Suudi Arabistan ve Katar arasında kalan Türkiye ne yapmalı?

Suudi Arabistan ve Bahreyn, Katar'la diplomatik ilişkilerini kesme kararı aldı. Hizbullah ve Hamas'ın ‘terör örgütü değil direniş hareketi' olduğunu savunan ve Müslüman Kardeşler teşkilatına verdiği destekle bilinen Katar'ı ‘Yemen'de ise Husilere destek vererek bölgeyi istikrasızlaştırmakla' suçlayan Suudi Arabistan ve Bahreyn'i, Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri, Yemen, Libya ve Maldivler takip etti; yedi ülke de Katar'la diplomatik ilişkilerini kesti. Peki Türkiye, son dönemdeki söylemleriyle İran'a yakınlaşan Katar'a karşı Suudi Arabistan cephesini karşı karşıya getiren bu denklemin neresinde?

Sputnik'e konuşan siyaset bilimci Prof. Dr. Doğu Ergil'e göre Türkiye bu denklemin hiçbir noktasında değil ve asla da olmamalı. Türkiye'nin Suudi Arabistan-Katar çekişmesinin dışında kalması gerektiğinin altını çizen Ergil "Türkiye, Suriye'ye Suudi Arabistan ve Katar'ın mutabakatının sonucu olarak müdahil olmuştu zira her iki ülkeye de yakın. Yaşanmakta olan bu son kriz ise, iki ülkenin arasındaki anlaşmazlığın sonucu. Bu yüzden Türkiye bu süreçte hiçbir şekilde rol oynamamalı" dedi.

Bölgede Suudi Arabistan'ın büyük bir güç olduğunun altını çizen Ergil "Katar, küçük bir ülke ve topraklarında bulunan Amerikan üsleri hariç çok büyük bir yaptırım gücü yok. Suudi Arabistan ise Sünni dünyanın fiili liderliğini götürüyor; dolayısıyla da açık ara daha güçlü bir aktör. Bu yüzden Türkiye, Suudi Arabistan'la arasını bozmayı göze alamaz. Ayrıca, Türkiye bu konjonktürel ittifaklar arasında yolunu kaybetmekten de imtina etmeli ve çıkarlarının peşinden koşarken realist bir tutum içerisinde olmalı" ifadelerini kullandı.

‘ZATEN SUUDİ ARABİSTAN VE KATAR SURİYE'DE ARTIK BİRER GÜÇ DEĞİL'

Türkiye'nin Suriye denkleminde taraflar arasında bir tercih yapma zorunluluğuyla karşı karşıya kalma ihtimalinin sorulması üzerine Ergil "Suriye'de gerek Katar gerekse Suudi Arabistan inisiyatifini kaybetti. Orada artık 2,5 aktör var: ABD, Suriye ve İran" dedi.

Suudi Arabistan ve Katar'ın ABD'yle yakın ilişkilerinin altında ‘İran korkusunun' yattığını ifade eden Ergil " Tahran, Lübnan'a kadar uzanan bir Şii koridorunu oluşturmanın peşinde. Irak'taki Şiileri ve Suriye yönetimini de hesaba katarak Akdeniz'e açılan bir koridor oluşturmayı hedefliyor" diye ekledi.

‘TÜRKİYE ARABULUCULUĞA GİRİŞEBİLİR'

İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Hakan Güneş de Suudi Arabistan-Katar gerginliğinde Türkiye'nin çatışmaları donduracak bir ara buluculuktan öte bir rol üstlenmemesi gerektiğinin altını çiziyor.

Türkiye'nin Katar'da kurmayı planladığı askeri üsse dikkat çeken Güneş "Türkiye'nin her iki ülkeyle de önemli ilişkileri var. Ne kadar başarılı olur bilmiyorum ancak her iki ülkeyle de yakın bir ilişkisi olan Türkiye'nin bu gerginliğe karışmaması, herhangi bir şekilde taraf olmaması gerekir" dedi.

Suudi Arabistan ve Katar arasındaki gerilimin son 1,5-2 yıldır hızla tırmandığına değinen Güneş "Bu iki ülke arasındaki gerginlik her ne kadar sürpriz olmasa da; gerginliğin bu raddeye gelmesi şaşırtıcı. Gerginliğinin son 1,5-2 yılı kapsadığını söylemek mümkün. Çünkü hem Suriye'de hem de Libya'da Katar ve Suudi Arabistan'ın desteklediği gruplar hızla farklılaştı. Hatta bu iki taraf, Libya'da iki farklı hükümeti destekliyordu" dedi.

‘20'YE YAKIN ÜLKE KATAR'LA İLİŞKİLERİNİ KESEBİLİR'

Türkiye'nin Katar'la yakınlığını sürdürürken Suudi Arabistan'la da ipleri germemeye özen göstermesi gerektiğini ifade eden Güneş "Türkiye'nin her iki ülkede de ihaleleri var. Eğer Türkiye Katar'a yakın dururken Suudi Arabistan'la da gerginlik yaşamazsa, bu iki ülke arasındaki çatışmanın dondurulması için ara buluculuk inisiyatifi alacaktır. Böylelikle de süreçten olumsuz etkilenmez" ifadelerini kullandı.

Katar'la diplomatik ilişkileri kesen ülke sayısının 20'yi bulabileceğine işaret eden Güneş "İslam Konferansı Örgütü üyeleri Suudi Arabistan'ın maddi yardımına muhtaç. Bu sebeple, başta küçük Afrika ülkeleri olmak üzere çok sayıda ülke Katar'la ilişkileri kesebilir" diye ekledi.