Dönmez: Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki haklarından geri adım atmasını ummak boş bir beklentidir

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda bakanlığının bütçesi üzerinde yaptığı sunumda, TürkAkım projesini Akkuyu Nükleer Enerji Santrali’ne ve Doğu Akdeniz’deki sondaj arama çalışmalarını değerlendirdi.

​

‘Uluslararası hukuktan kaynaklı haklarımıza dayanmaktadır’

Doğu Akdeniz havzasında, dünyaca referans kabul edilen kuruluşların raporlarına göre önemli bir doğal gaz rezervine sahip olduğunu vurgulayan Bakan Fatih Dönmez,  “Doğu Akdeniz havzasında yürüttüğümüz aramacılık faaliyetleri uluslararası hukuktan kaynaklı haklarımıza dayanmaktadır. Bu kapsamda, KKTC halkının çıkarlarını da korumak adına KKTC ve ülkemiz tarafından tahsis edilen ruhsat sahalarında meşru haklarımızdan taviz verilmeden bölgedeki kapsamlı ve uzun soluklu arama ve sondaj faaliyetlerimiz kararlılıkla devam ettirilecektir” dedi.  Dönmez, şöyle devam etti:

‘Bu güne kadar 37 bin kilometre kare 3 boyutlu sismik veri toplandı’

“Diğer taraftan, 3 Boyutlu deniz sismik veri toplama ve sondaj çalışmalarını bağımsız ve milli imkânlarla yapabilme kabiliyetine kavuştuk. Sismik araştırma gemilerimiz Barbaros Hayrettin Paşa ve Oruç Reis ile denizlerimizde detaylı sismik aramalar yürütüyoruz. Bu kapsamda bugüne kadar, Doğu Akdeniz’de 37 bin kilometre kare 3 boyutlu sismik veri toplanmıştır. Bu sismik aramalar ile elde edilen emareler doğrultusunda derin deniz sondajlarını da milli kaynaklarımızla yapma çalışmalarımız hız kazanmıştır.

Doğu Akdeniz’de aktif olarak faaliyet gösteren 2 derin deniz sondaj gemisi ülkemize aittir. Ülkemizin ilk derin deniz sondaj gemisi olan Fatih sondaj gemisi kendi sınıfındaki en yüksek teknolojiye sahip dünyanın ilk 5 gemisi arasında yer almaktadır. Altıncı nesil teknolojiye sahip olan gemimiz aktif konumlandırma sistemi sayesinde 6 metre yükseklikteki dalga boyunda bile sabit kalarak operasyonlarını sürdürebilmektedir.

Fatih sondaj gemimiz 30 Ekim 2018 tarihinde Akdeniz’de faaliyetlerine başlamış ve göreve başladığı tarihten itibaren 2 adet sondaj gerçekleştirmiş olup, üçüncü olarak KKTC açıklarında Magosa-1 kuyusu çalışmalarına başlamıştır. Halı hazırda sondaj gemimiz orada çalışmalarına devam ediyor. Fatih’in yanı sıra 2019 Mart ayında temin edilen ve aynı teknolojik özelliklere sahip ikinci sondaj gemimiz olan Yavuz ise Karpaz bölgesinde ilk sondajını tamamlamış olup, şu anda Güzelyurt-1 lokasyonunda ikinci sondajını sürdürmektedir. Karpaz-1 kuyusuyla birlikte önceki operasyonlarda yabancı şirketlerden sağlanan servis hizmetlerinin önemli bir kısmı milli imkânlarla gerçekleştirilmiş olup, nihai hedefimiz yerlileştirme faaliyetlerimizi devam ettirerek yabancı servis şirketinden hizmet alınmadan derin deniz sondajı yapmak imkanına kavuşmaktır.

‘Türkiye enerjide bağımsızlığı kendisine temel hedef olarak koymuştur’

Derin deniz aramacılığı, yüksek teknoloji, yüksek maliyet ve yüksek risk içermesi nedenleri ile petrol endüstrisinin en üst düzey operasyonlarındandır. Memnuniyetle ifade etmek isterim ki derin denizlerde belirlediğimiz alanlardaki kuyuları tamamen milli imkânlarla ve sektör ortalamalarının altında maliyetlerle kazma kabiliyetini elde etmiş durumdayız. Türkiye’nin tehditlere boyun eğerek, Doğu Akdeniz’deki haklarından geri adım atmasını ummak boş bir beklentidir. Konuya yaklaşımımız her zaman Doğu Akdeniz’deki hidrokarbon kaynaklarının bir gerginlik değil barış ve istikrar unsuru haline gelebilmesi yönündedir. Maden ve hidrokarbon aramacılığıyla ilgili her zaman söylediğimiz bir şey var; ‘Varsa bulacağız.’ Bilinsin isterim ki, Türkiye enerjide bağımsızlığı kendisine temel hedef olarak koymuştur. Bu hedefimiz doğrultusunda da emin adımlarla ilerliyoruz.”

‘TürkAkım’ın kara hattı 2019’un sonuna kadar tamamlanacak’

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Türk Akımı projesini değerlendirirken, “Rusya Federasyonu’ndan başlayarak Türkiye’nin alım terminaline ve devamında ülkemiz üzerinden komşu devletler sınırına kadar uzanan her biri yıllık 15.75 milyar metreküp doğalgaz taşıma kapasitesine sahip iki hattan oluşan TürkAkım doğalgaz boru hatlarından birisi ülkemize diğeri ise Avrupa’ya doğalgaz arzı sağlayacaktır” dedi.

TürkAkım doğalgaz boru hattında 2019 yılı Ekim ayı sonu itibariyle inşaat ve imalat faaliyetlerinin tamamlanmış olacağını vurgulayan Bakan Dönmez, “Test ve işletmeye alma çalışmaları da devam etmektedir. Bu projenin deniz bölümü inşası ise geçtiğimiz yıl 19 Kasım’da tamamlandı ve 2019 yılı sonuna kadar da inşallah kara hattındaki kara bölümündeki çalışmaları da tamamlayarak açılışını gerçekleştirmiş olacağız. Çok kısa süre içerisinde önemli bir projeyi de ikmal etmiş olduk, bir yıldan daha kısa bir sürede Türkiye’deki kara hatlarının tamamını yapmış olduk” diye konuştu.

‘Akkuyu’da 3. ünite ile ilgili çalışma izni verilmesine ilişken değerlendirme devam ediyor’

Bakan Fatih Dönmez, nükleer enerji konusundaki hedeflerini anlattı.  ‘Günümüz dünyasında elektrik üretiminin yüzde 11’inin nükleer enerjiden sağlandığını’ vurgulayan Dönmez, ayrıca yarısı Fransa, ABD, Çin ve Japonya’da olmak üzere dünyada 449 adet nükleer güç reaktörü işletme olduğunu, 53 tanesinin ise inşa halinde olduğunu söyledi. 

Dönmez, artan elektrik enerjisi talebinin karşılanması ve ithal yakıtlara bağımlılıktan kaynaklı risklerin azaltılması açısından nükleer enerjinin arz kaynakları arasına dâhil edilmesinin önemli bir alternatif olduğunu, kurulacak sıfır emisyonlu nükleer enerji santralleri ile Türkiye’nin elektrik enerjisi sepetinin genişletilerek kaynak çeşitliliğinin artırılmış olacağını kaydetti.

Akkuyu Nükleer Santralinin temelinin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in katılımıyla 3 Nisan 2018’te atılarak birinci ünitesinin inşasına başlandığını hatırlatan Bakan Dönmez, ikinci ünitesi için ise 26 Ağustos 2019 tarihinde inşaat lisansı verildiğini söyledi.

Dönmez, “Üçüncü ünite ile ilgili sınırlı çalışma izni verilmesine ilişkin değerlendirme çalışmaları devam etmektedir.  Hedefimiz Cumhuriyetimizin 100. yılında Akkuyu NGS’deki ilk üniteyi devreye almaktır” dedi.  Dönmez sözlerini şöyle sürdürdü:

'Üçüncü santral için yer belirleme çalışmaları devam ediyor'

“Sinop Nükleer Güç Santraline ilişkin ise Japon tarafınca yürütülen fizibilite çalışmaları tamamlanmış olup, sunulan fizibilite raporu Bakanlığımız tarafından gerek takvim gerekse maliyet açısından uygun bulunmamıştır. Üçüncü santral için ise yer belirleme çalışmaları devam etmektedir.

'Rusya’da eğitim alan ve yurda dönen 88 öğrenci göreve başladı'

Rusya’da nükleer enerji alanında 156 lisans ve 22 yüksek lisans öğrencimiz eğitimine davam etmekte olup mezun olarak yurda dönen 88 öğrencimiz ise görevlerine başlamıştır. Ayrıca, Ülkemizde nükleer alanda mühendislik eğitimi veren bölümler açılarak ve meslek liseleri ile meslek yüksekokullarının müfredatına nükleer özelinde dersler eklenerek yetişmiş insan kaynağı geliştirilmektedir.”

‘Türkiye ile KKTC arasında elektrik ve doğal gaz hattı kurulması çalışmaları devam ediyor’

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Meclis'te gazetecilerin 'Türkiye ile KKTC arasında kurulması planlanan doğal gaz ve elektrik hatlarına' ilişkin sorusu üzerine de  "Çalışmalar devam ediyor. Ada'nın enerji ihtiyacı ile ilgili hem kablo hem boru hattı ile ilgili çalışmalar devam ediyor. Takvim belli değil henüz." dedi.

Dönmez, Trakya'da Norveçli Equinor ve Kanadalı Valeura'nın ortak devam eden çalışmalarına ilişkin de "Keşif çalışmaları devam ediyor ama miktar ve rezerve ilişkin çıkan rakamlar henüz teyit edilmiş değil. Biz söylemeden itibar etmesin kimse” değerlendirmesinde bulundu.

'Azeri gazı 30 kasım’da Avrupa ile buluşuyor'

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, komisyondaki konuşmasında ayrıca Azeri gazının Avrupalı tüketicilerle buluşması için de tarih verdi. Dönmez, “TANAP’ta (Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı’nda)  2019 yılı Ekim sonu itibarıyla yaklaşık 3 milyar 180 milyon metreküp gaz sevkiyatı gerçekleşti. TANAP’ın Avrupa’ya gaz arz edecek kısmının çalışmaları da tamamlandı. 30 Kasım 2019’da 'TANAP Avrupa Bağlantısı Açılış Töreni' ile Azeri gazını Avrupalı tüketicilerle buluşturmuş olacağız” dedi.