​‘Rusya’nın kapsamlı bir Afrin operasyonuna onay vermesi düşük ihtimal’

Doç. Dr. Serhat Erkmen, "Suriye'de yeni bir siyasi sürece girmişken, Rusya'nın bütün Suriye'deki denklemi riske atacak bir harekâta yeşil ışık yakma ihtimali bence düşük. Ama Türkiye'nin özellikle İdlip'de oynadığı rol dikkate alındığında Türkiye'nin bazı güvenlik endişelerini gidermeye yarayacak sınırlı bir operasyon yapılabilir" dedi.

ORSAM Ortadoğu Uzmanı Oytun Orhan da "Beklentim, çok sınırlı düzeyde belki Türk ordusuna tehdit oluşturan Afrin kırsalındaki sınırlı alanlara bir operasyon olabileceği. Ama bunun dışında bütün Afrin ilçesine yönelik bir operasyon olmayacağı, Rusya'nın buna izin vermeyeceğini düşünüyorum" diye konuştu.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, dün Türkiye ziyareti öncesi Rusya'nın Suriye'deki Hmeyim üssünü ziyaret etmiş, burada Suriye'deki Rus güçlerin çekilmeye başlaması için emir verdiğini açıklamıştı. Rus kuvvetlerin Suriye'den çekilmeye başlayacağı haberleriyle birlikte özellikle hükümete yakın medya organlarında Afrin'deki Rus askerlerin de çekilme olasılığıyla birlikte Türkiye'nin Afrin'deki PYD güçlerine yönelik operasyonuna Rusya'nın yeşil ışık yaktığı yorumları yapılmaya başladı.

Türkiye'nin 911 kilometrelik Suriye sınırının çok büyük bir bölümü halihazırda PYD kontrolü altında bulunuyor. Türkiye'nin Kilis ve Hatay illerine komşu durumda olan Halep iline bağlı Afrin ilçesinin, PYD'nin kontrol ettiği diğer bölgelerle kara bağlantısı bulunmuyor, bu bölge Türkiye destekli Özgür Suriye Ordusu ve Suriye hükümet güçlerince çevrelenmiş durumda. Türkiye'nin, Fırat Kalkanı operasyonuyla PYD'nin kontrol ettiği Kobani ve Afrin kantonlarının birleşmesini önlediği ve bu yolla Türkiye sınırı boyunca uzanan ‘PYD koridoruna' engel olduğu yorumları yapılmıştı. Türkiye'nin, bir süredir Afrin bölgesinden de Türkiye'nin güvenliğine yönelik tehditler ve saldırılar olduğu gerekçesiyle bu bölgeye Fırat Kalkanı operasyonu benzeri bir operasyon gerçekleştirmek istediği biliniyor.

Bugün NTV canlı yayınına katılan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da olası Afrin operasyonu konusunda "Bizim Afrin'e girmemiz için orada birisinin olması ya da olmaması gerekmez. Önemli kriter bize tehdit mi değil mi? Afrin'den Türkiye'ye yönelik tehditler ve saldırılar geliyor. Biz buraya istediğimiz zaman teknik planlamalar ne zaman yapılırsa müdahale ederiz ansızın da girebiliriz" dedi.

Suriye'deki Rus güçlerinin çekilmesiyle ilgili bugün açıklama yapan Rusya parlamentosunun alt kanadı Duma'nın Güvenlik ve Savunma Komitesi Başkanı Viktor Bondarev ise "Suriye'den çekilme yaklaşık bir ay sürecek. Tabii orayı tamamen boş bırakmıyoruz. Asker ve teçhizatın üçte ikisi Rusya'ya dönecek. Orada bırakacağımız sınırlı sayıda asker ve teçhizat ise barışın muhafaza edilmesi ve garantörlük görevini sürdürmeye devam edecek" diye konuştu.

'RUSYA SINIRLI DA OLSA OPERASYONA İZİN VEREBİLİR'

Son gelişmeler ışığında Türkiye'nin Afrin'e düzenleyebileceği olası operasyon konusunda Sputnik'e değerlendirmelerde bulunan Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi (ORSAM) Ortadoğu uzmanı Oytun Orhan, Türkiye'nin uzun süredir Afrin'deki PYD güçlerine yönelik operasyon düzenleme isteğinin olduğunu ancak Rusya'nın, İdlib'deki radikal unsurlar elimine edilmeden Türkiye'ye Afrin konusunda yeşil ışık yakmadığını ifade ederek "Uzun dönemdir bu konuda Türkiye'nin Rusya üzerindeki baskısı devam ediyor. Gelinen noktada Türkiye-Rusya ilişkilerinin daha da derinleşmesi ve Türkiye'nin Afrin konusundaki baskısının artmasıyla Rusya'nın sınırlı da olsa bu operasyona izin vermesini beraberinde getirebilir" dedi.

'HAVA OPERASYONU İÇİN DE RUSYA İLE KOORDİNASYON GEREKİYOR'

Rusya'nın askerlerini çekme kararının sadece Afrin'le ilgili bir konu olmadığını vurgulayan Orhan, "Rusya artık yeni aşamada Suriye'de askeri operasyonlara devam etmeme gibi bir karar aldığı anlaşılıyor. Yakın zaman önce ‘Suriye'de iç savaş sona erdi' açıklaması da yapmıştı. Bundan sonra mevcut sınırlar üzerinden siyasi çözüme gidilmesini savunuyor Rusya. Tabii bu kapsamda Afrin de gündeme gelebilir. Çünkü burada da Türkiye'ye ve Türkiye'nin desteklediği Özgür Suriye Ordusu güçlerine koruma kalkanı oluşturmak amacıyla Rus askerleri buluyor. Eğer bütün Rus askerleri Tartus ve Hmeyim'deki üslere dönecek olursa buradaki Rusya korumasının kalkacağı anlamına gelir. Ama bu otomatikman Türkiye'nin Afrin'e dönük bir operasyonunun önünün açılacağı anlamına gelmez. Çünkü her halükarda böyle bir operasyonun Rusya ile koordineli şekilde yürütülmesi gerekir. Böyle bir askeri operasyonun başarı şansı hava operasyonuyla desteklenmesine bağlı. Hava operasyonları yapabilmek için yine Rusya ile koordinasyon gerekiyor" diye konuştu.

'AFRİN KIRSALINA SINIRLI BİR OPERASYON GERÇEKLEŞEBİLİR'

Afrin'e yönelik geniş çaplı bir operasyonun mümkün görünmediğini ifade eden Orhan, "Beklentim, çok sınırlı düzeyde belki Türk ordusuna tehdit oluşturan Afrin kırsalındaki sınırlı alanlara bir operasyon olabileceği. Ama bunun dışında bütün Afrin ilçesine yönelik bir operasyon olmayacağı, Rusya'nın buna izin vermeyeceğini düşünüyorum" dedi.

'ARA FORMÜL OLARAK SURİYE HÜKÜMET GÜÇLERİ AFRİN'E DÖNEBİLİR'

Orhan, Suriye hükümet güçlerinin Afrin'e geri dönmesi olasılığının da bulunduğunu ifade ederek "Ancak bir ara formül olarak şu gündeme gelebilir; o bölgelerden YPG unsurlarının çekilmesi ve rejim güçlerinin yeniden Afrin'e dönmesi gibi bir orta yol bulunabilir. Bu durumda hem Rusya, Suriye'deki gerçek müttefiki rejimi biraz daha güçlendirir. Diğer taraftan Türkiye'yi tam olarak tatmin etmese de en azından Afrin konusundaki baskısını ortadan kaldıracak bir ara formül bulmuş olur. Diğer taraftan YPG ile rejim arasında bir anlaşma sağlayarak bir orta yol bulmuş olabilir" diye konuştu.

Geçtiğimiz hafta Ankara'da gazetecilere isminin açıklanmaması koşuluyla bilgi veren bir Türk Dışişleri Bakanlığı yetkilisi de olası Afrin operasyonuyla ilgili "Saldırı olursa meşru müdafaa çerçevesinde karşılığını veririz" mesajı vermişti. Türkiye'nin 911 kilometrelik Suriye sınırının büyük bir bölümünün PYD kontolü altında olduğuna işaret eden Türk Dışişleri Bakanlığı yetkilisi, "Bu kontrol esnasında Türkiye'ye yönelik sınır ihlal teşebbüsleri, taciz atışları, başka türlü ihlaller, rahatsız edici eylemlere bugüne kadar çok tanık olduk. Hem Fırat'ın doğusunda hem batısında gördük. Biz ulusal risk ve tehdit değerlendirmemiz çerçevesinde buralardan gelen her eyleme uygun gördüğümüz fiziki karşılığı verdik, veriyoruz. Bu yıl başında Suriye'nin Haseke şehrine yakın noktadaki Karaçok bölgesine silahlı kuvvetlerimizin müdahalesi oldu. Afrin'den ülkemize yönelik ihlaller, tacizler meydana geldikçe onlara da meşru müdafaa çerçevesinde gerekli karşılığı veriyoruz. Bu tehdit devam ettiği sürece bizim de o bölgelere yönelik bu tarz karşılıklarımız devam edecek" ifadelerini kullanmıştı.

'RUSYA'NIN BURADAKİ YAKLAŞIMI HAYATİ'

Türkiye'nin olası Afrin operasyonu konusunda Sputnik'e konuşan Ahi Evran Üniversitesi öğretim üyesi ve 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü Ortadoğu Araştırmaları Merkezi Başkanı Doç. Dr. Serhat Erkmen de "Türkiye'nin Suriye'nin kuzeyinde PYD'nin varlığından ve genişlemesinden kaynaklanan kısa vadede terör, uzun vadede de stratejik meselelerden dolayı endişe duyduğu çok açık. Bu yüzden Türkiye'nin bu bölgelere bir operasyon düzenlemek ve PKK'yı bu bölgeden kovmak istediğini biliyoruz. Ama şurası da bir gerçek ki Suriye'de yapılacak bir askeri operasyon en azından belli bölgesel ve uluslararası güçlerin uyumu olmadan gerçekleşmiyor. Türkiye'nin ABD ile bu konuda tamamen ayrı düştüğünü görüyoruz. Rusya ile ise ayrı düştüğü ve benzer düşündüğü noktalar var. Eğer Rusya, Türkiye'nin bu şekilde bir askeri operasyonuna destek sağlarsa bunun gerçekleşebileceğini, ancak bu tür bir destek sağlamaması durumunda bu olasılığın çok düşük olduğunu düşünüyorum. Rusya'nın buradaki yaklaşımı hayati. Evet, Türkiye'nin burada bir tehdit algılaması var ama Türkiye, Rusya ile ilişkilerini tamamen rafa kaldıracak bir operasyona girişmeyecektir" dedi.

'RUSYA'NIN HAREKATA YEŞİL IŞIK YAKMA İHTİMALİ DÜŞÜK'

Rus güçlerin Suriye'den çekilmesinin niteliğine bakmak gerektiğini ifade eden Erkmen, "Rusya, Suriye'deki savaşın bittiğini ilan ederek oradaki askeri varlığının bazılarını çekmeyi, ancak stratejik olarak gördüğü bölgelerde kalmayı devam ettirecek mi? Sanırım Rusya'nın çekilmeden anladığı bu, tüm Rus askerlerinin çekilmesi söz konusu değil. Rejime bugün ya da gelecekte tehdit yöneltebilecek olasılıkların var olduğunu düşündüğü için bence Rusya, Suriye'de stratejik varlığını devam ettirecek. O yüzden Rusya'nın Suriye'deki patronaj ilişkisinin uzun vadede süreceğini varsayıyorum" dedi.

"Bu durumda yeni kurulacak siyasi denklemde Rusya Kürtler'i nereye koyuyor ve PYD'nin Kürtleri ne oranda temsil ediyor?" sorularının önemli olduğunu belirten Erkmen, "Suriye'de yeni bir siyasi sürece girmişken, Rusya'nın bütün Suriye'deki denklemi riske atacak bir harekata yeşil ışık yakma ihtimali bence düşük. Ama Türkiye'nin özellikle İdlip'de oynadığı rol dikkate alındığında Türkiye'nin bazı güvenlik endişelerini gidermeye yarayacak sınırlı bir operasyon yapılabilir. Afrin operasyonundan kasıt, bütün Afrin'in YPG'den temizlenmesi gibi büyük çaplı bir şeyse Rusya'nın şu anda buna yeşil ışık yaktığını görmüyorum. Türkiye ile Rusya arasındaki işbirliğinin artması durumunda daha sınırlı bir şey olabilir ama bugünden yarına hemen başlayan bir şeye ihtimal tamamen yok demeyelim ama çok sınırlı görünüyor" diye konuştu.