'Halep'in kurtarılması pazarlıklara takılıyor'

Suriye'de siyasi çözüm için Cenevre'deki diplomatik görüşmelere karşılık sahada ‘husumetlerin durdurulması' diye anılan ateşkes süreci kör topal ilerliyor. Suriye yönetimi krizin başından bu yana hiç yitirmediği Halep merkezinde başta El Kaide'nin Suriye mümessili Nusra Cephesi olmak üzere İslamcı grupların elinde olan bölgeleri geri almakta kararlı görünürken, muhalifler de Cenevre sürecini güçlerini tahkim etmekte kullandı.

Ateşkes sürecinden dışlanmış IŞİD ile El Nusra'nın hedef alınması ‘meşru' görülürken, özellikle Nusra Cephesi'yle dirsek temasında bulunduğu bilinen gruplar işleri karıştıran bir faktör. Suriye'deki durumu, yıllarca Şam'da TRT temsilcisi olarak çalışan ve Türkiye'ye yeni dönen gazeteci Musa Özuğurlu ile konuştuk.

‘NUSRA YÜZÜNDEN ATEŞKES YAYILAMADI'

Özuğurlu ateşkesin Şam kırsalı, Hama kırsalı, Lazkiye kırsalı ve Humus kırsalında küçük grupların bulunduğu yerlerde geçerli olduğunu söylerken, "Tabii bunlar çok büyük gruplar değil ve basının ılımlı olarak nitelendirdiği, ılımlılara biraz daha yakın olan gruplar. Dolayısıyla çok yaygın olduğunu söyleyemeyiz" dedi.

Rusya'nın ateşkes sürecindeki çabalarına dikkat çekerken, Rus temsilcilerinin de katıldığı görüşmeler sonucunda yaklaşık 50 grubun Suriye yönetimiyle ateşkes halinde olduğunu aktaran Özuğurlu, ancak Nusra başta olmak üzere ateşkese katılmayan gruplar nedeniyle ateşkesin geniş bir alana yayılamadığını vurguladı. Özuğurlu, "Çünkü Nusra ipleri tutuyor. Halep'e yoğun saldırılar var bugünlerde. Halep kırsalında hem IŞİD ve Nusra, Humus kırsalında da IŞİD'in saldırıları sürüyor. Ayrıca Şam kırsalında birtakım grupların hem kendi aralarında çatışmaları sürüyor hem de saldırıları söz konusu. Dolayısıyla ateşkes çok oturmuş durumda değil şu an bence" değerlendirmesinde bulundu.

'HALEP SALDIRISININ ENGELİ PAZARLIKLAR'

Özuğurlu, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e gönderdiği ve Halep'te hedefin kesin zafer olduğunu vurgulayan telgrafı için de şu yorumu yaptı: "Rusya ve Suriye arasında konunun uzun vadede mi yoksa kısa vadede mi halledileceği sözkonusu olabilir. Suriye'nin konuyu çok daha kısa zamanda halletmek istediğini artık biliyoruz. Zaten Esad'ın bu mesajı da bir şekilde uzun zamandır Halep'e yapılması gereken operasyonun başlamaması."

Suriye ordusunun bölgeye önemli ve nitelikli tahkimat yaptığını ancak Halep'in temizlenmesi operasyonunun bazı pazarlıklar ve müzakereler nedeniyle başlatılamadığına da dikkat çeken Özuğurlu, "ABD'nin birtakım gruplara baskı yapması durumu var, gerçi Amerika ne kadar bastırıyor, ne kadar gönüllü bastırılmasına o konuda emin değilim. Çünkü aynı zamanda ABD o grupları siyasi enstrüman aracı olarak da kullanıyor" vurgusu yaptı.

'HALEP'İ ALAN BU SAVAŞI ÖNDE GÖTÜRECEK'

Türkiye'nin de bölgede bazı etkilerinin söz konusu olduğunu belirten Özuğurlu, "Ve bu anlamda ABD'nin Türkiye'ye ne kadar söz geçirebildiği de bir soru olarak oraya konmalı. Halep, Suriye'deki savaşın kilit noktası, yani diğer iller elbette ki önemli ama Halep'i alan bu savaşı önde götürecek. Şu ana kadar iki tarafta birbirine net bir üstünlük sağlayamadı. Bütün yönetimin hedefi, aslında Rusya'nın da hedefi Halep'i almak. Zannediyorum arada operasyonun başlama zamanıyla ilgili ya da niteliğiyle ilgili bir görüş ayrılığı söz konusu olabilir" değerlendirmesinde bulundu.

'İRAN DAHA FAZLA MÜDAHİL OLABİLİR'

İran'ın ise operasyonların planlanmasında rol oynadıklarını ancak çok geniş birlik göndermediklerini söyleyen Özuğurlu, son günlerde İran'ın tavrında değişiklik gözlediğini aktarırken, "Bu işi Rusya'ya devretmiş gibi görünen İran, hem havadan hem de karadan daha geniş destek vermek üzere harekete geçecek gibi görünüyor. Nitekim geçenlerde bir haber vardı, İranlıların beş-altı uçak gönderdiği yönünde. Haber yalanlanmadı, bu da bunun göstergesi. İkincisi de İran son günlerde Suriye'ye destek açıklamalarını yeniden arttırmaya başladı. Zannediyorum İran bu sahada biraz daha aktifleşecek, bunu da muhtemelen Ruslar ile birlikte yapacak" öngörüsünde bulundu.

PALMİRA'DAN RUSYA VE SURİYELİLERİN MESAJI

Suriye'de uzun yıllar yaşamış Musa Özuğurlu'ya, savaş sürerken Rusya'nın önde gelen orkestralarından Mariinski'nin UNESCO Dünya Mirası listesindeki antik kent Palmira'da düzenlediği ve Putin'in de video aracılığıyla mesaj verdiği konserin Suriyeliler için anlamını da sorduk.

Özuğurlu şu değerlendirmeyi yaptı: "Palmira, Suriye halkı için çok önemli bir mabed idi. Hangi dinden, hangi mezhepten olursa olsun insanların hayranlıkla ziyaret ettikleri ve aslında Suriye'nin sembollerinden birleştirici bir unsurdu. IŞİD'in Palmira'ya girmesi ve vandal bir şekilde zarar vermesi halkı çok yaralamıştı. Ordu bir şekilde Palmira'yı geri aldı, bu aslında prestij için çok önemliydi. Yönetim açısından aynı zamanda Rusya açısından da önemliydi. Çünkü Batı ülkelerinden Rusya'ya eleştiriler yöneltiliyordu. Burası geri alındı ve konserle taçlandırmak istediler. Hem bir prestij konseri hem de dünyaya bir mesaj. Daha önce kafa kesilen bir yerde şimdi senfoni, klasik müzik konseri veriliyor."

Özuğurlu, konserin Osmanlı döneminde Cemal Paşa'nın Suriyeli Arap aydınları infaz etmesinin anıldığı "Şehitler Günü"ne denk gelmesine de dikkat çekti.

‘ÇİFTETELLİ DİNLEYECEK HALLERİ YOK'

Klasik müzik konserinin Suriye kültürüyle uyumlu olmadığı yorumları için ise Özuğurlu, şunları söyledi:

"Ümmü Gülsüm gibi, Feyruz gibi başka ağır sanatçıları barındıran ya da bunları dinlemeye alışkın olan halk için klasik müzik dinlemek çok zor değil. Çünkü yapılan diğer müzik en az klasik müzik kadar komplike. Dolayısıyla buna yabancı değiller. İkincisi Suriye dışarıdan öyle görünmüyor ama bu alanlarda epey ilerlemişti. Aynı zamanda kalkıp Palmira'da çiftetelli çalacak halleri de yok."