Büyük gaf: ABD yanlışlıkla petro-doları vurdu

Crimson Alter bloğunun yazarı İvan Danilov, Washington'un İran'da iş yapan veya oradan petrol satın alan Avrupalı şirketlerden ceza kesme ve hatta ‘dolar sisteminden çıkarma' yönündeki tehditlerinin, dolara ve Amerikan finans sistemine alternatif başka seçeneklerin de olması sebebiyle pek de anlamlı olmadığına dikkat çekti.

Yazar, şu sözlerle devam etti:

'İŞLEMLERİN DOLAR DEĞİL, YUAN ÜZERİNDEN YAPILMASI ÖNEMLİ'

"10 veya 15 yıl önce gerçek bir seçenek çeşitliliğinden bahsetmek zordu, fakat şu anda ABD'nin yaptıkları, Avrupa'daki politikacıları ve Çin'deki meslektaşlarını dünya ticaretini ‘dolardan arındırmaya' yönelik çaba sarf etmeye teşvik ediyor. Bu sürecin ilk kurbanıysa petro-dolar sistemi olabilir, zira bu sistem olmadan ABD dolarının başlıca dünya dövizi olma statüsü ciddi bir şekilde sorgulanmaya başlanabilir.

İran'a uygulanan yaptırımlar, çok ilginç bir yan etkiye yol açtı, yaptırımlar Şanghay Menkul Kıymetler Borsası'nda yuan bazında yapılan petrol işlemlerinde hızlı bir artış getirdi, işlemler dünyadaki genel petrol tüketiminin yüzde 12'sine ulaştı. Reuters ajansı, işlemlerdeki bu artışı ABD'nin yaptıklarına bağlıyor ve bu, Şanghay'daki işlemlerin dolar değil yuan üzerinden yapıldığı için önemli. Üstelik işlemler Amerikan bankaları için şeffaf değil. Bu durum, Çinli (ve diğer) yatırımcılara, Şanghay'ı ABD'nin yaptırımlarından korkmadan İran petrolünün alınabileceği bir ‘kara kutu' olarak kullanma imkânı sağlıyor."

'İLERİDE AVRUPALI ŞİRKETLER DE KULLANACAK'

Şu anda bu yaklaşımı sadece Çinli yatırımcıların kullandığını belirten Danilov, fakat ileride İran petrolünü satın alan Avrupalı şirketlerin de ABD'nin yaptırımlarından kaçmak için bu yöntemi kullanacaklarını vurguladı.

‘Yuan şemasıyla' birlikte ‘euro şemasının' da devreye alınabileceğine dikkat çeken Danilov, şu sözlerle devam etti:

"Bu şema sadece petrol şirketleri için değil, İran'la iş yapan tüm Avrupalı şirketler için uygun. Bloomberg enerji baş muhabiri Javier Blas, Fransız hükümetinin İran işlemleri  için Avrupa devlet finans kurumlarını kullanmayı tercih ediyor. Uygulayıcı olaraksa Avrupa Merkez Bankası'nın (ECB) veya Avrupa Yatırım Bankası'nın dâhil edilmesi bekleniyor. Amerikalılar, Avrupa Birliği'nin (AB) devlet finans kurumlarına yaptırım ya da ceza dayatmaya cesaret edemeyecek gibi görünüyor. Yapmayı deneseler de diplomatik bir skandalın yanında, yaptıklarının anlamsızlığıyla yüzleşecek, zira bu kurumların ABD'de iş yapması gerekmiyor ve dolara da ihtiyaç duymuyor, euro olarak yeteri kadar likiditeye sahipler.

Bu durumda da, uluslararası ticarette dolar ihtiyacını azaltan ve diğer durumlarda da kolaylıkla uygulanabilecek, böylece diğer ülkelere uygulanabilecek ABD yaptırımlarının risklerini en aza indirecek bir mali planın elde edildiğini fark etmek hiç de zor değil.

'ETKİLİ BİR PARALEL SİSTEM OLUŞURSA, DOLAR GEREKSİZLEŞİR'

Her hâlükârda (şimdi Donald Trump'ın korumacı politikalarının da eklendiği) objektif sebeplerle ABD pazarına erişimi olmayan Avrupa, Çin, Japon ve diğer orta ölçekli birçok şirket var. Eğer dış ticaret için sadece euro, yuan, yen veya ruble kullanımına imkân sağlayacak bir şema oluşursa, ABD'nin yaptırımları anında anlamını yitirecek.

Uluslararası ticaretin Amerikalıları, finans sistemlerini ve dövizlerini es geçecek etkili bir paralel sisteminin oluşturulması durumundaysa dolar, sadece gereksiz olmakla kalmayıp, uluslararası ticaretin katılımcıları için zehirli bir hal alacak.

'TRUMP, OTURDUĞU TAHTIN AYAĞINI KESTİ'

Dışarıda dolara talepte keskin bir düşüşe işaret eden bu şartlarda ABD yönetimi, zor bir seçim ile karşı karşıya gelecek. Ya bütçesinde kesintiye gidecek ve ekonomik krize yol açacak, ya çok sayıdaki borçlarını ödeyemediğini duyuracak, ya da para basma tezgahını çalıştıracak ve kaçınılmaz bir enflasyona neden olacak.

Büyük bir olasılıkla Trump'ın İran hamlesi, bir dünya liderinin bindiği dalı kesmesinin harika bir örneği olarak tarihte yerini alacak"