonucu Türkiye dahil 88 ülkeden 108 basın kuruluşunun yer aldığı bir araştırmacı gazetecilik dosyası. İçlerinde BBC'nin de olduğu basın kuruluşlarına sızan belgeler, dünyanın en büyük finansal kuruluşlarının kara para aklama operasyonlarına aracılık ettiğini ve 2 trilyon dolar değerindeki şüpheli işlemlerde rol aldıklarını ortaya koydu.
FinCEN, ABD'deki Mali Suçları Araştırma Ağı'nın kısaltması. ABD doları cinsinden yapılan şüpheli finansal işlemlerin FinCEN'e bildirilmesi gerekiyor. Şüpheli işlem raporları ise kısaca SAR olarak adlandırılıyor.
Bu şüpheli işlemler arasında 'terörle ilişkili kişilerin ya da organizasyonların fonlanması' ya da kara para aklama olabiliyor.
BAE merkezli iki bankada yer alan hesaplar
ABD'de yargı makamının oluşturduğu dosyaya göre, Türkiye, İran ve Makedonya vatandaşı iş adamı Rıza Sarraf'ın, İran'a yönelik yaptırımların delinmesi için kurduğu ağda Gunes General Trading de yer alıyordu.
Sarraf'ın uluslararası finansal sisteme girmesi yasak olan İran hükümeti ve şirketlerinin ABD tarafından uygulanan yaptırımlardan kaçması için yüz milyonlarca dolarlık bir ağ kurduğu ortaya çıkmıştı.
Standard Chartered, şirketin şüpheli işlemlere diğer bankalarda yer alan hesapları üzerinden devam edebildiğini belirtti. Ancak FinCEN belgelerine göre BAE Merkez Bankası, Gunes General Trading şirketinin BAE merkezli Rakbank ve Dubai Ulusal Bankası'nda (NBD) yer alan diğer hesapları üzerinden gerçekleştirdiği şüpheli işlemleri durdurmak için harekete geçmedi. Bunun üzerine Gunes General Trading, çoğunluğu Rakbank olmak üzere Eylül 2012'ye kadar 108 milyon dolar değerinde şüpheli işlem gerçekleştirdi.
Nisan 2013'te ise ABD merkezli New York Mellon bankası, ABD hükümetinin Gunes General Trading hakkında açtığı soruşturma ve yaptırımları delme kapsamında işlemler gerçekleştirdiğine inandıkları yönünde bir SAR geçti. Gunes General Trading şirketi ise son iki yıl içinde kapandığı için konuyla ilgili kimseye ulaşılamadı.
Standard Chartered, Sarraf tutuklandıktan sonra da işlemlere izin verdi
FinCEN belgeleri araştırmasına dahil olan Almanya merkezli Deutsche Welle adlı haber kurumuna göre ise Standard Chartered bankasının 2007-2016 yılları arasında Rıza Sarraf ve ağı için toplamda 5,8 milyar doları aşan 37.533 adet para transferi gerçekleştirilmesinde rol oynadığı ortaya çıktı.
Standard Chartered, 2013 yılında Türkiye'deki soruşturmaların başlaması, 2015'te ABD'de Sarraf aleyhine kara para aklama ve İran yaptırımlarından kaçınma suçlamasıyla iddianame hazırlanması, Sarrafb'ın Mart 2016'da ABD'de tutuklanmasından sonra da bu işlemlere bir son vermedi.
Muammer Güler de var
Banka, Ocak-Eylül 2016 arasında Sarraf ile bağlantılı olduğu belirlenen 24 şirket ve kişi için toplamda 133 milyon doları aşan 715 transfer yaptı.
Aynı rapora göre Standard Chartered, Rıza Sarraf'ın kardeşi Mohammad Sarraf'ın sahibi olduğu Lord Metal İthalat İhracat Sanayi ve Ticaret Ltd Şti adlı şirket için de para transferi yaptı. FinCEN kayıtlarına göre Nargis Uluslararası Dış Ticaret Ltd Şti de Sarraf ile ilişkili olduğu için para transferleri incelenen şirketler arasında yer aldı.
Nargis Uluslararası Dış Ticaret, 2013'te yürütülen soruşturma kapsamında Türkiye'de mal varlıklarına el koyulan şirketler arasında yer alıyordu.
Deutsche Bank: Bu bilgiler yeni değil
Yine Deutsche Welle'nin haberine göre Deutsche Bank da Sarraf ile ilişkili şirketlerin gerçekleştirdiği şüpheli işlemlere izin verdi. Deutsche Bank'ın ABD'de faaliyet gösteren iştiraki Deutsche Bank TCA, Mart 2017'de Rıza Sarraf ile ilişkili olduğu 2013 yılında kamuoyuna yansıyan Nadir Döviz ve Kıymetli Maden Ticareti Yetkili Müessese AŞ için 29 milyon dolara yakın para transferi aktardı.
Deutsche Bank'ın izin verdiği transferler Mart 2016 ve Şubat 2017 arasında gerçekleşti. Deutsche Bank TCA'nın bu işlemleri raporlamasının nedeni, Nadir Döviz'in o sırada bir kara para aklama operasyonuna karıştığı için soruşturulmasından kaynaklanıyordu.
Konuyla ilgili gazetecilerin sorularını yanıtlayan Deutsche Bank ise bu bilgilerin kendileri ve yetkililer için yeni olmadığını aktardı. Raporların 2016 öncesine dayandığını iddia eden banka sözcüsü, ''Deutsche Bank artık eskisi gibi değil. Sistemimizdeki geçmiş zaafları kabul ettik, bunun için özür diledik ve ilgili cezalarımızı kabul ettik'' dedi.