Azerbaycan: Karabağ’daki sorunlar, Ermenistan’ın ordusunu geri çekmesiyle çözülecek

Geçtiğimiz hafta Belçika'da Ermeni mevkidaşıyla görüşen Mamedyarov, Sputnik'e açıklamasında, Dağlık Karabağ sorununun çözümü, Rusya'yla ilişkiler ve Hazar'ın statüsü hakkında bilgi verdi.

Mamedyarov'la yapılan röportajdan satır başlıkları şöyle:

Sayın bakan, Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev, Karabağ'la ilgili müzakere sürecinin yeniden başladığını söyledi. Bu bağlamda, Brüksel'de Ermenistan dışişleri bakanıyla görüşmeniz nasıl geçti, herhangi anlaşma sağlandı mı?

Ermenistan tarafı, St. Petersburg'da ülke liderleri arasında yapılan görüşmenin ardından, çatışmanın anlamlı müzakereler yoluyla çözümünü engellemek amacıyla çeşitli bahane ve provokasyonlara başvurmaya devam ediyor. Ciddi müzakere sürecinin devamı için bile Ermenistan şartlarını sürmeye çalışıyor.

Olayların kronolojisine bakarsak Ermenistan'ın, bölgeye AGİT Minsk Grubu eş başkanlarının gelişi ve Brüksel'deki dışişleri bakanları görüşmesi öncesinde, haziran ayından itibaren kasıtlı olarak gerilimi tırmandırdı. Azerbaycan'ın Fuzuli ilçesinin Alhanlı köyünde, 4 Temmuz'da, Ermenistan ordusunun kasıtlı saldırısında, 18 aylık bir kız çocuğu ile büyükannesi öldü, bir kadın da ağır yaralandı. Geçen yılın nisan ayından çatışmalar dahil son olaylar, bir kez daha Ermenistan'ın ordusunu işgal altındaki Azerbaycan topraklarından çıkarmayı reddettiği ve bölgenin ciddi tehlikelerle karşı karşıya olduğunu gösteriyor.

Ermenistan, işgali sürdürmek ve statükoyu korumak için tüm yollara başvuruyor. Bu nedenle, ‘bu çatışmanın askeri çözümü yok' ve ‘taraflar siyasi iradeyi sürdürmeli' ya da ‘ateşkes sürdürülmeli' türünden çağrılara, Ermenistan'ın ordusunu işgal ettiği Azerbaycan topraklarından çıkarması talepleri eşlik etmeli. Bu bağlamda, barışa zorlama amacıyla Ermenistan'a siyasi ve diplomatik baskı yapılmalı.

AGİT Minsk Grubu eş başkanlarının aracılığıyla Brüksel'de Azerbaycan ve Ermenistan dışişleri bakanlarının görüşmesi düzenlendi. Görüşmede, eş başkanlar ve dışişleri bakanlarının BM Genel Kurul toplantısı sırasında yeniden görüşmesi kararı alındı.

AGİT Minsk Grubu eş başkanlarının açıklamasında, Azerbaycan ve Ermenistan dışişleri bakanlarının ülke liderlerine, üst düzey görüşme ihtiyacını rapor edeceği belirtildi. Görüşmenin ne zaman yapılacağı yönünde net tarihler biliniyor mu?

Brüksel'deki görüşmede, ülke liderlerinin bir araya gelmesi teklif edildi. Dışişleri bakanları da bu teklifi ülke liderlerine götürmeliydi. Görüşmeler, çatışmanın çözümü sürecinin önemli bir parçası. Ancak bu görüşmeler, görüşmek için yapılmamalı. Ülke liderleri seviyesinde görüşme organize edilecekse sanırım eş başkanlarının teklif ettiği çözüm planının değerlendirilmesi ve uygulanması gerekiyor. Bu yüzden her zaman anlamlı görüşmelere vurgu yapıyoruz.

Rusya, Azerbaycan ve Ermenistan dışişleri bakanlarının üçlü görüşmesi bekleniyor mu?

Henüz böyle bir teklif gelmedi. Son görüşmemiz, bilindiği gibi, bu yılın nisan ayında Moskova'da gerçekleşmişti.

Rusya Dışişleri Bakanlığı, Ermeni soyadlarını taşıyan Rusya vatandaşlarının Bakü'ye sokulmamasıyla ilgili sorunu dile getirdi. Durumun açığa kavuşturulması için iki ülke dışişleri bakanlıkları arasında temaslar oldu mu?

Kız bebeği ile büyükannesinin Ermenistan askerler tarafından öldürülmesine rastlanan bu bilgi, ciddi şaşkınlık ve anlaşmazlık nedeni oldu. Topraklarının yüzde 20'sinin işgalinin ve saldırganlığın, Ermenistan'ın bu topraklarda gerçekleştiği korkunç etnik temizliğin ve yaklaşık 700 bin kişinin evlerinden kovulmasının acısını yaşayan Azerbaycan topluluğu, adil olarak bu konuya öfkeyle yaklaşıyor.

Öncelikle, müzakere sürecinin harekete geçirilmesi ve en azından Ermenistan ordusunun işgal altındaki topraklardan kademeli olarak çıkması gerekiyor. Bu, sığınmacıların evlerine dönme fırsatını verecek. Buna paralel olarak güvenlik sorunları çözümünü bulacak, iletişim yeniden canlandırılacak, ekonomi faktörü çalışmaya başlayacak, insanlar yeniden güven hissedecek ve bugün Azeriler ile Ermeniler arasında var olan şüphe ve kızgınlık yavaş yavaş yok olacak. Aksi halde sanki bize mevcut durumu gerçek, yani fait accompli olarak kabul ettirmeye çalışıyorlar.

Bu arada Ermenistan dahil farklı ülkelerin vatandaşı olan Ermeni asıllı kişiler defalarca farklı nedenlerle Azerbaycan'ı ziyaret etti. Ama tüm bu ziyaretler önceden konuşulmuş, organize edilmiş ve hazırlanmıştı. Bu koşullarda hiçbir sorun çıkmıyor.

Bunu Rusya tarafına diplomatik kanallardan anlatmaya çalıştık.

Hazar Denizi'nin statüsü ne durumda? Bir anlaşma var mı?

Hazar Denizi'nin statüsünün belirlenmesi için dışişleri bakan yardımcıları seviyesinde çalışma grubu faaliyet gösteriyor. Henüz nihai fikir birliğine ulaşamazsak da taraflar arasında diyalog ve karşılıklı anlayış atmosferi oluştu. Sonuç belgesinin yaklaşık yüzde 70-80'i üzerinde anlaşma sağlandı.

Hazar Denizi, bizi ayıran değil birleştiren bir zenginlik. Hazar ülkelerinin çabalarını birleştirerek adım adım çözüme yaklaşmayı başarması çok olumlu bir faktör. Hukuki statüsün henüz belirlenmemesine rağmen Hazar Denizi'nde işbirliği, flora ve faunanın korunması, olağanüstü durumlarda karşılıklı yardım, teröre karşı mücadele ve diğer konularda yasal çerçeve oluşturuldu. Bu çerçeve, Hazar'ın statüsünü belirleme yönünde ilerleme kaydetmemiz için temel oluşturuyor.