NATO'nun sığınmacı akınına karşı nasıl devreye girebileceğini yorumlayan Türkiye'nin eski NATO daimi temsilcilerinden emekli büyükelçi Ümit Pamir, ittifakın sığınmacı akınına karşı sadece izleme ve gözetleme faaliyeti yürütebileceğini, polisiye bir görev almayacağını belirtti.
Pamir, Sputnik'e yaptığı açıklamada, "NATO sadece gözetleme faaliyeti yürütebilir. Doğrudan mülteci teknesine müdahale etme gibi bir durum olmaz. Sadece izler, gözler ve bulgularını bir mekanizma çerçevesinde NATO ülkelerinin bilgisine getirir. Ama doğrudan insan kaçakçılığı yapan varsa kaçakçıyı yakalamak, mülteci gemisini deviren varsa devireni tutuklamak gibi polisiye bir görev almaz, gözleme görevi yapabilir" diye konuştu.
Almanya Başbakanı Angela Merkel'in dünkü Ankara ziyaretinde Avrupa'ya yönelik sığınmacı akınına karşı NATO'nun devreye girmesi çağrısının yapılacağı açıklanmıştı. Merkel, Başbakan Davutoğlu ile görüşmesinin ardından düzenlenen basın toplantısında, "Türk sahil güvenlik ekiplerini ne şekilde destekleyebiliriz, Frontex (Sınır Acil Müdahale Ekibi) konusunda birlikte bir mücadele söz konusu olabilir mi diye görüştük. Bu konuyu NATO Savunma Bakanları Toplantısı'nda tekrar değerlendirmek istiyoruz. Özellikle de denizlerdeki izleme mekanizmalarının geliştirilmesi konusunda Türk sahil güvenlik ekiplerinin desteklenmesi gerekli" demişti.
Başbakan Davutoğlu da, "Suriye'den gelen mülteci akınının bütün sonuçları konusunda NATO'nun da devreye girmesi hususunda Türkiye ve Almanya birlikte bunu bir gündem maddesi olarak NATO'ya tavsiye edecek ve özellikle de NATO'nun da izleme, gözetleme mekanizmalarının, sınırda ve Ege'de etkin şekilde kullanılması konusunda ortak çaba sarf edeceğiz" demişti.
STOLTENBERG: CİDDİ BİR ŞEKİLDE ELE ALACAĞIZ
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de yarınki NATO savunma bakanları toplantısının gündemine ilişkin bugün yaptığı açıklamada NATO'nun sığınmacı krizi konusunda devreye girmesiyle ilgili olarak Türkiye ve Almanya'nın teklifini çok ciddi bir şekilde ele alacaklarını söyledi.
Konuya ilişkin değerlendirmelerde bulunan Pamir, NATO'nun gözetleme ve inceleme faaliyetinde Türkiye ve Yunanistan'a yardım edebileceğini ifade ederek "Biz bazı şeyleri göremiyoruz, burada bir NATO gemisi varsa gördüğünüzde haber verin' şeklinde bir taleple yardımcı bir rol oynayabilir NATO orada. Bildiğimiz gibi NATO'nun ayrıca kendisine ait bir gemisi yok, NATO'ya üye ülkelerin gemileri var. Ege'de de Yunanistan'ın, Türkiye'nin gemileri var, ABD'nin de Ege'de dolaşan gemileri vardır. Onlar ancak bilgi verirler. Ama operasyonel bir yetkisi olmaz, bilgi paylaşımı olabilir" diye konuştu.
‘FARKINDALIK YARATILMASINA KATKISI OLABİLİR'
Sığınmacı akını konusunda NATO'nun operasyonel bir rol üstlenmeyeceğini ancak bu konunun bir NATO toplantısında gündeme gelmesiyle üye ülkelerde daha fazla farkındalık yaratılabileceğini ifade eden Pamir, şöyle konuştu:
"Bu mülteci sorunu ister istemez NATO ülkelerinin uzun dönemde iç güvenliklerini de tehdit edecek boyutlara varabilir. Çoğu Avrupa ülkesinde ırkçı partiler güçleniyor, dolayısıyla NATO ülkelerinin iç güvenliğini de tehdit edecek boyutlara varabilir. Onun için bu konuda bir farkındalık yaratılmasını sağlayabilir. Mülteci konusu NATO'da zaten konuşulur. Ama mülteci konusunda fikir teatisinde, görüş alışverişinde bulunmak NATO'dan operasyonel bir şey getirmez. ‘Mülteci konusunda herkes şu kadar para versin, bütçesinden kaynak ayırsın' gibi bir durum olmaz. Konuşma olur, danışma olur, istişare olur."
Uluslararası basında daha önce Türk güvenlik makamlarının sığınmacı geçişine göz yumduğu yönünde iddialara yer veren haberler çıkmıştı. Yunan sahil güvenlik yetkililerinin içinde mülteciler bulunan bir botu denizin ortasında patlattıklarını gösteren görüntüler de televizyonlarda yayımlanmıştı. Pamir, NATO'nun izleme ve gözetleme faaliyetiyle bu tür iddialarla ilgili sağlıklı bilgi alınabileceğini ifade ederek, "NATO'nun gözetlemesi kimin ne yaptığını gösterecek. Gören NATO gemisi rapor verecek ne olduğuyla ilgili. Kim ne yapıyorsa Ege'de göçmenler konusunda NATO'nun ekranlarında, sisteminde ortaya çıkacak" dedi.
‘ÖNERİYE ‘NATO'YU BU İŞİN İÇİNE KATMAYIN' İTİRAZI DA GELEBİLİR'
Türkiye ve Almanya'nın önerisinin NATO'da kabul edilmesinin kesin olmadığını da belirten Pamir, "Benim NATO'da bulunduğum dönemlerde özellikle Fransa terörizm konusunu NATO'ya getirdiğimiz her seferde ‘NATO terörizm konusunda yetkili makam değildir, bunu niye buraya getiriyorsunuz' diye itiraz ederdi. Sonradan terörizm onları da rahatsız edince hepsi terörizme karşı oldular da o zamanlar hepsi terörizm konusunda hiç oralı değillerdi. Yani bu öneri yüzde yüz kabul edilecek diye bir şey yok" dedi. Bazı ülkelerin Türkiye ve Almanya'nın önerisine "NATO'yu işin içine katmadan orada gemisi bulunan ülkeler kendi aralarında geçici düzenlemeler yapsınlar. Orada NATO üyelerinden Türkiye'nin, Yunanistan'ın gemisi var, varsa Amerikan gemisi var, onlar kendi aralarında işbirliği yapsınlar, daha fazla bilgi paylaşımı yapsınlar, NATO'yu bu işe bulaştırmasınlar" yanıtını verebileceğini de anlatan Pamir, "Mülteci krizinin boyutlarını göstermesi bakımından belki Suriye konusunda daha fazla bir farkındalık yaratabilir. Farkındalık yaratma konusunda bir katkısı olabilir" dedi.
