Kırım'ın tarihteki ilk Türk asıllı danışmanı olan Reşit Kemal As, 2002'den beri Kırım'da yaşıyor ve bölge halkının sorunlarını yakından takip ediyor.
Aksenov'un Türkiye ile ilişkilerin geliştirilmesi için danışman olarak görevlendirdiği Reşit Kemal As, Kırım Tatarlarının durumu hakkında önemli bilgiler verdi ve Türk işadamlarını yatırım için iddiaları dinlemeyip Kırım'ı ziyaret etmeye çağırdı.
'KIRIM'DA BİR SENEDE ÇOK ŞEY DEĞİŞTİ'
Kırım Cumhuriyeti, Rusya'ya bağlandıktan sonra bölgede sosyal açıdan ne tür gelişmeler sağlandı? Kırım'ın Ukrayna'ya bağlı olduğu dönemlerle kıyaslanacak olursa, bölge halkının yaşam koşullarında neler değişti?
Kısa zamanlık dilime bakarsak Kırım'da sosyal reformlar için fon sağlandı. Sağlık alanında tüm Kırımlılar devlet tarafından sağlık güvencesi altına alındı. Kırım'da emekli maaşları, sosyal yardımların tutarları ve ödenekli sektör çalışanlarının aylıkları arttırıldı. Çalışanların çalışma koşulları yasalarla güvence altına alındı. Geçici iş yerleri ve yeni iş yerleri açıldı, eğitim seminerleri düzenlendi, mesleki yetkinleşme kursları açıldı, küçük ve orta ölçekli girişim projeleri hayata geçirildi.
Sürgünden dönenler için rehabilitasyon kararnamesi uyarınca konutlar tahsis edildi. Konut programı kabul edildi ve bu program gereğince kredi almaya hakkı olan vatandaşların kategorileri belirlendi. Çok çocuklu ailelere ve çocukları olan genç ailelere ev sahibi olmaları için imkânlar sunuldu. Gazı, elektriği olmayan mahalle ve semtlere altyapı çalışması başlatıldı.
Daha birçok örnek sunabiliriz, fakat Kırım'ı dolaşın, siz de göreceksiniz 1 senede ortaya çıkan farkı.
'İLK KEZ ÜST DÜZEY MAKAMLARDA GÖREVLENDİRİLDİ'
Kırım Tatarlarının Rusya'ya bağlandıktan sonra bazı haklarından faydalanamadığı iddia ediliyor. İddialarla ilgili neler söylemek istersiniz?
Öncelikli olarak, ben görevim itibarıyla ve şahsi olarak Kırım'daki siyasi olaylara karışmıyorum. Fakat senelerce Kırım'da yaşayan biri olarak şunu da belirtmek isterim ki, sizin de belirttiğiniz gibi bunlar iddia. Kırım'da veya Rusya'nın herhangi bir bölgesinde Kırım Tatarları tüm Rusya Federasyonu vatandaşlarıyla aynı haklara sahiptir. Bu anayasal güvence altındadır.
Sürgünden dönen Kırım Tatarları için 23-24 senedir gereken hiçbir adımı atmayan Ukrayna'nın aksine Kırım Cumhuriyeti öncelikle Kırım Tatar dilini anayasa ile devlette resmi dil seviyesine çıkarmıştır.
Kırım'da şu anda Meclis Başkan Yardımcısı Remzi İlyasov, Kırım Cumhuriyeti Başbakan Yardımcısı Ruslan Balbek ve daha birçok Kırım Tatarı başta Kırım Parlamentosu olmak üzere bakanlıklarda, valiliklerde, belediyelerde üst makamlarda görevde. Hiçbir dönemde Kırım Tatarları bu denli devlette üst düzey temsil edilmemişti.
Kırım'da dini baskı olduğu iddia ediliyordu. Kırım'da tüm camiiler Kırım Müftülüğü'ne bağlandı. Daha önce Kırım'da aşırı İslam ve diğer dini gruplar faaliyet göstermekteydi. Şimdi ise bunlar yok. Kırım'da Müslümanların daha rahat ibadet etmeleri ve dinlerini öğrenmeleri için her türlü imkan mevcut. Kırım'da Müslümanların hac vazifelerini yerine getirmeleri için Rusya'dan özel kota ve maddi destek de mevcut.
Bu iddialara kulak asmayalım.
'TÜRK ŞİRKETLERİ HER HAFTA KIRIM'A GELİYOR'
Kırım Cumhuriyeti ve Türkiye arasındaki ilişkiler ne durumda?
Türkiye ile Kırım Cumhuriyeti arasında resmi ilişkiler henüz başlamış değil. Fakat hem komşuluk hem tarihi geçmiş Türkiye ve Kırım'ı birbirinden ayrılmaz birer parça halinde getirmiştir. Her hafta Türkiye'den bir meslek odası veya sanayi kuruluşu işbirliği görüşmeleri için Kırım'ı ziyaret ediyor. Kırım'a en son olarak Türkiye'nin gönderdiği gayri resmi heyet gelerek incelemelerde bulundu.
'ANKARA İLE UKRAYNA DÖNEMİNDEKİ RESMİ İLİŞKİLERİ DEVAM ETTİRMEK İSTİYORUZ'
Ankara'nın Kırım'a ilgisi ne seviyede? Bu ilgi sizleri memnun ediyor mu? Kırım yönetiminin Ankara'dan talepleri var mı?
Kırım yönetiminin Ankara'dan beklentisi Ukrayna dönemindeki resmi ilişkilerin tekrar sürdürülebilmesidir. Burada yaşayan Tatar kardeşlerimizin geleceği açısından çok önemli katkıları olacaktır.
'TÜRK İŞADAMLARINI KIRIM'A DAVET EDİYORUZ'
Türk işadamları için Kırım'daki yatırım imkânları neler? Yatırımlarla ilgili Türk işadamlarına özel bir davetiniz olacak mı?
Kırım belki yüz ölçümü olarak ufak olabilir fakat bulunduğu konum onu eşsiz kılıyor. Bildiğiniz gibi ben de Kırım'da iş yapıyorum. Şu anda Kırım'da Türkiye'den gelen birçok işadamı farklı sektörlerde faaliyet gösteriyor. Kırım ekonomisi, bugün neredeyse sıfırdan inşa ediliyor. Unutulan birçok sektör canlandırılıyor ve yenileniyor. Kırım'ın Rusya'ya bağlanmasından sonra Ağustos ayında yürürlüğe giren kararname ile Kırım 10 yıl boyunca serbest ekonomik bölge ilan edildi. Kırım için ekonomik teşvik rejimi, Kırım'ın serbest ekonomik bölge olmasından yana yapıldı. Çünkü bu özel iş yapma rejimi, katılımcıları için ayrıcalıklar ve imtiyazlar öngörüyor. Serbest ekonomik bölge katılımcıları ayrıca serbest gümrük bölgesi rejiminden yararlanabiliyor, yani ithal mallarını gümrük vergisini ödemeden getirebiliyorlar. Ayrıca yabancı uyruklu vatandaşlarının istihdam edilmesi avantajından veya kolaylaştırılmış rejimden yararlanabiliyorlar.
Kırım'a yatırım yapmak isteyen Türk işadamlarını öncelikli olarak bazı basın organlarında çıkan haberlere inanmak yerine Kırım'a gelerek Kırım'ın potansiyelini gözleriyle görmeleri için davet ediyoruz. Bizimle irtibata geçebilirler. Yatırım yapmak isteyen işadamlarımızı Kırım devlet yönetimiyle görüştürerek kendilerine danışmanlık görevimizi ifa edeceğiz.
'KIRIM, RUSYA İLE TÜRKİYE ARASINDA YIKILMAZ BİR KÖPRÜ'
Kırım, Türk-Rus ilişkileri açısından önemli bir köprü görevi üstlenebilir mi?
Daha öncede belirttiğim gibi Kırım, Rusya ve Türkiye'yi birbirine bağlayan geçmişten günümüze bir köprüdür. Tarihi, kültürel, ekonomik ve daha birçok konuda iki ülkeyi birbirinden ayrılmaz demir ağlarla bağlayan bir köprü.
'GAYRİ RESMİ HEYETİN ZİYARETİ İLİŞKİLERİN GELECEĞİ AÇISINDAN ÖNEMLİ'
Türkiye Dışişleri Bakanlığı, Kırım'a gayri resmi bir heyet gönderdi. Türk heyeti, Kırım'da Cumhurbaşkanı Sergey Aksenov ile de görüştü. Heyet, hangi konulara öncelik verdi? Kırım yönetimi, bu ziyaret hakkında ne düşünüyor?
Gayri resmi heyet görüşmelere ve Kırım ziyareti hakkında kamuoyuna bir açıklama yapmış değil fakat heyetin geç de olsa Kırım'a gelmesi çok önemli bir başlangıç, iyi bir gelişme. Sorunların olduğunu iddia edenler açısından resmi makamlarla görüşülmesi Kırım-Türkiye ilişkilerinin geleceği açısından çok olumludur.
'KIRIM YÖNETİMİ TURİZM POTANSİYELİNİ ARTTIRMAYA ÇALIŞIYOR'
Kırım yönetiminin, 2015 turizm sezonundan beklentisi ne yönde? Ulaşımla ilgili birtakım engeller vardı. Kırım'ın turizm potansiyelini arttırmak için ne gibi hazırlıklar yapıldı?
Ukrayna tarafından Kırım'a tren seferleri kaldırıldı. Bu durum, Ukrayna'dan Kırım'a gelmek isteyenler için biraz zahmete neden oluyor. Fakat tatilini Kırım'da geçirmek isteyenler, zorluklara bakmadan Kırım'da tatil yapıyor ve yapmaya devam edecek.
Kırım yönetimi Kırım'ın potansiyelini arttırmak için altyapı çalışmalarına ayrıca turistik dinlenme tesislerinin en üst konfor seviyesine çıkması için denetimlerine ve yatırımlarına devam ediyor.
'THY'NİN KISA ZAMANDA SEFERLERE YENİDEN BAŞLAMASINI UMUYORUZ'
Türk Hava Yolları, uluslararası ambargolar kapsamında Kırım'a uçuşları askıya almıştı. İstanbul-Kırım seferleri ne zaman başlayacak? Bu konuda girişimler sürüyor mu?
Türk Hava Yolları uçuşlarının yakın zamanda yeniden başlayacağını ümit ediyoruz. Bu yönde girişimler devam ediyor.
Daha önce belirttiğim gibi, Kırım, Rusya ve Türkiye'yi birbirine bağlayan bir köprü ve bu köprünün en önemli ulaşım aracı Türk Havayolları ve diğer Türk havayolu şirketleridir. Ambargodan önce Türkiye'den haftada en az 20 uçuş vardı. Şimdi bu rota Rusya'ya kaydı. Uçuşların başlaması bu hattı yeniden Türkiye'ye kaydıracaktır. Birçok ülkeden Kırım'a gelmek isteyenlerin Türkiye hattını kullanması, Türkiye'ye ekonomik olarak büyük bir kazanç sağlayacaktır.
