AK Parti'nin teklifinin sunmasının ardından muhalefet partileri nasıl bir yol izleyeceklerini değerlendirmeye başladı. CHP Merkez Yönetim Kurulu'nda konu değerlendirildi. MYK'da CHP'nin önerileri dikkate alınmasa da söz konusu teklife destek verilmesi görüşü benimsendi. MYK'da anayasa değişiklikleriyle ilgili grup kararı alınamadığına da vurgu yapılarak, AK Parti'den fire olabileceği beklentileri de dile getirildi. CHP Grup Başkanvekili Engin Altay, partisinin görüşünü açıklarken, "Yeterli olmamakla beraber mevcut dosyalarla ilgili olarak dokunulmazlığın kaldırılmasına hayır deme noktasında hiç değildik bugün de değiliz. Anayasa Komisyonu'nda görüşülüp Genel Kurul'a geldiğinde de tavrımızda bir değişiklik olacağını hiç kimse beklemesin" dedi. Altay, CHP'nin asıl istediğinin ‘devleti bölenlerin de devleti soyanların da yargılanması' olduğunu ifade ederek, bakanların da kapsama alınmamasını eleştirdi.
Dokunulmazlık konusunda önceliğin ‘terör' dosyalarına verilmesini isteyen MHP'nin de AK Parti teklifine destek vermesi bekleniyor. Ancak MHP, teklifin Meclis'teki görüşmelerinde kendi önerileri doğrultusunda değişiklik yapılmasını isteyecek. MHP yönetimi, AK Parti'nin bu teklifini ‘ipe un serme' olarak niteliyor ve teröre destek verdiklerini iddia ettikleri HDP'lileri perdeleme olarak da değerlendiriyor. MHP, Anayasa değişikliği gerçekleştikten sonra gelecek dosyaların ne olacağını da soruyor. Konuya ilişkin soruları yanıtlayan MHP İstanbul Milletvekili Arzu Erdem, MHP'nin ‘terörü' destekleyen, ‘teröre yardım ve yataklık edenlerin' dokunulmazlıklarının acilen kaldırılması hakkındaki tavrının bilindiğini belirtti. Amacın HDP milletvekillerinin dokunulmazlıklarının kaldırılması olduğuna işaret eden Erdem, "Bunun AKP tarafından samimiyetle yapılıp yapılmadığını göreceğiz. Milletimiz inşallah aldatılmaz" dedi.
HDP ise AK Parti'nin teklifine karşı çıktı. HDP Grup Başkanvekili İdris Baluken, getirilen düzenlemede tüm dosyaların anayasaya ve TBMM İçtüzüğü'ne aykırı şekilde, öngörülen mekanizmalar py-pass edilerek, Genel Kurulda bir oylama üzerinden ele alınması durumunun söz konusu olduğunu söyledi. Baluken, İçtüzük'te dokunulmazlıklarla ilgili sürecin nasıl işletilmesi gerektiğinin açık olduğunu, hazırlık komisyonu oluşması, karma komisyonunun dosyaları inceleme süreci, milletvekillerinin savunma hakkını ihlal eden eşi benzeri görülmemiş, darbe süreçlerinde görülebilecek yol ve yöntem önerdiğini ifade etti.
Teklifin, "Anayasa'nın 83. maddesini askıya alarak geçici düzenlemeyle Saray'ın isteği doğrultusunda hukukta yeri olmayan değişikliği öngördüğünü" savunan Baluken, bunun kendisinin zaten darbe anlamına geldiğini kaydetti. Baluken, tavırlarını yetkili organlarda değerlendirme yaptıktan sonra belirleyeceklerini ifade etti. "Bu hamurun daha çok su kaldıracağını düşünüyorum" diyen Baluken, teklifin 316 milletvekiliyle verilmesinin de Anayasa'ya aykırı olduğunu, parti gruplarının dokunulmazlıklarla ilgili grup kararı alamayacaklarını, tartışma yürütemeyeceklerini söyledi.
HDP Diyarbakır Milletvekili Altan Tan da siyasi görüşlerinin dışında, milletvekillerinin her türlü uygulamada normal bir vatandaş gibi yargılanmasından yana olduğunu söyledi. Tan, "Dokunulmazlığın yeniden düzenlenmesinden, komple kaldırılmasından yanayız. Siyasal görüşleri beyan etmenin ötesinde dokunulmazlığın herkes için kaldırılmasını istiyoruz" diye konuştu.
‘FİRE OLUR MU OLMAZ MI?' TARTIŞMASI
Anayasa'ya göre Anayasa değişiklikleri önce TBMM Anayasa Komisyonu'nda görüşülüp ardından Genel Kurul'da ele alınıyor. Anayasa Komisyonu'nda teklif basit çoğunlukla kabul ediliyor. Genel Kurul'da iki turda görüşülen Anayasa değişikliklerinin referandumsuz kabulü için en az 367 oy gerekiyor. 330 ila 366 arasında oy alan Anayasa değişiklikleri referanduma gidiyor. Ancak Cumhurbaşkanı isterse referanduma sunuyor isterse yeniden görüşülmesi için TBMM'ye iade edebiliyor.
TBMM Başkanı oy kullanamıyor. AK Parti, CHP ve MHP'nin oy kullanabilecek toplam milletvekili sayısı 489. Üç partinin tüm vekillerinin kabul oyu vermesi halinde Anayasa değişikliği referanduma gerek kalmadan kabul edilebiliyor. Kulislerde ise özellikle ‘gizli oylama' nedeniyle fire olabileceği dile getiriliyor.
CHP Grup Başkanvekili Engin Altay olası fireler konusunda, "Biz bu Meclis'te bunu çok gördük. Sanıyorum 98 ya da 96 yılıydı. 280 milletvekilinin imzası ile benzer bir teklif Meclis'e geldi. Ama 212 oyla kaldı. Yani teklife imza verenlerin neredeyse 50-60 tanesi hücrede (oy kabini) teklife hayır dedi. Sayın Davutoğlu'nun elinde kendisinin birinci imzasıyla Meclis'e gönderdiği bu 316 kişilik listenin tümünün evet diyeceğine dair güçlü bir dayanak var mı?" dedi. HDP Grup Başkanvekili İdris Baluken, iktidar partisinin İçtüzük ve anayasayı çiğneyerek teklifi grup kararı şeklinde Meclis'e getirdiğini belirtirken, "Bu kendi iradelerinden çok, Saray'ın bir dayatması şeklinde görülüyor. Ben olası bir gizli oylamada, tablonun çok daha farklı şekillenebileceğine inanıyorum" diye konuştu. MHP Grup Başkanvekili Erkan Akçay'a göre de, AK Parti teklifi 316 imza ile verse de fire olabilir.
Ancak böyle bir teklifin referanduma gitmesi durumunda toplumdaki kutuplaşmanın daha da artabileceği bu nedenle de parti yönetimlerinin referandumsuz kabul edilmesini istiyor.
TUTUKLAMA ENDİŞESİ
Bu arada Anayasa değişikliği ile dokunulmazlık dosyalarıyla ilgili yargı yolunun açılması halinde tutuklama olur mu olmaz mı tartışması da yaşanıyor. Değişiklik teklifinde tutuklamaların önüne geçecek bir hüküm bulunmuyor. Bu nedenle özellikle HDP'li vekillerin tutuklanmaları halinde neler yaşanabileceğine ilişkin endişeler de kulislerde dile getiriliyor.
