'Seçimler ve hidrokarbon anlaşması Kıbrıs müzakereleri için kritik'

Kıbrıslı Rumlar ve Türkler ile 1960 anlaşmasına göre garantör olan üç ülke; Türkiye, Yunanistan, İngiltere yeniden başlayan Kıbrıs müzakereleri çerçevesinde dün İsviçre'nin Cenevre kentinde bir araya geldi. Garantör ülkelerin dışişleri bakanları nezdinden katıldığı dünkü görüşmelerde anlaşmaya varılamadı. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu teknik konuları konuşmak üzere 18 Ocak'ta uzmanlar, daha sonraki bir tarihte ise bakanların bir araya geleceğini, sonuç alınamaması durumunda garantör ülkelerin başbakanlarının davet edileceğini söyledi.

Kıbrıslı gazeteci-yazar Vatan Mehmet, Sputnik'e yaptığı değerlendirmede, belirsizliklerin sürdüğünü ve garantör ülkelerin kırmızı çizgilerini koruduklarını belirtti. Çarşamba günü yapılan görüşmelerde, tarafların ‘birleşik Kıbrıs' için hazırladıkları haritaları teslim etmelerinin sürpriz olmadığını belirten kaydeden enevre'de fiziksel olarak teslim edilmiş oldu" dedi.

Tarafların, uzlaşma sonrasına ilişkin önerilerine göre, Kıbrıslı Türkler mevcut yüzde 36 oranı yerine, toprakların yüzde 28.2- 29.2'sini ellerinde tutacaklar. Kıbrıs'taki eski sömürge gücü İngiltere ise halen idare ettiği alanın yaklaşık yarısına sahip olacak, toprakların yüzde 3'ünü bırakacak.

İngiltere'nin Kıbrıs'ta, Ortadoğu'daki askeri operasyonlar için sıklıkla kullanılan iki askeri üssü bulunuyor.

Kıbrıs müzakerelerinde başka zorlu başlıklar da olduğuna dikkat çeken Vatan Mehmet toprak haritaları sunulmasına rağmen, dönüşümlü başkanlık, temsiliyet, hukuk başta olmak üzere bir dizi konuya ilişkin belirsizliklerin sürdüğünü dile getirdi.

‘ADADAKİ ASKERİ VARLIK KONUSUNDA UZLAŞMA YOK'

Mehmet, Kıbrıs'taki Türk askerinin varlığına ilişkin olarak Ankara ve Atina'nın Cenevre öncesindeki temaslarından da sonuç alınamadığını belirtti:

"Hem masaya ilişkin bazıları mutabakatlarda ucu açık konuların olduğu anlaşılıyor hem de klasik garantörlük meselesinde Yunanistan'ın ve Türkiye'nin bir süredir farklı yerlerde bir araya gelen dışişleri üst düzey isimlerinin bir anlaşmaya varamadıkları da biliniyor. Bilhassa Yunanistan ve Kıbrıs Rum tarafı, Türk askerinin çekilmesi noktasında veya çekilmeye ilişkin bir kısa süreli bir takvimin netleşmesinde ısrarcı."

Çavuşoğlu dün gazetecilere yaptığı açıklamada, bizim pozisyonumuz ve Kıbrıs Türk tarafının pozisyonu aynı. Türkiye'nin garantörlüğü ve adadaki Türk askerinin varlığı sürecek" dedi.

İKİ GÜNDEM KIBRIS GÖRÜŞMELERİNİ ETKİLEYEBİLİR

Cenevre'deki görüşmelerde bir referandum tarihi belirlenmesinden çok, bazı uzlaşı ve uzlaşmazlıkların garantörler nezdinde kaydının öne çıktığını ifade eden Mehmet, zirvenin önemine ilişkin olarak ise şunları söyledi:

"Cenevre zirvesi neden kritik ve önemli diye sorgulamak istersek aslında iki nedenle kritik. Birincisi, Güney Kıbrıs önümüzdeki yıl seçime gidiyor. Dolayısıyla Güney Kıbrıs'ta seçim propaganda aşaması yaklaşık bir ay sonra başlayacak. Seçim dönemleri öncesi şahin, sağcı söylemler artar. Ve lider kim olursa olsun, sağcı rüzgarla seçim propagandası şekillenir. İkinci ve gözlerden kaçan belki daha önemli bir şey var; Güney Kıbrıs'ın hidrokarbon sondajlarıyla ilgili bir anlaşması var. O da mart — nisan ayında başlayacak. Dolayısıyla doğalgazla ilgili bir sondaj çalışması başlayacak. Bu da Türkiye ile Güney Kıbrıs'ın iki yıl evvel yaşadığı türden bir gerilime sebep olabilir."

HİDROKARBON İLGİSİ

Kıbrıs kıyılarındaki hidrokarbon keşfi özellikle AB'nin ilgisini çekiyor. Cenevre'de yapılan görüşmelerde AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini de hazır bulundu. Avrupa Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker, birleşik bir Kıbrıs'ın AB'ye tam olarak entegre olacağını söyledi.

ODTÜ Uluslararası İlişkiler Öğretim Üyesi Profesör Doktor Mustafa Türkeş, daha önce Sputnik'e yaptığı değerlendirmede, Sovyetler Birliği'nin çözülmesinin ardından uluslararası düzlemde oluşan boşluğu değerlendiren AB'nin Akdeniz havzasında genişleme arayışına girdiğini, tutunabileceği tek yerin ise Kıbrıs olduğunu ifade etmişti.