Prevezentsev, “Bölgenin petrol rezervleri etkileyici ve çeşitli değerlendirmelere göre 30-50 milyar varil arasında bulunuyor. Bu rezervler, bölgede yapılan petrol üretiminin artmasını sağlayabilir” diye konuştu.
Capital Economics’ten Thomas Pugh da benzer bir değerlendirmede bulunarak, şunları söyledi: “IKBY petrol şirketleri için zengin ortam sunabilecek bir bölge olabilir, bölgede yaklaşık 45 milyar varil ğetrol rezervleri bulunuyor ve bunların çoğu, üretim bakımından göreceli ucuz ve kolay erişilebilir olacak. IKBY günde yaklaşık 500 bin varil üretiyor, buradaki potansiyel muazzam.”
Thomson Reuters’in emtia piyasaları baş editörü Aleksandr Yerşov ise, IKBY’deki rezervlerin Rus petrol şirketi Rosneft için petrol sevkiyat kaynağı olabileceği gibi şirketin gaz hırslarını da güçlendirebileceğini aktardı.
GELİŞİM POTANSİYELİ
Denis Prevezentsev, IKBY’de sürekli çatışmalar ve nakliyat altyapısının yetersiz olması nedeniyle yeterince yatırım yapılmıyor olmasına rağmen, bölgede aktif çalışmaların Rus şirketlerine ‘etkileyici rezervlere’ ulaşma imkânı tanıyacağını ileri sürdü.
Aleksandr Yerşov, kendi kaynaklarına göre Rosneft’in IKBY’de imzaladığı anlaşmaların toplam tutarının 4 milyar doların üzerinde olduğunu belirtti.
Rosneft’in geçtiğimiz şubatta Kürt ihracatının ön ödemesini sağlamayı açık bir şekilde taahhüt eden ilk yabancı petrol şirketi olduğunu hatırlatan uzman, “Bu ihracat Türkiye’deki Ceyhan limanından geçerek dünya pazarına sevk ediliyor. Ceyhan, Hazar bölgesi de dâhil olmak üzere kaynakların dağıtıldığı Akdeniz’in büyük petrol dağıtım merkezi. Rosneft’in orada aktif bir şekilde yer alması, pazardaki etkisini arttıracak” ifadelerini kullandı.
ÇALIŞMA RİSKLERİ
Capital Economics’ten Thomas Pugh, bölgesel politikaların önümüzdeki birkaç yıl içinde bölgede büyük gelişmelerin olmasını engelleyebileceğini savundu.
Prevezentsev ise IKBY ile çalışmak üzere anlaşan veya çalışan Rus şirketlerin ileride Irak yönetimiyle de ayrıca anlaşmak zorunda kalabileceklerini söyledi.
BKF Bank Analizler Departman Başkanı Maksim Osadçiy ise bölgesel risklerin dışında potansiyel finansal risklere de dikkat çekti. Osadçiy, ‘Ortadoğu’daki ve özellikle petrol sektöründeki Rus varlığını genişletme çabasının ABD’nin karşı eylemlerine yol açacağını ve Rusya’ya uygulanan yaptırımların daha da genişletilmesine neden olabileceğini’ ifade etti.
BÖLGEDEN AYRILMAMALI
Kasaev, “Rosneft bir devlet şirketi olduğu için stratejik çıkarlar, taktik ve uygulamaya göre kendisi için daha önemli olmalı. Birçok dış aktörden, IKBY’de çalışmayacaklarına yönelik açıklama gelebilir. Bizim paniğe kapılmamamız ve aynı şekilde hareket etmememiz gerektiğini düşünüyorum. Eğer geri adım atarsak, sadece rakiplerimize yer açmış olmakla kalmayıp, Kürt taraf için güvenilir ortak olma statüsünden de yoksun kalırız” diye konuştu.
Türkiye’yi örnek gösteren Kasaev, “Türkiye, ulusal güvenlik çıkarlarını dikkate alarak IKBY’nin Irak’tan ayrılmasını istemiyor, çünkü kendi topraklarında da ‘Kürt sorunu’ söz konusu. Buna rağmen Türk şirket Genel Energy, IKBY’de Taq Taq ve Tawke yataklarında faaliyetlerine devam ediyor” ifadelerini kullandı.