İngiltere, Avrupa Birliği’nden çıkış (Brexit) referandumu için sandık başına gidiyor. 1975’den beri AB üyesi olan Britanya’nın kaderini berleyecek referandum, bir yandan sığınmacı krizi, öte yandan güvenlik kriziyle boğuşan Avrupa Birliği için yeni bir dönüşümü de beraberinde getirecek gibi görünüyor.
Brexit’i, Britanya’daki olası etkileri ve Avrupa’ya yansımalarını Londra’da yaşayan akademisyen ve Cumhuriyet Gazetesi yazarı Ergin Yıldızoğlu ile konuştuk.
'SİYASİ DENGELER DEĞİŞİR'
Gelinen son noktada referandumun hem Avrupa Birliği hem de Britanya için çok ciddi bir sarsıntı yaratacağını belirten Yıldızoğlu, yeniden seçilme pahasına referandumu seçim vaadi olarak sunan İngiltere Başbakanı David Cameron’un hayatının en büyük hatasını yaptığı görüşünde. Referandumun sonucunun birliğe etkisinin asıl ekonomik değil siyasi olacağını vurgulayan Yıldızoğlu “AB’yi daha yakın bir birliğe iten ve gerginlikleri daha arttıran bir süreç yaratacak” değerlendirmesini yaptı. AB içinde Almanya’yı hep Britanya’nın dengelediğini ifade ederek Britanya’nın birlikten çıkıp Almanya’nın tek başına kalması halinde AB içindeki siyasi dengelerin değişeceğini belirtti. Ancak Yıldızoğlu’na göre, Avrupa ve Almanya arasındaki dinamik ‘Almanya’dan yana’ da işlemeyecek.
'BREXITÇİLER KULAK TIKIYOR'
Britanya’da yaşayan birisi olarak en çok korkutan şeyin AB’den ayrılma yanlılarındaki eleştirilere kulak tıkama hali olduğunu söyleyen Yıldızoğlu “Burada duygusal bir tepki var. İnsanın aklına George Orwell’in “İnsanlar normal zamanlarında ekonomi ile ilgilenirler. Vergilerini, gelirlerini düşünürler. Ama arada sırada bazen de bayraklar, davullar, kahramanlıklar fedakarlıklar peşinde koşmak isterler” ifadesi geliyor. Biz de galiba ikinci durumdayız. Bu da Avrupa tarihi açısından bize iyi şeyler vaat etmiyor” yorumunda bulundu.
'GELİR DAĞILIMINA YANSIMAYAN DEĞERLER'
Britanya’da ortaya çıkan durumun Avrupa’da ortaya çıkan durumdan farklı olmadığını kaydeden Yıldızoğlu şöyle konuştu: “Küreselleşme sürecinde ekonomiler göçmenlerden çok büyük ölçüde yararlandılar. Çok büyük değerler ürettiler. Fakat bu büyük değerler ekonominin gelir dağılımı piramidinin üstünde toplandı. Diğer taraftan kesintilerle beraber sosyal hizmetlerin ortadan kaldırılmasıyla gelir diliminde alt kesimdekilerin tüm güvenceleri ortadan kalkmaya başladı, yaşamları kötüleşti. Dolayısıyla gelenlerin sağlık sisteminden iş alanına kadar çok ciddi bir engel oluşturduğunu söylemeye başladılar.”
'PATİKA BAĞIMLILIĞI HAT SAFHADA'
AB’nin farklı bölgelerinde, 2008’deki mali krizden bu yana birliğin şu anki yapısını sorgulayan yükselen seslere karşın Neo-liberal eğilimide bir değişiklik olmayacağı yorumunu yapan Yıldızoğlu’na göre bunun sebebi “Patika bağımlılığı”. “Şu anda ekonomiyi yönetenlerin hepsi Neo liberalizme kitlenmiş haldeler. Dolayısıyla Neo liberalizmin terketmek gibi bir hareketleri yok. (Britanya’da yayımlanan) Financial Times gazetesi bile sık sık eleştirmesine rağmen IMF’den biraz çatlak ses gelince dönüp IMF’ye “Sen bu işlere karışma” demek durumunda kaldı” diyen Yıldızoğlu, “Bütün bu Brexit ve etrafındakilerin aslında bir kriz yönetim modelinin çökmekte olmasının yarattığı semptomlar olarak da okuyabiliriz” yorumunda bulundu.
'ULUS DEVLETLER BARIŞ İÇİNDE YAŞAYAMAZLAR'
İnsanların kendilerini tanımlamakta yahut etrafındakileri anlamakta zorlandıkları zaman güvenlik duygusuna tekrar kavuşabilmek adına, milliyetçilik gibi, din gibi bildikleri şeylere döndüğünü ifade eden Yıldızoğlu “Bu bizi 2. Dünya Savaşı Öncesi dünyaya doğru götürmeye başlıyor. Ulus devletler barış içerisinde yaşayamazlar. Bir mekanizma onları bir arada tutmazsa eğer, ya bir hegemonik güç ya AB gibi birleştirilmiş egemenlik sistemi olmazsa eninde sonunda savaşmaya başlarlar” dedi.
'BÜROKRASİSİZ YÖNETEMEZSİNİZ'
Yıldızoğlu, AB’nin Brüksel merkezli bürokrasisinin tek tek birliğe üye ülkelerde yarattığı rahatsızlıklar anımsatıldığında, ülkelerin kurumlara nazaran etki alanının daha dar olduğunu teslim etse de şu unsura dikkat çekti: “AB gibi büyük bir mekanizmanın aldığı önlemin Çinlilere de baskı yapma şansı var, ABD’lileri de etkileme şansı var. Burada yine Neo liberalizmin bir propagandası ile karşı karşıya kalıyoruz. Çünkü her türlü düzenlemeye karşılar. Kurunun yanında yaş da yanıyor. Bir bürokrasi hayaleti karşımıza geliyor. Ancak kadar büyük bir coğrafyayı bürokrasisiz yönetmezsiniz.”
'TÜRKİYE KORKU NESNESİ'
Türkiye’nin son tahlilde bir korku nesnesi haline dönüştürüldüğünü ifade eden Yıldızoğlu “Eskiden çocuklarına Osmanlı İmparatorluğu zamanında 'Türkler geliyor' derlermiş. Şimdi yine aynısını söylüyorlar. Yani AK Parti hükümetinin restorasyon projesi ironik bir biçimde başarılı olmuş gibi gözüküyor. Tabii bu yalnızca Brexit ile alakalı değil. Türkiye sadece kendi yaptıklarıyla AB üyeliğinden gittikçe uzaklaşan bir süreç yaşıyor. Bazı siyasetçilerin 'Asla üye olamaz' söylemleri bugünün konjonktürüne ilişkin. Çünkü Türkiye’yi hem ekonomik hem kültürel hem siyasi olarak AB’ye bağlı tutmak mecburiyeti var. Bu bağlı tutmanın yolu da üye olmaktan geçmese bile üyelik sürecini sürekli canlı tutmaktan geçiyor" değerlendirmesini yaptı.
