New York Times’ın (NYT) ‘Türkiye’nin Musul savaşına katılmak için baskı yapması Irak ile gerilimi tırmandırıyor’ başlıklı yazısı “Irak ile Türkiye arasındaki ihtilaf, Irak’ın en büyük ikinci kenti olan Musul’un IŞİD’den geri alınması için başlatılan çetrefilli askeri operasyonun jeopolitik bir yan gösterisi olarak ortaya çıktı” ifadeleriyle başladı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Irak Başbakanı Haydar el İbadi’nin karşılıklı açıklamalarını da hatırlatan gazetenin değerlendirmesi şu ifadelere yer verildi: “Türkiye ile Irak arasındaki çatlak sadece diplomatik bir tartışma değil, Irak’ın egemenliğindeki çöküntünün keskin bir örneği, aynı şekilde Suriye’nin de. IŞİD iki ülke arasındaki sınırları yok ederken Türkiye her iki ülkede de, hükümetlerin iznini almadan, asker konuşlandırdı.”
“ABD’li diplomatlar neredeyse bir yıldır krizi önlemenin yollarını aradı” denilen yazıda, Türkiye’nin ‘Irak’ın egemenliğine saygı göstermesi ve ABD öncülüğündeki koalisyon çatısı altında IŞİD’le mücadeleye yardım etmesi’ için teşvik edildiği de aktarıldı.
New York Times, isminin belirtilmesini istemeyen bir diplomatik kaynağa dayandırarak, Türkiye’nin Musul yakınlarındaki Başika Kampı’nda 600 ila 800 arasında değişen sayıda askerinin olduğunu belirtti. Aynı kaynak, kampta Türk ordusuna ait tank ve topların olduğunu, zaman zaman bu noktadan IŞİD hedeflerinin vurulduğunu da kaydetti.
Gazete, Başbakan Binali Yıldırım’ın, Peşmerge güçlerinin Başika’yı IŞİD’den geri almak için pazar günü başlattığı operasyon kapsamında kendilerinden yardım istediği yönündeki açıklamalarını da anımsattı. Ancak Yıldırım’ın bu açıklamaları hem Musul operasyonunu yürüten Ortak Operasyonlar Komutanlığı hem de Peşmerge tarafından yalanlanmıştı.
Öte yandan gazeteye ABD’nin eski Bağdat ve Kabil büyükelçisi Zalmay Halilzad’ın The National Interest için kaleme aldığı makalesinde dikkat çektiği ‘Irak ile Türkiye arasında bir savaş başlama’ ihtimaline vurgu yaptı. Halilzad söz konusu makalesinde “Musul’un geri alınması ve istikrara kavuşturulmasını tehlikeye atabilecek bir savaş tehlikesi var” ifadelerini kullanmıştı.
‘NATO MÜTTEFİKİ TÜRKİYE IŞİD’LE MÜCADELEDE ZOR BİR PARTNER OLDUĞUNU KANITLADI’
Gazete ayrıca, ‘bir NATO müttefiki’ olduğunu hatırlattığı Türkiye’nin IŞİD’le mücadelede zor bir partner olduğunu bir kez daha kanıtladığını ifade etti.
‘TÜRKİYE’NİN OPERASYONA TIBBİ VE İNSANİ DESTEK VERDİĞİ FORMÜL ÜZERİNDE DURULUYOR’ İDDİASI
Türkiye ile Irak’ı karşı karşıya getirebilecek olası bir krize karşı ABD’nin iki ülke arasında aracılık yapmaya çalıştığını kaydeden gazete, bu arabuluculukta ‘Türkiye’nin Musul operasyonuna doğrudan katılmadığı ama eğitim faaliyetlerini sürdürdüğü, muhtemelen de tıbbi ve insani destek sağladığı’ bir formül üzerinden durulduğunu kaydetti.
ABD Savunma Bakanı Ashton Carter’ın Türkiye ve Irak temaslarını hatırlatan gazete Carter’ın ‘iki ülkenin prensipte anlaştığını’ açıkladığını açıklamasına rağmen Irak hükümeti tarafından yalanlandığını da aktardı.
Gazete ayrıca, Carter’ın “ABD, Irak’ın egemenliğine duyduğu saygı ile Türkiye’nin bölgedeki tarihsel rolüne duyduğu saygı arasında denge kurmaya çalışıyor” sözlerine de sayfalarında yer verdi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Musul operasyonunun arkasından yaptığı Misak-ı Milli açıklaması anımsatan New York Times, “ABD, Musul savaşında Irak ordusu, Kürt güçler ve Sünni aşiretlerin oluşturduğu güçle yakın şekilde çalışıyor ama Şii militanlarla değil. Ama şimdi, Türkiye’nin (savaşta) rol oynama ısrarı nedeniyle, Şii liderler de savaşa katılabileceklerini söylüyor” yorumunda bulundu.
Gazete, Şii grupların Telafer’in IŞİD’den alınması için başlatılacak operasyonda da yer almak istediğini belirterek bu durumun kentin Sünni yoğunluklu olması nedeniyle Türkiye’nin alarm durumuna geçmesine neden olduğuna dikkat çekti.
Türkiye’yi bir ‘Sünni güç’ olarak tanımlayan New York Times, Ankara’nın, Irak’ın kuzeyinde yaşayan Türkmen ve Sünni Arapları korumak ve hem Irak’ta ekili olan hem de buradaki bazı grupları kontrol eden Şii İran’ın karşı durmak istediğini söylediğini de vurguladı.
AKGÜN: 100 YIL ÖNCE BURASI TÜRKİYE'YDİ
Bu arada Prof. Dr. Mensur Akgün, bu konunun Türkler için bir de ‘duygusal tarafı’ olduğu görüşünde. Gazeteye değerlendirmelerde bulunan Akgün, “100 yıl önce burası Türkiye’ydi. Büyük bir coğrafya Türkiye’ydi. Hafızalarda İngiliz ve Fransız emperyalizmi sorumlu olarak kalacak” ifadelerini kullandı.
‘IRAKLI ŞİİLERLE TÜRKİYE BİRBİRLERİNDEN HİÇ HOŞLANMAZ’
“Osmanlı İmparatorluğu döneminde Irak’ın Sünni elitler tarafından yönetildiği günlere bakacak olursak, Iraklı Şiilerle Türkiye birbirlerinden hiç hoşlanmazlar” ifadeleri kullanılan yazı, Şii lider Mukteda el Sadr’ın çağrısı üzerine Türkiye’nin Bağdat Büyükelçiliği’nin önünde düzenlenen eylemde taşınan bir pankartta yer alan şu sloganla sona erdi: ‘Biz sizi kovmadan topraklarımızı terk edin.’
