CHP'li Faik Öztrak, Türk hava sahasını ihlal ettiği iddiasıyla Rus savaş uçağının düşürülmesinin ardından Rusya-Türkiye ilişkilerindeki gerilimin ve Rusya'nın Türkiye'ye karşı uygulamaya koyduğu ekonomik yaptırımların Türkiye'ye faturasını değerlendirdi. Rusya'nın krizin başından bugüne kadar açıkladığı kararların özellikle tarım, turizm, ulaştırma sektörleriyle bu ülkede faaliyet gösteren Türk işçileri ve iş insanlarını olumsuz etkileyeceğini belirten Öztrak, Türk ekonomisi gibi Rus ekonomisinin de bu gerilimden olumsuz etkileneceğini ifade etti. CHP'li Öztrak yaptığı yazılı açıklamada şunları belirtti:
"Rusya'nın uygulamaya koyduğu yaptırım kararları, bu aşamada özellikle Türkiye'nin sebze ve meyve ihracatını, yani tarım sektörünü hedef almıştır. Rusya'nın açıkladığı yaptırım listesinde yer alan 'domates, salatalık, kuru soğan, renkli lahana brokoli, portakal, mandalina, elma, armut, kayısı, şeftali, erik, üzüm, çilek' gibi ürünlerin ihracatının sekteye uğramasıyla, Türkiye 800 milyon dolar civarında bir ihracat gelirinden mahrum kalacaktır. Yasaklar listesinde yer alan tavuk ve hindi eti de hesaba katıldığında, Rusya'nın açıkladığı yaptırım listesinden dış ticaretimize kısa dönemde gelecek yükün 810-820 milyon dolar civarında olacağı anlaşılmaktadır.
‘DOĞALGAZ SİLAHI, SANAYİMİZİ VURABİLİR'
Diğer taraftan Türkiye, Rusya için önemli bir gaz pazarıdır. Türkiye'nin toplam doğalgaz ithalatı içinde Rusya'nın payı yüzde 54,8'dir. Bunun LNG gibi başka ürünlerle ikame edilmesi ve kaynak ülke çeşitlendirmesi yapılması, en azından kısa vadede mümkün görünmemektedir. Geçmişte yaşadığı krizlerde gaz ticaretini tehdit unsuru olarak kullanmaktan çekinmeyen Rusya'nın bu sefer de aynı tavrı sergilemesi durumunda, bunun üretim ve ekonomi üzerinde yaratacağı baskı ciddi boyutlara ulaşacaktır.
Rusya, Türk turizmi için önemli bir kaynak ülkedir. Geçen yıl Rusya'dan Türkiye'ye 3,5 milyon turist gelmiştir ve bu turistler Türkiye'ye yaklaşık 2,9 milyar dolar turizm geliri bırakmıştır. Türkiye-Rusya gerginliğinin sürmesi halinde, turizmde Türkiye için Almanya'dan sonra ikinci büyük kaynak ülke olan Rusya'dan gelen ziyaretçilerin sayısında ciddi bir gerileme olacağı ortadadır. Bu rakamın yüzde 75 gerilemesi durumunda, turizmde olası kaybın 2,2 milyar dolar civarında olacağı anlaşılmaktadır.
Rusya, Türk TIR'larının ihraç taşımalarını doğrudan sınırlandırmaya dönük kararlar da açıklamış, bu çerçevede 2016'da Türk TIR'larının geçiş karnesini 2 binle sınırlamıştır. Rusya'nın bu hamlesinin taşımacılık sektörüne getireceği yükün 80-90 milyon dolar olacağı anlaşılmaktadır.
‘MÜTEAHHİTLİKTE 3 MİLYAR DOLAR RİSK ALTINDA'
Türk müteahhitlik sektörü 2014 yılı itibariyle Rusya'da 3,9 milyar dolarlık projeye başlamış, 2015'in Ağustos ayı itibariyle imza atılan proje tutarı 2,3 milyar dolar olmuştur. Rusya'nın son açıkladığı yaptırım kararları içerisinde yer alan Türk işçi çalıştırmaya dönük kısıtlamalar, bu sektörde de ciddi sıkıntılara neden olacaktır. Gerginliğin artmasıyla beraber Türk müteahhitlik sektörünün bu pazardaki kaybının 3 milyar dolara kadar ulaşabileceği anlaşılmaktadır. Yaşanan gerginlik sadece yurtdışı müteahhitlik boyutuyla değil, Türkiye'de de konut sektörünü olumsuz etkileyecek unsurlar içermektedir. Bu yılın ilk 10 aylık dönemi itibariyle yabancı uyruklulara yapılan konut satışlarında Ruslar, Irak ve Suudi Arabistan vatandaşlarının ardından üçüncü sıradadır. Rus uyruklulara yapılan gayrimenkul satışları toplam satışlar içinde yüzde 9,4'lük paya sahiptir. Bu yılın ilk 9 aylık döneminde Türkiye'ye gayrimenkul satışlarından 2,9 milyar dolarlık net kaynak girişi olduğu göz önüne alındığında, bu sektöre gelen yabancı kaynağın yaklaşık 270 milyon dolarının Ruslardan geldiği görülmektedir. Bu çerçevede Ruslarla yaşanan gerginlik nedeniyle gayrimenkul sektörüne gelebilecek 300 milyon dolarlık bir kaynağın risk altında olduğu anlaşılmaktadır."
CHP Genel Başkan Yardımcısı Faik Öztrak, ayrıntılı olarak değerlendirildiğinde, Rusya'nın açıkladığı yaptırımların Türkiye'nin sırtına, 820 milyon doları dış ticaret kaybından, 2,2 milyar doları turizmden, 90 milyon doları ulaştırma sektöründen, 3 milyar doları yurtdışı müteahhitlik hizmetlerinden, 300 milyon doları da yurtiçi gayrimenkul satışlarından olmak üzere toplamda en az 6,5 milyar dolarlık bir fatura yükleyebileceğinin görüldüğünü belirtti.
‘KÜRESEL KOŞULLAR ZORLAŞIRKEN BU ZARAR KÜÇÜMSENEMEZ'
Küresel ekonomide rüzgâr artık karşıdan esmeye başlarken, bu kayıpların küçümsenemeyeceğini vurgulayan CHP'li Öztrak, Türkiye gelecek yıl mevcut dış borcunu ve cari açığını finanse etmek için 210 milyar dolara yakın bir kaynağı bulmak zorunda olduğunu ifade etti.
Böyle bir ortamda ülkenin dışarıdan kazanacağı her bir doların önemi bulunduğunu vurgulayan Öztrak, "Büyüme üzerinde aşağı yönlü riskler artmışken buna bir de her geçen gün artan jeopolitik riskler eklenmektedir. Hükümet bu konuda acilen adımlar atmak zorundadır. Özellikle ihracatçımızı ve üreticilerimizi rahatlatacak tedbirler sektörler temsilcileriyle beraber çalışılarak derhal alınmak zorundadır. Aksi takdirde 2016, 2015'ten daha zorlu bir yıl olacaktır" dedi.
‘CHP SEKTÖR İLE BİR ARAYA GELİP ÖNERİLER AÇIKLAYACAK'
Bu arada CHP, Rusya ile yaşanan krizden etkilenen sektörlerin temsilcileriyle bir araya gelerek değerlendirmelerde kararı da aldı. CHP, görüşmelerin ardından, Rusya'nın yaptırımlarının ekonomiye olumsuz yansımalarını en alt düzeye indirilmesi için önerilerini açıklayacak.
