Obama'dan 'nükleer' tehdit: İran aldatırsa enseleriz

ABD Başkanı Barack Obama, Amerikan Üniversitesi'nde İran ile varılan nükleer anlaşmayla ilgili konuştu. Yaklaşık iki yıl süren müzakerelerin ardından Tahran yönetimiyle P5+1 ülkeleri arasında varılan nükleer anlaşmanın İran'ın nükleer silah elde etmesini "kalıcı" şekilde önlediğine işaret eden Obama, "Anlaşma İran'ın bomba yapmaya giden tüm yollarını ortadan kaldırıyor" ifadesini kullandı.

Obama, söz konusu anlaşmanın İran ile tüm problemlerini çözmediğini belirterek, anlaşmanın Washington ile Tahran arasında "sıcaklık" oluşturmadığını vurguladı. En kritik güvenlik konularından birini çözmesi açısından söz konusu mutabakat için "iyi bir anlaşma" tanımlamasında bulunan Obama, ülkede anlaşmanın, Irak savaşından sonra en önemli dış politika tartışmalarından biri olduğunu da dile getirdi.

'BİNLERCE YAŞAM VE TRİLYON DOLAR HARCAMAYA RAĞMEN…'

Obama, Irak savaşının üzerinden 10 yıldan fazla süre geçmesine rağmen hala bu savaşın sonuçlarını yaşadıklarını, ABD askerlerinin verilen her görevi yerine getirdiğini, binlerce yaşamın yitirildiğini, on binlercesinin yaralandığını ve bir trilyon dolara yakın paranın harcandığını hatırlatarak, tüm bunlara rağmen Irak'ın bugün mezhepsel çatışmalara sahne olduğunu ve Irak savaşından bölgede sadece İran'ın faydalandığını aktardı.

İran'ın nükleer programından dolayı ABD'nin ekonomik yaptırımlarının on yıllardır yürürlükte bulunduğunu, ancak tek başına ABD'nin yaptırımlarının İran'ı müzakere masasına oturtamadığına vurgu yapan Obama, nihayetinde BM Güvenlik Konseyi kararları ve Avrupa Birliği'nin yanı sıra Çin, Hindistan ve Japonya gibi ülkelerin İran petrolü alımında ambargoya gitmesinin etkisini gösterdiğini kaydetti.

'PARTNERLERE' ELEŞTİRİ

"Bu küresel başarıyı sağlamak kolay değildi" diyen Obama, bazı noktalarda, partnerlerinin işbirliği yapma kararı almamalarından dolayı milyonlarca dolar ticari kayba uğradıklarına işaret etti. Obama, ancak "Diplomatik bir çözüm olmadığında, küresel ekonominin işleyişinin durması ve hatta Ortadoğu'da daha fazla istikrarsızlık sonuçlarını doğuracak bir savaş olabileceği noktasında onları (partnerleri) ikna edebildik" dedi.

Obama, "İran üzerinde baskıyı artıran savaş tehditleri, sert konuşmalar değil, çetin, titiz bir diplomasiydi" ifadesini kullandı. İki yıl önceki geçici anlaşma duyurulduğunda "tarihi hata" tanımlaması yapıldığını hatırlatan Obama, İran'ın yükümlülüklerini yerine getirmeyeceğine yönelik eleştirilerin yanlış olduğunu belirtti.

Obama, geçici anlaşma sayesinde İran'ın nükleer programının son 10 yıl içerisinde ilk kez durdurulduğu, nükleer tesislerde denetimlerin artırılması başarılarının kazanıldığını hatırlattı.

'KAPSAMLI BİR EYLEM PLANINA ULAŞTIK'

ABD Başkanı Obama, müzakere sürecince de ABD Dışişleri Bakanı John Kerry ve Enerji Bakanı Ernest Moniz tarafından yürütülen çabalarla kapsamlı bir anlaşmaya ulaştıklarına değinerek, "Hedeflerimizi içeren kapsamlı bir eylem planına ulaştık. Bu anlaşma altında, İran'ın hiçbir zaman nükleer silah üretebilmesine izin verilmeyecek" diye konuştu.

Yaptırımların kaldırılması konusunda ise İran'ın önemli somut adımlar atması gerektiğinin altını çizen Obama, "Eğer İran gelecek 10 yıl içinde anlaşmayı ihlal ederse tüm yaptırımlar yeniden yürürlüğe girecek. BM Güvenlik Konseyi'nin diğer üyelerinin desteğine ihtiyacımız yok, ABD, kendi yaptırımlarını yeniden harekete geçirebilir" açıklamasında bulundu.

Obama, nükleer anlaşmayı savunarak, şunları kaydetti: Bu anlaşma, alternatifleri arasında sadece en iyi seçenek değil, aynı zamanda müzakere edilmiş nükleer silahların yayılmasını önleyen en güçlü anlaşma. Güçlü bir anlaşma olmasından dolayı da, İsrail hükümeti haricinde, dünyadaki her ülke açıkça desteklediklerini açıkladı. BM Güvenlik Konseyi oy birliğiyle destekledi. Silahların kontrolüne ve nükleer silahlara ilişkin uzmanların çoğunluğu destekledi. Cumhuriyetçi ve Demokrat başkanlar altında çalışmış olan 100'ün üzerinde eski büyükelçiler destekledi.

'MÜFETTİŞLER 24 SAATTE ERİŞİME SAHİP OLACAK'

Obama, denetleyicilerin, herhangi bir İran nükleer tesisine önceden bildirimde bulunmadan istedikleri zaman gidemeyeceği eleştirilerinin doğru olmadığını bildirerek şunları söyledi: "Gerçek şu ki denetleyiciler İran'ın önemli nükleer tesislerine günlük erişime sahip olacaklar. İran'da herhangi bir noktada bildirilmemiş şüpheli bir yerin denetlenmesi gerekiyorsa, müfettişler, İran itiraz etse de 24 saat gibi kısa süre bir bildirimle erişime sahip olacak. Sözün özü şu ki, eğer İran aldatırsa onları enseleyebiliriz ve bunu yaparız."